De Chauken (1)

Greep van een mes in de vorm van een wagenmenner (Eenum; Gronings Museum, Groningen)

Ik heb weleens vaker geblogd (één, twee) over de beschrijving die de Romeinse auteur Plinius de Oudere gaf van de mensen die woonden op de kunstmatige heuvels langs de Waddenzee. De terpen of wierden verbaasden hem. Hoorde het gebied, onderworpen aan eb en vloed, nu bij het land of bij de zee? Wat waren dat van mensen, die de vrijheid zo lief hadden dat ze zich hadden teruggetrokken in armzalige boerderijen op die heuvels? Waren ze nu niet feitelijk, zo impliceerde hij, de gevangenen van een onbewoonbaar gebied?

Dat viel wel mee. Archeologen hebben het beeld van een armzalig en meelijwekkend volk sterk genuanceerd. Er was zelfs ruimte voor een vorm van politiek leven, gegeven het feit dat er in het noordelijke kustlandschap minimaal vier stamverbanden zijn aan te wijzen. Meestal houden we het erop dat twee groepen Friezen woonden aan weerszijden van de Vlie, dus in het huidige Noord-Holland en Fryslân. Wat oostelijker zouden dan twee groepen Chauken hebben gewoond, gescheiden door de Dollard, in wat nu Groningen en Ostfriesland is. Deze reconstructie is, zoals alle reconstructies van de antieke topografie, minder zeker dan men wel aanneemt, maar we zullen het ermee doen. Ik ga het hebben over de Groningse Chauken.

Lees verder “De Chauken (1)”

De wierde van Adorp

Adorp

Ik mopper weleens over de hypes waarmee archeologen vissen naar fondsen. Over het badhuis in Heerlen dat, door een heel specifieke definitie van “gebouw” te hanteren, het oudste gebouw van Nederland zou zijn. Over de wijze waarop het vele junk nieuws over de limes ons zicht belet op verdieping. Of over de Cuijkse affaire. Het valt inmiddels op als een archeoloog niet overdrijft. Dus ging ik, toen ik dit artikel had gelezen, op de koffie bij de mensen die momenteel aan het werk zijn in Adorp, halverwege Groningen en Winsum.

De wierde

Het is al langer bekend dat daar in de Oudheid een belangrijke wierde heeft gelegen, vlakbij een kreek die wel in verband zal hebben gestaan met de Hunze. Nu daar een fietspad wordt aangelegd, wordt er onderzoek gedaan en de opgravers stonden versteld over hun vondsten. Het waren er meer dan verwacht, veel meer zelfs, en ze dateerden allemaal uit de tijd van de eerste eeuw v.Chr. tot eind tweede eeuw na Chr.

Lees verder “De wierde van Adorp”