Inscriptie EDCS-17100167 uit Egypte, wie kent haar niet?! De inscriptie is gevonden in Koptos aan de Nijl en documenteert hoe de Romeinse keizer Domitianus (r.81-96) een brug liet bouwen. Doorgaans zou u de Noordzee moeten oversteken om EDCS-17100167 te bewonderen in het British Museum in Londen, maar momenteel hoeft u niet verder dan Leiden te gaan, waar EDCS-17100167 staat opgesteld in de Domitianus-expositie in het Rijksmuseum van Oudheden.

Bruggenbouwer

Imp(erator) Caesar Domitianus Aug(ustus)
Germanicus pontif(ex) maximus trib(unicia)
potest(ate) co(n)s(ul) XV censor perpetuus p(ater) p(atriae)
pontem a solo fecit
M(arco) Mettio Rufo (praef)ecto Aeg(ypti)
Q(uinto) Licinio Ancotio Proculo praef(ecto) cast(rorum)
L(ucio) Antistio Asiatico praef(ecto) Beren(ices)
cura C(ai) Iuli Magni |(centurionis) leg(ionis) III Cyr(enaicae)

Wat vertaalbaar is als:

Imperator Caesar Domitianus Augustus Germanicus, hogepriester met de bevoegdheden van tribuun, voor de vijftiende keer consul, permanent censor, vader des vaderlands, heeft deze brug van de bodem af opgebouwd, toen Marcus Mettius Rufus gouverneur van Egypte, Quintus Licinius Ancotius Procul kampprefect en Lucius Antistius Asiaticus prefect van Berenike waren, met Gaius Julius Magnus, centurio van Legioen III Cyrenaica als uitvoerder.

De namen van de keizer en zijn gouverneur zijn opzichtig weggebeiteld. Die van Domitianus is voldoende leesbaar, maar die van Mettius is alleen maar te reconstrueren omdat we toevallig weten wie er gouverneur was in Egypte tijdens Domitianus’ vijftiende consulaat. Mettius diende daar vanaf 89 en viel in de zomer van 91 in ongenade. We weten niet waarom, maar het is interessant eraan te herinneren dat Suetonius meende dat Domitianus goed toezag op de provinciegouverneurs. Misschien had Mettius zich iets te gretig bediend van de Egyptische middelen. In elk geval: hij viel in ongenade, men verwijderde zijn naam, en een paar jaar later beitelde men ook de naam van de keizer weg.

Flinders Petrie

De familie Antistius kwam uit Numidië en misschien was de prefect van Berenike wel familie van de officier die ooit een inscriptie in Vechten achterliet. Antistius Asiaticus is echter, net als Ancotius en centurio Magnus, verder onbekend. Berenike was een belangrijke havenstad aan de Rode Zee.

Inscriptie EDCS-17100167 is overigens gevonden door niemand minder dan William Flinders Petrie, die de steen in 1894 doorspeelde aan het museum. Hij noteerde in zijn boek over Koptos dat

The bridge in question must have been thrown over the large irrigation canal which, we may be sure, passed just west of Coptos in Roman times, as it passes now.

Tot slot: steun het museum, steun een lokale boekhandel, koop de tentoonstellingscatalogus hier of daar.