Herodotos is onze voornaamste bron voor de gebeurtenissen tijdens Xerxes’ veldtocht tegen de Grieken in 480 v.Chr. Hij maakt gebruik van een dagboek – u vindt het hier – waardoor we de diverse gebeurtenissen vaak tot op de dag nauwkeurig kunnen volgen. Dat is een luxe die de oudheidkundige maar zelden heeft.
Op 20 september, vlak na de dubbele overwinning bij Thermopylai en Artemision, kwamen de Perzische aanvoerders bij Xerxes samen voor overleg. Dat is althans wat volgens Herodotos gebeurde, maar misschien is er meer aan de hand geweest.
Vrijwel alle antieke volken kenden in die tijd een zonnejaar van twaalf manen, waaraan ze soms een dertiende maan toevoegden om de tijdrekening synchroon te houden met de seizoenen. Als de Perzische kalender in deze tijd een maan uit de pas liep met de Babylonische kalender – en daarvoor zijn aanwijzingen – was 20 september de eerste dag van het Mithrakana-feest, gewijd aan de lichtgod Mithra. Waar het door Iraanse volken nog altijd gevierde Nowruz het begin vormt van de lente en het seizoen van het licht, markeert Mithrakana het begin van de herfst en het seizoen van het duister.
Volgens Douris, een bron uit de tijd van Alexander de Grote, behoorde de Perzische koning op deze dag een krijgsdans op te voeren en mocht hij zich bedrinken (bron). Omdat ook twee militaire doorbraken waren geforceerd, was er zeker reden voor dans en drank.
Het valt echter niet te weten of de Perzische kalender werkelijk een maan uit de pas liep en of de latere beschrijvingen relevant zijn voor de tijd van Xerxes. Het is echter iets dat de oudheidkundige moet overwegen. Zijn taak is immers niet om de oude bronnen samen te vatten, maar om vast te stellen wat er feitelijk is gebeurd. Aangezien het hoogst onwaarschijnlijk is dat de overgeleverde bronnen én betrekking hebben op de volgens ons belangrijkste gebeurtenissen én die ook nog adequaat beschrijven, is de eerste taak van de oudheidkundige na te denken over wat er niet in de bronnen staat en wat wel relevant zou kunnen zijn. Dat is vaak speculatie, maar het alternatief is samenvatten wat in de bronnen staat en dat is intellectueel oninteressant.
[Mijn boek Xerxes in Griekenland, dat volgens mij een zekere relevantie niet valt te ontzeggen, ligt momenteel bij de drukker. Het ligt vanaf 3 december in de boekhandel en u bestelt het daar. De boekpresentatie is op donderdagmiddag 28 november in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, waar ook die mooie Cyprustentoonstelling is. U bent welkom!]
Jona, wat is dit weer heel erg interessant. Wat maar weer eens aangeeft dat men het zich als specialist niet kan permitteren om zich geïsoleerd met een specialisme bezig te houden. Men kan niet alles weten, maar als je andere zaken negeert en ook niet met specialisten op die gebieden praat over je werk snijdt je je lelijk in de vingers.
Xerxes heeft een Egyptisch aandoende bloem in zijn hand. Wat zijn die twee dingetjes links en rechts daarvan? Het ziet er niet uit als blad.
Een lotusbloem. Het kan een tot staf/stok gestileerde lotusbloem zijn. Dan zijn het onderdelen van de staf/stok? Zomaar een gokje.
Vannacht bedacht ik: het zijn waarschijnlijk knoppen?
Waar de nacht al niet goed voor kan zijn! 😉
Zie boven.
Onder bedoel ik… 😁
Het is een bloem. De bovenstaande afbeelding is een fragment van het totale relief, waarop Xerxes achter de tronende Darius staat. Beiden hebben een bloem in de linkerhand, Darius heeft een staf in de rechterhand. Op een detailfoto is de bloem goed te zien, met aan weerszijden wellicht twee bloemknoppen.
https://www.livius.org/articles/place/persepolis/persepolis-photos/persepolis-apadana-north-stairs-central-relief/
(Abusievelijk vermeldt JL in het onderschrift van de detailfoto van Xerxes: ‘A flower in his head, pointing at the king: the crown prince’. Dat moet natuurlijk ‘hand’ zijn…)