Hunebedden van de dag: D17 en D18 (Rolde)

Even ten noordoosten van het oeroude kerkje van Rolde liggen twee hunebed D17 en hunebed D18. Heel toepasselijk ligt er tussen deze twee monumenten en het kerkje een recenter grafveld. Ik zou er niet van opkijken als iemand nog eens ontdekte dat er ook in de Bronstijd, IJzertijd, Romeinse tijd en Middeleeuwen mensen begraven zijn geweest. Het staat immers van veel hunebedden vast dat ze ook na de tijd van de hunebedbouwers, zoals dat heet, funeraire activiteiten aantrokken. Die strekt zich meestal niet uit tot in de christelijke tijd, maar op die regel kan best een uitzondering bestaan.

Herman Clerinx wijst er in Een paleis voor de doden op dat “in de christelijke Middeleeuwen grafheuvels en hunebedden een slechte reputatie hadden en als duivels werden beschouwd, en daarom moesten verdwijnen”. In Rolde lijken de priesters toch anders gedacht te hebben over het op achttien en negentien na noordelijkste hunebed van Nederland. Misschien is het wel omdat dit tweetal, dat blijkens een landkaart uit 1642 bekendstond als de Reuzenstien bekendstond, “gewoon” werd toegeschreven aan de hunen (giganten). Dat waren niet per se duivels.

Hunebed D17, het noordelijkste van de twee, is volledig ingestort, maar wel vrij groot. Het is bijna veertien meter lang en bijna vier meter breed. Een behoorlijke kanjer dus. Ik begrijp dat er kransstenen zijn maar herinner ze niet en zie ze ook niet zo snel op mijn foto.

Het zuidelijke monument, hunebed D18, is 12½ meter lang en 3½ meter breed. In de negentiende eeuw dreigden ze verkocht te worden, aangezien de zwerfkeien nuttig waren voor allerlei bouwactiviteiten, wat leidde tot de verwerving van de twee monumenten door de rijksoverheid. Dit was, zo lees ik op Hunebedden.nl, de eerst keer dat de overheid prehistorisch erfgoed beschermde. Wetenschappelijk onderzoek van de kelders is echter achterwege gebleven.

In de Gids voor de hunebedden vermeldt Wijnand van der Sanden dat koning Willem III in 1854 en 1873 is komen kijken naar de Reuzenstien, en dat zijn echtgenote Emma en dochter Wilhelmina dat in 1895 ook nog eens deden.