Hij is een van de beroemdste Romeinen maar eigenlijk kent niemand hem: Gaius Maecenas. Zie boven. Geboren in 70 v.Chr. in Arezzo, behoorde hij tot de stedelijke aristocratie van Italië, die in de tijd van keizer Augustus steeds belangrijkere posities kreeg in het Romeinse Rijk. Maecenas zelf had een vliegende start: van vaderszijde kwam hij uit een vooraanstaande familie in Arezzo en van moederszijde behoorde hij tot het beroemde Etruskische geslacht van de Cilnii. Dan heb je alvast een aardig netwerk. Het hielp daarnaast dat hij bevriend raakte met Gaius Octavius, eveneens afkomstig uit de stedelijke aristocratie – ik meen dat zijn stad Velletri was maar heb geen zin om dat uit te zoeken.
Hoe dat ook zij, Octavius viel omhoog en sleepte Maecenas mee. Toen Caesar was vermoord, bleek Octavius de erfgenaam van de dictator. Voortaan heette Octavius “Gaius Julius Caesar”, waar historici “Gaius Julius Caesar Octavianus” ofwel “Octavianus” van hebben gemaakt – de Caesar uit de Octavius-familie. Vanzelfsprekend heeft de beste man die naam nooit gedragen. De naam “Caesar” was immers zijn fortuin.
Anyhow. Maecenas volgde Caesar Junior op zijn veldtochten. Bijvoorbeeld naar Filippoi (in 42 v.Chr.). Mogelijk ook naar Dalmatië en Actium. In elk geval: terwijl Caesar Junior zijn rivalen aan het uitschakelen was, was Maecenas altijd daar om hem te helpen.
Loyaal en – wat misschien nog opvallender is – zonder veel eigen ambitie voerde Maecenas onderhandelingen voor de nieuwe alleenheerser, die zich Augustus was gaan noemen, en verzorgde namens hem verschillende staatszaken. Toen Maecenas overleed, liet hij zijn tuinen op de Romeinse heuvel Esquilijn na aan Augustus.
De schatrijke Maecenas ondersteunde allerlei dichters, zoals Horatius (die hij een landgoed cadeau deed), Vergilius en Propertius. In ruil voor die steun bezongen de dichters de lof van Augustus’ despotie. Het schijnt een compliment te zijn iemand een mecenas te noemen, maar welbeschouwd zeg je dan van iemand dat hij subsidie benut om de kunst ondergeschikt te maken aan wat politiek oportuun is. Ik weet niet zeker of dat wel zo’n aardig compliment is.
Het portret van Maecenas dat u hierboven ziet, komt uit zijn vaderstad Arezzo.
[Dit stuk is het 391e in de reeks museumstukken.]
“….. subsidie benut om de kunst ondergeschikt te maken aan wat politiek oportuun is.”
Laat ik nou altijd gedacht hebben dat dat juist de mecenas typeert. Al kan men in voorkomende gevallen “politiek” vervangen door “sociaal” en/of “economisch”.
Om de kunst ondergeschikt te maken aan wat politiek, sociaal, economisch of religieus opportuun is.
Ziedaar een korte, weliswaar eenzijdige, proeve van een kunstgeschiedenis.
Maar ja, kunst is nu eenmaal vooral communicatie. Zij kan het ook niet helpen.
Hij kijkt ook wel heel erg boos. Je zou het als kunstenaar toch ook niet durven om tegen Augustus in te gaan…
In welk museum is de boven afgebeelde buste van Maecenas te zien ?