Een van de maffe dingen van de regering van Alexander de Grote is het gemak waarmee hij gebeurtenissen uit een ver verleden aanhaalde om zijn acties te rechtvaardigen. Hij stak Persepolis in brand omdat de Perzen 150 jaar daarvoor Athene hadden verwoest en mocht, zo vond hij, India veroveren omdat zijn voorouders Herakles en Dionysos er ooit hadden geheerst. De Indische campagne was dus eigenlijk slechts een heringebruikname van familiebezit. Of iets kort of lang geleden was of zelfs behoorde tot wat wij beschouwen als een mythisch verleden, deed voor Alexander blijkbaar niet ter zake.
Het was niet alleen Alexander wiens begrip van tijd afwijkt van het onze. Neem de Atheners, die zich na twee eeuwen Kylon nog herinnerden. Hier is wat Herodotos over deze man heeft te vertellen.
Indertijd leefde er in Athene een zekere Kylon, die Olympisch kampioen was geweest. Deze Kylon droomde ervan de baas in Athene te kunnen spelen en met dat doel had hij zijn vrienden tot een bende verzameld om samen te proberen de Akropolis blijvend te bezetten. Toen dat mislukte, zette hij zich bij het beeld van de godin als smekeling neer. De presidenten van de admiraliteiten in Athene die toen de staatszaken behartigden, kregen gedaan dat Kylon en zijn mensen opstonden om zich aan het gerecht over te leveren. Zij beloofden dat er geen bloed zou vloeien. Dat de mannen desondanks zijn vermoord, zou de schuld van de Alkmaioniden zijn.
We weten meer over deze gebeurtenis. Rond 630 v.Chr. probeerde Kylon door middel van een staatsgreep tyran van Athene te worden, alleenheerser. Dat mislukte en hij en zijn volgelingen verscholen zich in de tempel van Athena op de Akropolis, de voorganger van het Parthenon. Toen ze, zoals Herodotos aangeeft, naar het gerechtshof wilden komen, behielden ze asiel door zichzelf vast te houden aan een koord dat ze hadden gebonden om het beeld van de godin, maar dat touw zou zijn gebroken, waardoor het asiel als het ware verviel en een groep kwade Atheners Kylon en de zijnen stenigden.
Onlangs zijn skeletten teruggevonden van een stuk of dertig, veertig mensen die om het leven zijn gebracht met hun handen op de rug gebonden. De media berichtten dat dit aanhangers van Kylon zouden kunnen zijn geweest, omdat de skeletten zouden dateren uit het derde kwart van de zevende eeuw. Ik ben wat sceptisch maar we zullen zien.
Terug naar de steniging van Kylon c.s.: de familie der Alkmaioniden kreeg de schuld. En dat hebben ze geweten, want het werd steeds opnieuw tegen ze gebruikt. Toen de Atheners in 510 v.Chr. Hippias hadden verdreven, wilde de Alkmaionide Kleisthenes een rol in het openbare leven spelen. Prompt werd de “vloek van de Alkmaioniden” tegen hem in stelling gebracht: hij kwam uit een familie die besmet was. Een kleine eeuw later, in de aanloop van de Archidamische Oorlog (431-421), begonnen de Spartanen er weer over, in de hoop zo de Atheense leider Perikles te isoleren.
Dat is dus twee eeuwen na Kylon. Het is maar één voorbeeld, maar het toont hoe belangrijk de angst voor religieuze onreinheid, miasma in het Grieks, voor de oude Grieken was. Het toont ook hoe extreem irrationeel de Grieken konden zijn. En dat Alexander niet de enige was voor wie lang of kort geleden niet zoveel kon schelen.
Wat minder ver terug in de tijd zijn daar ook nog wel voorbeelden van te vinden. Zo verwezen de Serven tijdens de Balkan-oorlogen in de jaren 90 nog naar de slag op het Merelveld tegen de Ottomanen zeshonderd jaar eerder.
Wat is dat op die foto wat op schoenafdrukken lijkt?
Het Beloofde Land vind ik ook een voorbeeld, hier versterkt door een heilig boek.
Dat zijn zonder twijfel schoenafdrukken…. archeologen zijn ook maar mensen!
Ik geloof dat het Timberland 6-inch boots afdrukken zijn. De verhouding met de schedels is redelijk groot, dus ik vermoed dat het herenschoenen zijn.
Bron:
http://d4s.blogspot.com/2006/03/timberland-footprint.html
@René en Jeroen: dus toch…
@FrankB: Zeker wel. Ik noemde het alleen bij de naam die al die eeuwen de herinnering levend hield: het Beloofde Land (HaAretz HaMuvtahat vind ik als vertaling op Wiki). Palestina-Israël is een andere discussie denk ik, hoewel de staat Israël natuurlijk wel gestoeld op die overlevering. Aan die discussie zitten zoveel kanten dat ik er niet eens aan begin. Wat aliyah is voor de een is naqba voor de ander. Grieks drama op (inter)nationale schaal. Ik denk niet dat het helpt om daar vanaf de zijlijn nog iets aan toe te voegen.
Ik denk dat het niet zozeer aan ander besef van tijd is maar eerder de wens om je handelingen te rechtvaardigen (cognitieve dissonantie voorkomen). En dan zoek je aansluiting bij verhalen die al in je omgeving/achterban rondgaan. Zie bijvoorbeeld het Merelveld (zoals genoemd).
Niemand heeft nog Israel/Palestina genoemd?! Met claims die teruggaan tot Koning David resp. de Feniciërs!
Wat ik ook altijd fascinerend heb gevonden zijn de door sommige mensen soms zo willekeurig getrokken lijnen in de geschiedenis.
Zo zijn vele inwoners van de VS tegen immigratie.. (inwoners die zèlf niet van Native Americans afstammen).
Exact tot op het moment dat hùn voorouders immigreerden was dat kennelijk nog prima, maar daarná werd dat uiteraard volkomen onacceptabel….
Er zijn wel meer voorbeelden te vinden en ook dichter bij huis. In de vroege Middeleeuwen was het de normaalste zaak van de wereld dat je een claim kracht kon bijzetten door een belangrijke historische figuur in je koningslijst of familiestamboom te plaatsen. Zo kon een Romeinse keizer of een half-historische figuur uit de vijfde of zesde eeuw een bijdrage leveren bij een dispuut tussen bijvoorbeeld twee klooster over een bezitting in de twaalfde eeuw.
Caesar kon handig gebruikmaken van de herinnering aan Kimbren en Teutonen of, verder weg, Brennus. Latere vorsten konden dan weer teren op Caesars idee van de Rijn als grens tussen Gallië en Germanië. Ik ben ook niet overtuigd dat wij tijd nu anders beleven. Als het ons ideologisch of politiek uitkomt, kunnen we het verleden heel dichtbij en relevant fantaseren. Mr Hilter, he say that historically, Taunton is a part of Minehead already.
Vloeken bestaan vandaag nog enkel in het voetbal. Vorige week vertelde een Afrikaanse vader van een voetbalvriendje van mijn zoon hoe zijn carrière gefnuikt was door een vloek.
Religieuze onreinheid: hindoes in India waren meen ik in rep en roer omdat er vrouwen in hun tempel waren (geweest) las ik in de krant. Het bestaat dus nog steeds.
Interessante blog weerom.
En vergeet niet het hier vaker aangehaalde voorbeeld van de Batavieren die in de 80-jarige oorlog als voorgangers van onze vrijheidsstrijd tegen de Spaanse bezetter werden gezien.
Of het feit dat Groenland nog steeds Deens is: een overblijfsel van de claim dat de Deense koning de rechtmatige opvolger was van de Noorse koning die de vorst was van de Noorse kolonisten op Groenland in de vroege middeleeuwen (ook al waren die kolonisten al lang uitgestorven tegen de tijd dat de Denen Groenland weer hadden ontdekt).
Kleisthenes en Perikles hebben hun belangrijke rol wel kunnen spelen, de vloek was niet allesbepalend, blijkbaar.