Paraíba Archieven - Mainzer Beobachter

Fenicische munt met de afbeelding van een schip en een zeewezen

Ik heb al een paar keer beschreven dat de negentiende-eeuwse oudheidkundigen erin slaagden empirisch bewijs te vinden voor het Verlichtingsidee dat de menselijke geschiedenis bestond uit vooruitgang. Van de Steentijd waren we geëvolueerd naar de Bronstijd en de IJzertijd, wereldrijken waren gekomen en zo voort en zo verder tot aan de Industriële Revoluties in Groot-Britannië en vervolgens, toen de negentiende eeuw ten einde liep, in de Verenigde Staten en in Duitsland.

Je kunt de vraag stellen wat de motor achter de vooruitgang was: spanning tussen individuen (zoals de liberalen meenden) of frictie tussen de diverse klassen (zoals de socialisten dachten) of samenwerking tussen alle lagen van de bevolking, zoals christendemocraten en de anarchist Kropotkin meenden. Wat het antwoord op die vraag ook zij, de groeiende materiële welvaart opende de mogelijkheid tot het maken van ethische keuzes die voordien niet had bestaan, zodat men ook sprak van een toenemend zedelijk peil. Dit alles stond niet ter discussie. Wat wel ter discussie stond was hoe, als de menselijke geschiedenis werd gedomineerd door vooruitgang, de mensheid zulke grote culturele verschillen vertoonde. Verliep de evolutie dan niet gelijkmatig? Waarom dan?

Lees verder “MoM | Hyperdiffusie” →

Zo af en toe is er iemand die weer oppert dat ’ie echt is geweest, de Deuteronomium-rol die de Jeruzalemse oudhedenhandelaar Mozes Shapira in 1883 aanbood aan enkele Europese musea. Het is een dramatisch verhaal. Shapira was al eens – wellicht te goeder trouw – betrokken geweest bij de handel in vervalste oudheden en was bovendien van joodse afkomst: twee factoren die in negentiende-eeuws Europa niet bijdroegen aan zijn geloofwaardigheid. Toen hij dus aankwam met antieke boekrollen met bijbelse teksten die zouden zijn gevonden bij de Dode Zee, wilde niemand hem geloven. Eenmaal door het British Museum als vervalser gebrandmerkt en met antisemitische stereotypen bespot, vluchtte hij naar het continent en schoot hij, geheel ten einde raad, zichzelf dood in een Rotterdams hotel.

Maar waren de rollen wel vals? Toen de Dode Zee-rollen waren gevonden, klonk het ineens een stuk waarschijnlijker dat Shapira werkelijk antiek materiaal had aangeboden. In elk geval de Deuteronomium-rol zou weleens echt kunnen zijn geweest. Al denken de meeste onderzoekers er anders over, er zijn ook serieuze geleerden die de authenticiteit willen overwegen.

Lees verder “Echt vals” →