Ik eindigde mijn vorige stukje over de inscriptie van Behistun met een balans: in de winter van 522/521 v.Chr. was Darius, net aan de macht gekomen door een staatsgreep, meester van het voormalige Babylonische Rijk, controleerden zijn getrouwen de oosterse gebieden en consolideerden Fraortes en Vahyazdâta hun posities in Medië (West-Iran) en Persis (Zuid-Iran). Aan Darius getrouwe generaals hadden verhinderd dat Fraortes en Vahyazdâta contact maakten, dat Vahyazdâta zijn macht uitbreidde naar het oosten en dat Armenië zich aansloot bij de opstand van Fraortes. Er waren nog wat kleinere verzetshaarden, zoals in Elam (Zuidwest-Iran), maar Darius mocht optimistisch zijn.
Alles zou afhangen van de veldtocht tegen Fraortes, die Darius persoonlijk leidde. Na het nieuwjaarsfeest, dat de Iraniërs nog altijd vieren rond 21 maart, rukte hij – Behistun passerend – op naar het centrum van Medië. Een zekere Uštânu bleef achter als satraap van Babylonië, terwijl een Artavardiya oprukte naar Persis. Hun legers zullen hebben bestaan uit Meden: manschappen die Darius liever niet mee zal hebben willen nemen naar Medië. Zijn eigen leger zal hij hebben samengesteld uit Perzen en mensen uit de westelijke gebiedsdelen. Hij rukte langzaam op: pas na ruim vijf weken, op 8 mei, stuitte Darius op Fraortes. (Als de plaats van de veldslag, Kunduruš, inderdaad het huidige Kangavar is, heeft hij tien kilometer per dag afgelegd.)
Ik rukte op vanuit Babylon en bereikte Medië. Toen ik in Medië was, kwam die Fraortes die zichzelf koning van Medië noemde, me tegemoet bij een stad in Medië genaamd Kunduruš, om daar slag te leveren. We leverden slag. Ahuramazda kwam me te hulp. Door de genade van Ahuramazda versloeg mijn leger het rebellenleger volledig. Op 8 mei werd deze slag geleverd.
Daarop vluchtte die Fraortes met een paar ruiters naar een district in Medië genaamd Rhagai [Teheran]. Ik stuurde een leger om hem te achtervolgen. Fraortes werd gearresteerd en bij mij voorgeleid. Ik sneed zijn neus, zijn oren en zijn tong af, ik stak hem een oog uit en hield hem gevangen bij de ingang van mijn paleis, zodat iedereen hem kon zien. Toen kruisigde ik hem in Ekbatana. De eersten onder zijn volgelingen, die in Ekbatana in het fort waren, vilde ik en ik hing hun huiden op, gevuld met stro. (Inscriptie van Behistun 31-32)
Deze bestraffing treft ons als wreed, en we hoeven ons voor dat oordeel niet te schamen. Het was echter de in Iran gangbare manier om hoogverraad te bestraffen. Alexander de Grote executeerde de moordenaar van Darius III op dezelfde wijze. De executie van Fraortes was echter nog niet het einde van de Medische opstand, want een van Fraortes’ verwanten, Tritantaichmes, vocht verder vanuit Sagartia. Een van Darius’ getrouwen nam hem gevangen, waarna een eveneens afzichtelijk verminkte Tritantaichmes zijn leven eindigde aan het kruis in Arbela, het huidige Erbil in noordelijk Irak.
Ook de andere Darius getrouwe legers hadden succes. De troepen waarmee Artavardiya naar Persis oprukte, versloegen de lokale heerser Vahyazdâta op 24 mei en joegen hem op naar het oosten. Tegelijkertijd versloeg een Perzisch leger de Armeniërs: op 20 mei, 30 mei, 11 juni en 20 juni. In het oosten capituleerden de opstandige Parthen op 11 juli. Vier dagen later arresteerden Artavardiya’s manschappen de gevluchte Vahyazdâta. Hij werd verminkt en met zijn voornaamste volgelingen gekruisigd in een Perzische stad die Uvâdaicaya heette.
Darius was inmiddels op weg naar Persis en moet daar, al lezen we daarover niets in Behistun, als koning zijn ingehuldigd bij het graf van Cyrus te Pasargadai, waar dit soort rituelen plaatsvonden (meer). Hier vernam hij dat de Elamieten hun opstand hadden beëindigd en een einde hadden gemaakt aan de heerschappij van hun leider Martiya. Onderweg terug naar Medië vernam Darius dat de Babyloniërs opnieuw in opstand waren gekomen. Hij lijkt niet onder de indruk te zijn geweest: hij liet het wat het was en gaf marsorders aan zijn hoveling Intafrenes. Die maakte eind november 521 korte metten met Nebukadnezar IV, die in het echt overigens Arakha heette.
Hoewel er nog wat kleine verzetshaarden waren, was de burgeroorlog in feite voorbij. De laatste veldslag die in de Inscriptie van Behistun staat vermeld vond op 27 december plaats in Margiana, in het zuiden van het huidige Turkmenistan. Volgens de Perzische kalender (die in 522/521 een schrikkelmaan had) hadden Darius’ legers, sinds zijn eerste overwinning bij de Tigris, negentien overwinningen behaald in één jaar. Het volgende jaar, 520, werd benut om in het achterland van Margiana te strijden tegen een groep nomaden.
Het Nabije Oosten was tot rust gekomen. Op 16 februari 519 had de joodse profeet Zacharia, vér in het westen, in Judea, een visioen: hij zag een man op een roodbruin paard, die aan het hoofd stond van een groot leger van nog meer ruiters. Een engel legde aan Zacharia uit wat dit betekende: God had deze mannen uitgezonden om te zien wat op aarde gebeurde. Daarop zeiden de ruiters: “Wij hebben de hele aarde doorkruist. Overal is het vredig en stil.”
De stilte van een kerkhof.
[Over het oude Perzië is tot 18 november een puike expositie in het Drents Museum.]
“Daarop vluchtte die Fraortes met een paar uiterst naar een district in Medië genaamd…”
uiterst? Moet dat misschien ruiters zijn?
Typisch mijn soort fouten: klankovereenkomst. Verbeterd
Een-na-laatste alinea: “schrikkelmaan” moet “schrikkelmaand” zijn.
Moedwillige taalfout. Ik koos voor maan om te benadrukken dat het een maankalender is waar het jaar ineens een twaalfde langer kon zijn.
Titel van een Fassbinder-film: In einem Jahr mit 13 Monden.
“Hoewel er nog wat kleine verzetshaarden waren, was de burgeroorlog in feite voorbij.”
Nou ja, burgeroorlog? Je hebt in zes afleveringen uitvoerig beschreven dat dit oorlogen waren tussen vorsten, volkeren of landjes en legers. Geen burger te bekennen.
mooie blog, deel 6 alweer!
Hele interessante serie over Behistun. Mijn zoon (historicus van de ‘moderne geschiedenis’) maakt momenteel een vakantierondreis door Iran. Gaat ook nog naar Armenië. Ik heb hem je stukjes steeds doorgestuurd, die hij gebruikt op zijn reis. Hij was onlangs nog bij het graf van Cyrus, Pasargadai.
Een ooit met het vak geschiedenis genoemde en voor mij na een halve eeuw of daaromtrent nog vagelijk bekende periode in de historie kreeg ´handen en voeten´ en werd, voor zover mogelijk, een episode met mensen van vlees en bloed in een ander tijdperk in een woelige tijd. Herkenbaar dus. Dank daarvoor! Wat een Indiaas aandoende namen overigens, voor een leek.
En dit staat allemaal op 1 inscriptie? Wauw.
Hij is echt heel lang ja. En dan zegt Darius nog dat hij dingen heeft weggelaten omdat toch niemand het zou geloven.
Dat was heel onaardig van hem, want wij zijn nu natuurlijk extra nieuwsgierig. Misschien was dat wel zijn bedoeling ook.