Ik ben momenteel in Belgrado. Achter mijn hotel ligt een straat die is genoemd naar Gavrilo Princip, de man die in 1914 de Oostenrijkse kroonprins neerschoot en daarmee bereikte dat Oostenrijk intervenieerde op de Balkan, waar het al sinds 1912 onrustig was. Dat conflict bleef nu niet langer gelokaliseerd en zo begon de Eerste Wereldoorlog. Ik zag vandaag een monument “Voor de gevallenen van de Grote Oorlog. 1912-1918”: voor de Serviërs begon de wereldbrand niet in 1914. De Turken zouden zelfs nog een jaar eerder kunnen beginnen.

Ik ben in het legermuseum geweest. De drie vitrines Romeinse archeologie waren de moeite niet waard, maar de zaal over de slag op het Merelveld was dat wel. (Ik weet wel dat iedereen het tegenwoordig heeft over “de slag bij Kosovo”, maar ik vind “Merelveld” zo mooi klinken.) In hetzelfde gebouw bekeek ik de uitputtende documentatie van de Servische opstand tegen de Turken. Er was aandacht voor de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, voor maarschalk Tito, en ook voor het uiteenvallen van Joegoslavië. In de laatste zaal hingen onder meer het uniform van een krijgsgevangen genomen Amerikaanse soldaat (“Carpenter”) en geweren van wat werd omschreven als “Albanese terroristen”.

De Servische vlag wappert hier overal – zie de foto van het standbeeld van een negentiende-eeuwse koning – en je ziet eveneens overal posters voor een nationalistische demonstratie. Ik heb spandoeken te koop gezien van de slag op het Merelveld. Tegenover de Amerikaanse ambassade is een gebouw waar de sporen nog zijn te zien van een voltreffer door een Nederlands vliegtuig.

Het is niet moeilijk in deze stad te worden bevestigd in je vooroordeel dat Servië een ultranationalistisch en oorlogslustig land is. Je krijgt in een stad als deze immers meer nieuwe indrukken dan je verwerken kunt, dus je vergeet alles, behalve wat in je kaders past. Dat is zoals wij mensen denken, en waarom we zo gemakkelijk vergeten dat er zoveel meer is.

Dit is namelijk ook de stad waar ik op de enorme citadel bij de samenvloeiing van de Sava en de Donau heerlijk in het zonnetje heb gezeten, een flesje mineraalwater heb gedronken en een praatje heb aangeknoopt met een van de bewakers. Daarna nam ik nog een flesje mineraalwater en kletste ik wat met het barmeisje, dat Engels sprak met hetzelfde prachtige Slavische accent als de bewaker.

Niets kon vreedzamer zijn. Ik zou ook vier alinea’s hebben kunnen schrijven over dit soort ervaringen, en Belgrado hebben kunnen portretteren als een kosmopolitische stad, waar je alle vreugden van de globalisering kunt ervaren. Maar ik ben nu eenmaal geconditioneerd en ik associeer Servië dus met nationalisme en oorlog. Toeristen zien alleen wat ze hebben geleerd te zien.