Auteur: Theo Toebosch

Bataven in Straubing

On door Theo ToeboschinArcheologie, Geschiedenis, Romeinse Keizerrijk2 reacties
Masker uit de Straubinger Römerschatz (Gäubodenmuseum, Straubing)

De bruine borden “Straubing Römer” voerden even weg van de Duitse A3, naar Straubing, een stadje in Beieren met ruim 45.000 inwoners. Eind veertiende, begin vijftiende eeuw vormde het zowaar een personele unie met de graafschappen Holland, Zeeland en Henegouwen. Verder is het de geboorteplaats van schlagerzanger Rex Gildo. Maar mij ging het om het Gäubodenmuseum en zijn Romeinse schat met onder meer zeven Romeinse gezichtsmaskers.

Castellum

Al in de zestiende eeuw bestond het idee dat op deze plek aan de Donau een Romeins castellum had gestaan. Pas eind negentiende eeuw vonden de eerste opgravingen plaats, uitgevoerd door lokale amateurhistorici- en archeologen. Vanaf 1978 is het onderzoek in handen van de archeologische dienst van Straubing.

Lees verder “Bataven in Straubing” →

De schat van Eberswalde

On door Theo ToeboschinArcheologie, Germanië, Geschiedenis, Prehistorie2 reacties
De kopie van de schat van Eberswalde (© Wikimedia Commons | Gebruiker ndreas Praefcke)

Als het om archeologie gaat, moet je uitkijken met het woord “schat”, maar de Schat van Eberswalde is er toch een. Het gaat om tachtig ringen, spiralen, baren, schalen en ander vaatwerk. Alles bij elkaar tweeënhalve kilo goud. En deze schat spreekt tot de verbeelding. De Duitse bondskanselier Merkel en de Russische president Poetin hadden er in 2013 knallende ruzie om. De goudschat is namelijk in 1945 door de Sovjets geroofd uit Berlijn. Er valt echter nog meer over te vertellen.

Ontdekking

De schat van Eberswalde is op 16 mei 1913 gevonden bij graafwerkzaamheden voor de fundamenten van een woning. Die werd gebouwd op het terrein van de messingfabriek van Aron Hirsch in Finow, bijna vijftig kilometer ten noordoosten van Berlijn. Een van de gravers was op iets hards en glinsterends gestoten en had als grap gezegd dat ze vroeger vast een oude messing pot hadden ingemetseld. De pot bleek van massief goud en Hirsch haalde Carl Schuchhardt erbij, directeur van de prehistorische afdeling van het Königliches Museum für Völkerkunde in Berlijn.

Lees verder “De schat van Eberswalde” →

Frigidus, de koude rivier

On door Theo ToeboschinChristendom, Geschiedenis, Klassieken, Romeinse Keizerrijk9 reacties
De Frigidus

[Archeologiejournalist Theo Toebosch werkt al enige tijd aan een boek over de Sloveense stad Kobarid. Hij sluit zijn ogen niet voor oudheidkundige bezienswaardigheden in de omgeving en ging een paar jaar geleden op zoek naar het laat-Romeinse slagveld aan de rivier de Frigidus.]

Het regent een beetje en Zeljko, in het dagelijks leven conservator van het Kobarid Museum, heeft me onder z’n afdakje uitgenodigd. Een Citroën C3 rijdt het terrein op.

“M’n vrouw; ze is naar haar familie in Vipava geweest.”

“Toevallig, daar wil ik later deze week ook nog naartoe.”

“Aha, Ad Frigidum!”

Zeljko kent zijn klassieken, hij weet dat in 394 in een vlakte in de buurt een grote veldslag is geweest.

Lees verder “Frigidus, de koude rivier” →

Een reliëf van de god Chnoem

On door Theo ToeboschinMuseumstuk, Oud Egypte3 reacties
Chnoem (Rijksmuseum van Oudheden, Leiden)

In 2015 kocht het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een nieuw Egyptisch reliëf. De presentatie moest destijds op zich laten wachten, omdat direct na de aankoop een Duits museum het voorwerp in bruikleen vroeg voor een tentoonstelling. Maar dat was toen. Het reliëf is alweer enige tijd te zien op de Egyptische afdeling.

Pottenbakker Chnoem

De toenmalige conservator Maarten Raven had van zijn directeur al iets mogen kopen op de kunstbeurs Brafa in Brussel, toen hij nóg iets bijzonders zag. In een ruim dertig centimeter hoog brok zwart graniet was een bijzondere voorstelling uitgeklopt: de Egyptische scheppergod Chnoem met zijn karakteristieke ramskop was bezig om uit een amorfe brok klei op een pottenbakkerswiel de wereld of een nieuwe heerser te creëren.

Lees verder “Een reliëf van de god Chnoem” →

De mijnen van Laurion

On door Theo ToeboschinOude Griekenland5 reacties
Een van de groeven van Laurion

Oude Grieken, economie en technologie. Over deze drie-eenheid waren historici lange tijd kort en duidelijk: daar hoefden ze niet veel aandacht aan te besteden, want van door technologie gedreven economische groei was niet of nauwelijks sprake geweest. Dat beeld is intussen bijgesteld, omdat men de economie in de Griekse Oudheid niet meer met die van moderne naties vergelijkt maar in zijn eigen context bestudeert. En dan kan men constateren dat bijvoorbeeld de lier, de katrol en de borgvertanding, die de basis vormden voor een kraan, Griekse technologische vindingen waren met economische gevolgen.

Tot nu toe had archeologisch onderzoek geen rol gespeeld bij de studie van de economische impact van technologische ontwikkeling in het antieke Griekenland. Een recent Belgisch proefschrift over de Laurion-zilvermijnen heeft daarin verandering gebracht.

Lees verder “De mijnen van Laurion” →