Tag: wetenschapsfraude

Een gewiekste zwendelaar en een verblinde wetenschapper

On door Jona LenderinginChristendom, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Pseudowetenschap, Verbijstering, Wetenschap11 reacties

Wat te mooi is om waar te zijn, is vaak niet waar. Dat gold ook voor de in 2012 opgedoken papyrussnipper waarop te lezen viel hoe Jezus van Nazaret sprak over ‘mijn vrouw’. Wat een mooie bevestiging leek van Da Vinci-code-achtige theorieën en daarom enig opzien baarde, bleek al gauw een vervalsing. Daarmee paste dit ‘Evangelie van de Vrouw van Jezus’ in een eeuwenlange traditie van onechte manuscripten. Een wetenschappelijke blamage, zeker, maar geen werkelijk nieuws.

Cover-up

Dat werd het wél toen ontdekker Karen King (Harvard) zei dat het laboratorium de echtheid zou bewijzen. Die aankondiging was alarmerend. Het lab kan namelijk wel vaststellen dat een papyrustekst een slechte vervalsing is, maar herkent een goede vervalsing niet en kan zeker niet bepalen of iets authentiek is. Harvard was rookgordijnen gaan optrekken.

Lees verder “Een gewiekste zwendelaar en een verblinde wetenschapper” →

Het Evangelie van de Vrouw van Jezus (hopelijk voor het laatst maar ik vrees van niet)

On door Jona LenderinginChristendom, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Pseudowetenschap6 reacties
Harvard volhardt in het verspreiden van onjuiste informatie
Harvard volhardt in desinformatie over het Evangelie van de Vrouw van Jezus.

Ik had eigenlijk vandaag willen schrijven over de invloed van Homeros op latere epische dichters, maar dat stel ik even uit. Wat u vandaag lezen wil én moet is dit artikel in The Atlantic van Ariel Sabar, waarin duidelijk wordt hoe de vervalsing van het Evangelie van de Vrouw van Jezus tot stand is gekomen. De Stasi, een pornograaf: het zit er allemaal in en als onderzoeksjournalistiek is het uiterst amusant.

Het is minder amusant als je het leest als beschrijving van de onluisterende naïviteit van een geleerde. Ik heb de kwestie hier al eens uiteengezet: alleen de ontdekster van de papyrussnipper meende dat het ding authentiek was, hoewel er al volstrekt overtuigende aanwijzingen waren dat het moest gaan om een vervalsing. De Harvard-universiteit liet onderzoek uitvoeren, waarvan iedereen kon weten dat het niets kon opleveren. Zolang een vervalser zich houdt aan een antiek inktrecept (staat in elk handboek papyrologie), schrijft op antieke papyrus (te koop via eBay) en geen scherpe pen gebruikt (die microscopisch kleine krasjes achterlaat) – zolang hij dat doet, is zijn tekst niet als vervalsing te herkennen. Daarom hebben alleen “provenanced” papyri (papyri dus waarvan de herkomst bekend is) wetenschappelijk waarde.

Lees verder “Het Evangelie van de Vrouw van Jezus (hopelijk voor het laatst maar ik vrees van niet)” →

Altijd te goedgelovig

On door Jona LenderinginChristendom, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Pseudowetenschap, Romeinse Keizerrijk, Wetenschapscommunicatie11 reacties
Het Evangelie van de Vrouw van Jezus, waar het allemaal om te doen is

Op 18 september 2012 kondigde een Harvard-onderzoekster aan dat ze een tekstsnipper had gevonden waarin Jezus van Nazaret werd opgevoerd, sprekend over zijn echtgenote. De publicatie van het Evangelie van de Vrouw van Jezus was aangenomen door de Harvard Theological Review, een belangrijk wetenschappelijk tijdschrift, en mijn eigen eerste reactie was dat het nieuws daarom wel zou kloppen. Toen ik erover blogde wees ik erop dat de speculaties over Jezus’ burgerlijke status die meteen de ronde deden (“Jezus wel degelijk getrouwd”, kopte De Volkskrant), niets meer waren dan speculaties. De controverse was voorspelbaar, maar het fragment leek te jong om enige waarde te hebben voor de speurtocht naar de historische Jezus.

Ik had minder goed van vertrouwen moeten zijn. Ik had kunnen weten dat het feit dat een artikel door de redactie van een wetenschappelijk tijdschrift wordt aangenomen, tegenwoordig geen kwaliteitsgarantie meer vormt. In 2011 had ik nog een boek gerecenseerd waarin ik had geconcludeerd dat een redactie collectief had liggen slapen. Ik had gewaarschuwd moeten zijn. Zó vreemd was het niet dat meteen na de aankondiging van de ontdekking van het Evangelie van de Vrouw van Jezus de eerste kritiek opdook in de blogosfeer.

Lees verder “Altijd te goedgelovig” →

Wetenschapsfraude in 1498

On door Jona LenderinginBijbel, Christendom, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Wetenschap4 reacties
Renaissance-geleerde, niet per se Giovanni Nanni (Liebieghaus, Frankfurt)

In 1498 publiceerde een geleerde monnik uit Viterbo, Giovanni Nanni (1432-1502), zeventien delen met Commentaria super opera diversorum auctorum de antiquitatibus loquentium, ofwel “Commentaren op de werken van diverse oudheidkundige auteurs”. Het ging om aantekeningen bij materiaal dat hij deels had gekregen van een Armeense monnik en deels had aangetroffen in een bibliotheek in Mantua.

Het was voor de geleerden van die tijd volkomen nieuw, al waren de auteursnamen Berossos en Megasthenes vertrouwd en waren uit hun oeuvre zelfs wat fragmenten bekend. Ook Manethon was een oude bekende: verschillende antieke auteurs verwezen naar zijn Egyptische geschiedenis. De vondsten vormden een sensatie, aangezien onder de herontdekte teksten beschrijvingen waren van gebeurtenissen waarbij het Joodse volk betrokken was geweest. Talloze Bijbelpassages waarvan de historische betrouwbaarheid in twijfel was getrokken, vonden nu onafhankelijke bevestiging, zodat het gelijk van de Kerk was vastgesteld.

Lees verder “Wetenschapsfraude in 1498” →

Parlementair onderzoek, alsjeblieft

On door Jona LenderinginPolitiek, Pseudowetenschap, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie6 reacties

1.

Ik heb al vaker geschreven dat onze universiteiten niet langer voldoen aan de verwachtingen die we er redelijkerwijs van mogen hebben. Dat ik er opnieuw over schrijf, is omdat het opnieuw mis is: de Groningse Rijksuniversiteit heeft de hoogleraar criminologie Patrick van Calster op non-actief gesteld terwijl de universiteit waar hij is gepromoveerd, de Brusselse Vrije Universiteit, hem de doctorstitel ontneemt. Gisteren was Karima Kourtit van de Amsterdamse Vrije Universiteit in het nieuws.

Twee dagen, twee kwesties. En iedereen kent de oudere gevallen: Peter Rijpkema, Dirk Smeesters, Don Poldermans en Diederik Stapel, waarbij we Roos Vonk dan maar het voordeel van de twijfel zullen geven, Ernst Jansen Steur zullen typeren als een medische aangelegenheid en Mart Bax zullen beschouwen als verjaard. De lijst opzichtig falende onderzoekers begint verontrustend lang te worden en het ergste is de trieste voorspelbaarheid van de affaires.

Lees verder “Parlementair onderzoek, alsjeblieft” →

Opnieuw: wetenschapsfraude?

On door Jona LenderinginPseudowetenschap, Verbijstering, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie
Breughel, “De parabel der blinden” (1568)

Diederik Stapel, Roos Vonk, Don Polderman en Dirk Smeesters. Vandaag is een oud-hoogleraar aan de VU, Mart Bax, de volgende onderzoeker die in opspraak komt. Ik citeer NU.nl:

In het boek Ontspoorde Wetenschap dat vrijdag uitkomt, trekt onderzoeksjournalist Frank van Kolfschooten het bestaan van een klooster in het zuiden van Nederland in twijfel. … ”Dat je je bronnen anonimiseert is in de antropologie vrij gebruikelijk”, aldus Van Kolfschooten. ”Maar collega’s van Bax twijfelden aan het bestaan van dit klooster.”

Lees verder “Opnieuw: wetenschapsfraude?” →