Misverstand: Sparta was krijgszuchtig
De eerste steden ontstonden in het derde millennium v.Chr. in het oude Nabije Oosten. Vaak werden ze bestuurd door een koning die ook het omringende platteland beheerste. Tweeduizend jaar later ontstonden ook in Griekenland steden, en daarvan was Sparta een van de machtigste.
Het wordt wel beschouwd als kazernestaat, en inderdaad: de bewoners besteedden veel tijd aan hun opleiding tot soldaat. Dit werd mogelijk gemaakt doordat ze het land lieten bewerken door staatshorigen. De vrije burgers kregen zo zeeën van vrije tijd, waarvan ze dus een deel wijdden aan militaire oefeningen. Uit allerlei teksten blijkt dat de Spartanen een sobere levenswijze prefereerden om bikkels van krijgers te vormen. Sparta’s imago – goed getraind en immer voorbereid op oorlog – was ijzersterk en bestaat nog altijd.
Toch voerde de stadstaat lange tijd een terughoudende buitenlandse politiek, waarin gewapende conflicten zo lang mogelijk werden vermeden. Daarvoor waren goede redenen. Het aantal burgers moest op peil blijven om de staatshorigen onder de duim te houden. Alle reden dus om niet aan buitenlandse campagnes te beginnen waarin mensen konden sneuvelen.
Bovendien: het idee dat de stad onverslaanbaar zou zijn, was Sparta’s beste wapen. Werkelijk vechten kon alleen leiden tot imagoschade en verlies aan diplomatieke invloed. Anders dan bijvoorbeeld Athene trok Sparta zelden ten oorlog: er gaat immers alleen dreiging uit van levende soldaten.
Nu u hier toch bent…
Door de coronacrisis ben ook ik aan huis gebonden. Terwijl ik graag wat had gedaan om mijn boek te promoten over de wedloop tussen papyrusvervalsers en wetenschappers, Bedrieglijk echt. Dat de oudheidkunde wordt gebruikt om de winst van zwarthandelaren op te drijven, vond (en vind) ik voldoende verontrustend om het wat meer onder de aandacht te hebben willen brengen. Dus bestel, lees en bespreek dat boek. Of bekijk dit filmpje. Ik ben trouwens ook beschikbaar voor betaald schrijfwerk.
[Oorspronkelijk verschenen in mijn boekje Spijkers op laag water (2009)]
Jona, ik heb ergens gelezen dat de Spartanen niet alleen staatshorigen gebruikten om het land te bewerken, maar ook functionarissen om hun boerenbedrijven te bestieren, anders dan elders in Griekenland waar landbezitters weliswaar het werk op het land aan anderen overlieten, maar ze wel zelf organiseerden (dus eigenlijk als een moderne westerse boer met een groot commercieel bedrijf, die daardoor toch van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat aan het werk is). Is die informative juist, of weten we daarvoor eenvoudig te weinig?
Volgens mij bedoel je de Perioiken.
“Uit allerlei teksten blijkt dat de Spartanen een sobere levenswijze prefereerden”
En dat zou ook wel eens een misverstand kunnen zijn, niet omdat het fout is, maar omdat het eenzijdig is. Volgens Bertrand Russell, die zich voor de Oudheid baseerde op toenmalige kanonnen als JB Bury en Michael Rostovtzev, merkte Herodotus al op dat geen Spartaan een poging tot omkoperij kon weerstaan. En dat verbaast me niet. Het komt wel vaker voor dat een mythisch ideaal flink afwijkt van de werkelijkheid.
Waren die Spartanen niet de communisten. Gezamenlijke maaltijden en zo.
Ancient Spartan Communism
https://mises.org/library/ancient-spartan-communism
Communisten met horigen? Mijn gezin doet ook aan gezamenlijke maaltijden, oh schrik!
Misschien tijd om even de definitie van ‘communisme’ op te zoeken?
@Robert Denken in metaforen is en blijft voor sommigen moeilijk. Geeft verder niet. Je moet het immers doen met wat je hebt. Als je dan niet meer in je hebt dan resteert niets anders dan te roeien met de riemen die je hebt. Sterkte en suc6 Robert.
Suc6 > c6 > 666 @Robert
Dat Sparta eerder geneigd zou zijn strijd te mijden, is weliswaar een te beredeneren theorie, maar klopt die ook? Want ondanks nederlaag na nederlaag in verschillende oorlogen (Vietnam, Cambodja), stort bv Amerika (de huidige onverslaanbaar geachte supermacht) zich toch keer op keer (vrij enthousiast) in riskante militaire avonturen. Deels kan dat verklaard worden met de wens het in voormalig Indochina opgelopen gezichtsverlies “goed te willen maken”, maar met het opstapelen van fiasco op fiasco schiet dat toch niet echt op…
Vreemd genoeg is Afghanistan (een van de meest achtergebleven gebieden op aarde) volgens mij door de eeuwen het meest weerbarstige land gebleken als het op verovering aankomt; Alexander lukte het niet de Afghanen te onderwerpen, de Britten faalden, evenals de Sovjets, die zelfs deels door die onderneming hun staat zagen instorten- en nu ook weer de Amerikanen. Daar sta je dan met je kernwapens…
U bespreekt wel de buitenlandse militaire acties van de laatste, maar niets van de eerstgenoemde. Waarom zou de theorie dat Sparta geneigd was strijd te mijden, een niet kloppende zijn? Zegt ook maar iemand dat de USA geneigd is de strijd te mijden?
Kunt u voor mij uitleggen wat uw vergelijking tussen Sparta en de USA met elkaar te maken heeft?
Als lezer van deze blog zou u trouwens beter moeten weten – vergelijkingen tussen de Oudheid en de moderne tijd zijn nagenoeg zinloos.
Volgens mij vermijd een goed leger zoveel mogelijk conflicten en strijd. IK heb ook nooit echt goed begrepen waarom de Amerikanen zich overal mee bemoeiden.Ik denk dat bv. Vietnam , Afghanistan en Irak overbodige oorlogen zijn geweest. In het geval van Amerika zou dreiging al genoeg zijn geweest.
Je hebt in de Engelse taal een uitdrukking: ’20-20 hindsight’ – achteraf weet iedereen het beter. Het is natuurlijk zinloos, maar je kunt je afvragen of de VS aan die oorlogen begonnen was als ze vooraf al de uitkomst geweten hadden.
Verder kan ik u voor de redenen voor het aangaan van een oorlog verwijzen naar Von Clausewitz. Meestal gaat het om politiek en economie, en vaker nog om geld.
…Het is natuurlijk zinloos, maar je kunt je afvragen of de VS aan die oorlogen begonnen was als ze vooraf al de uitkomst geweten hadden….
Dat ze twee Golfoorlogen gevoerd hebben zonder na te denken over de gevolgen en de exit-strategie hadden ze natuurlijk van tevoren kunnen weten en wisten ze ook. De bombardementen op Afghanistan waren bedoeld als wraak voor 9/11 omdat in Afghanistan zich opleidingskampen voor Al Qaeda bevonden. Dit heeft alleen maar tot grote ellende geleid. Idem voor de oorlog tegen Irak. Daar hebben ze krampachtig naar een ‘casus belli’ gezocht, maar die was er niet. Later heeft het Pentagon toegegeven meer dan duizend keer gelogen te hebben. Resultaat: honderdduizenden slachtoffers en miljoenen vluchtelingen, nog steeds een volledig gedestabiliseerd Midden-Oosten met bloedige aanslagen en verspreiding van terroristische groepen wereldwijd.
De VS hebben dus willen en wetens oorlogen gevoerd waarvan ze wisten wat de gevolgen zouden zijn en ze hebben de Navo medeverantwoordelijk gemaakt voor deze werkelijk buitenproportionele vergelding van 9/11, hoe afschuwelijk deze ook was.
“De VS hebben dus willen en wetens oorlogen gevoerd waarvan ze wisten wat de gevolgen zouden zijn en ze hebben de Navo medeverantwoordelijk gemaakt voor deze werkelijk buitenproportionele vergelding van 9/11, hoe afschuwelijk deze ook was.”
Ik lees hieruit wat uw opinie over deze militaire acties van de VS is, maar ik heb geen enkele connectie kunnen ontdekken met het stukje van Jona. Ik begin te vermoeden dat die er niet is. Ik heb geen intentie om hier met u de politiek van de VS te gaan bespreken, dus als er geen verbinding komt met de politiek van Sparta, laat dan maar zitten.
@Roger: helemaal eens.
Ja, von Clausewitz die ken ik wel. Ik vond z’n werk indertijd lezenswaardig maar ondertussen weer wat weggezakt. Of wel, mijn dank.
Beste Robert,
Ik heb gewoon gereageerd op uw reactie over de oorlogen van de VS. Logisch dat ik daar mijn eigen standpunt kan/mag over geven. Ik kan ook een oordeel over Sparta geven, maar uw reactie waarop ik reageerde gaat ook niet over Sparta! Laat het dan ook maar zitten! 😉
Met vriendelijke groet!
Roger