In mijn vorige stukje beschreef ik hoe koning Pyrrhos van Epirus de Romeinen tweemaal versloeg maar grote verliezen leed. Zijn manschappen raakten behoorlijk gedemoraliseerd en zijn lijfarts bood de Romeinen zelfs aan zijn meester te vergiftigen.

Onderhandelingen

Dat het er slecht voor Pyrrhos voorstond, wil niet zeggen dat Rome opgelucht adem kon halen. Welbeschouwd was Pyrrhos in zijn missie geslaagd: de Romeinen weghouden van Tarente en de andere Griekse steden. De Senaat zal blij zijn geweest te vernemen dat Karthago, waarmee Rome kort daarvoor een verdrag had gesloten, op Sicilië de oorlog had verklaard aan Syracuse. Die stad riep nu de hulp in van de koning van Epirus. Voor Pyrrhos was Sicilië een aantrekkelijk alternatief, want hier kon het moreel van zijn leger zich herstellen.

De Romeinen maakten het hem zo makkelijk mogelijk te vertrekken. Eerst gaven ze Pyrrhos’ lijfarts aan, zodat de koning hun goedgezind was. Daarna benutten ze de gelegenheid om een gevangenenruil af te spreken. Toen de Romeinen ook nog aangaven geen plannen te hebben voor een aanval op Tarente, had Pyrrhos een excuus om naar Sicilië te gaan.

Dit was een blunder. Hij had in feite zijn in Italië verworven bondgenoten opgeofferd aan de Romeinse represailles. Geen stad en geen volk zou ooit nog naar hem overlopen, zodat Rome de oorlog niet langer kon verliezen. De vraag was vanaf nu of de stad de oorlog ook kon winnen.

Het Siciliaanse avontuur

Op Sicilië was Pyrrhos van Epirus aanzienlijk succesvoller dan in Italië. Eerst eiste hij troepen van de Griekse steden die hij zou verdedigen en toen hij zijn leger weer op sterkte had, dreef hij de Karthagers helemaal naar het westen van het eiland terug. Nog één Karthaagse stad resteerde, maar toen hij Lilybaeum (het huidige Marsala) wilde aanvallen, vonden zijn Griekse bondgenoten het welletjes en stuurden de koning onder dankzegging voor bewezen diensten weer weg.

De terugvaart werd zijn eerste nederlaag in het westen: de Karthaagse vloot vernietigde 70 van de 110 Syracusaanse schepen. Men hoefde geen profeet te zijn om te voorzien dat de Karthagers hun posities op Sicilië zouden herstellen en dat vroeg of laat de Griekse steden de hulp zouden inroepen van Rome. Sicilië, concludeerde Pyrrhos, was een prachtig perk voor een grote worstelwedstrijd – de Eerste Punische Oorlog, waarover ik al eens blogde.

Malventum

In 275 hernieuwde hij de strijd tegen de Romeinen. Zijn leger was klein en de bondgenoten die hij in de voorafgaande jaren had geworven, weigerden hem nog te steunen. Een overwinning op de Romeinen was Pyrrhos’ laatste optie en hij mocht hopen de twee gescheiden opererende consulaire legers apart te verslaan, maar een nachtelijke aanval op het kamp van consul Manius Curius Dentatus bij Malventum liep uit op een mislukking. De volgende dag dwongen de Romeinen hun vijand tot de aftocht. Omdat Malventum in het Latijn klinkt als “slechte afloop”, doopten de Romeinen de stad om tot Beneventum, “goede afloop”.

Pyrrhos keerde terug naar Tarente, kreeg ook daar een verzoek om te vertrekken, liet een garnizoen achter en hoewel hij toezegde terug te zullen komen, wist iedereen dat dit een holle belofte was. Op Sicilië heroverden de Karthagers de steden die ze hadden veroverd, zoals Panormos en Akragas, op het vasteland gaven de Griekse steden zich een voor een over aan Rome. Het avontuur van Pyrrhos van Epirus was op niets uitgelopen.