Ik blogde een tijdje geleden over het feit dat de oudheidkundige disciplines iets negentiende-eeuws hebben behouden. We hebben immers te maken met gebrek aan data. De verbanden die we leggen, zijn daardoor empirisch zwak en moeilijk te toetsen. Weerleggen gaat dus lastig en zo gaan oude ideeën lange tijd mee. Wellicht ook wel omdat ze in een tijd waarin meer tijd was voor geschiedenisonderwijs ingang hebben kunnen vinden in het publiek bewustzijn.

De geschiedenis van het oude Perzië is een voorbeeld. Die werd aanvankelijk geschreven aan de hand van Griekse bronnen. Voor de Achaimenidische tijd zijn dat Herodotos, Xenofon, Ktesias en de Alexanderhistorici; voor de Parthische en Sasanidische periodes weer andere bronnen, die helaas net niet zo lekker lezen als de genoemde auteurs (wat misschien verklaart waarom deze tijdperken minder bekend zijn). Er zijn meer Griekse auteurs geweest die schreven over het oude Perzië, maar hun werk is grotendeels verloren gegaan. Ze zijn bekend uit citaten die u aantreft in een serie die bekendstaat als Die Fragmente der griechischen Historiker. Naar goed academisch gebruik wordt het consulteren daarvan voor het publiek geblokkeerd.

Eén van de auteurs die zich nog kon bedienen van bijvoorbeeld de belangrijke verloren geschiedenis van Eforos van Kyme is de Grieks-Romeinse historicus Diodoros van Sicilië, de auteur van een Wereldgeschiedenis die u hier in vertaling kunt lezen. Het is een prettige tekst: Diodoros kan leuk vertellen en is van de weinige auteurs die een totaalbeeld van het hem bekende verleden biedt. Dat gaat ten koste van de details, die soms slordig zijn, maar wie begint de Oudheid te bestuderen kan slechter doen dan Diodoros lezen.

Zo ging het ook in de negentiende eeuw: met de bovengenoemde auteurs was Diodoros de belangrijkste bron van informatie over de Perzische Oudheid en de hoofdlijnen van ons beeld van Perzië zijn dus daarop gebaseerd. Sindsdien is er echter veel veranderd. De Perzische hoofdsteden Persepolis en Pasargadai zijn bijvoorbeeld opgegraven (maar ik kwam nog vorig jaar een wetenschapper tegen die meende dat alleen Sousa belangrijk was). De volgens Diodoros grote betekenis van koningin Semiramis als stichter van een oosters wereldrijk is genuanceerd (maar ze blijft onevenredig veel aandacht krijgen). Er is eindeloos veel onderzoek gedaan naar mondelinge tradities (maar ik kan gepromoveerden noemen die Herodotos’ sprookjesverhalen letterlijk nemen). Er zijn talloze spijkerschrifttabletten ontdekt (maar de inzichten dringen niet werkelijk door).

Kortom, er moet iets recht worden gezet. Het is tijd dat we Diodoros’ Perzische geschiedenis opnieuw gaan lezen, met de kennis die we inmiddels hebben opgedaan. Ik vind het daarom erg leuk dat UvA-onderzoeker Jan Stronk onlangs een boek heeft gewijd aan de Perzische delen van Diodoros’ wereldgeschiedenis. Het boek heet Semiramis’ Legacy. The History of Persia According to Diodorus of Sicily en ik heb het nog niet kunnen lezen. Ik ben echter voornemens er enkele keren over te gaan bloggen, al teken ik aan dat ik nog een reeks heb liggen over klassieke literatuur en dat ik ook nog wat stukjes heb liggen die ik schrijven zal omdat ik ze voor het onderwijs nodig heb. Verder zijn er wat recensies die de deur uit moeten.

Het kan dus even duren, maar ik wilde Stronks boek even signaleren. We moeten die rottige negentiende eeuw eens achter ons laten en dat kan niet zonder boeken als het zijne.