Eigenlijk had gisteravond mijn boek Bedrieglijk echt gepresenteerd zullen zijn in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Er zouden leuke antieke teksten zijn voorgelezen, we wilden ramanspectroscopie demonstreren en ik wilde het filmpje vertonen dat u hier kunt bekijken. Tot slot wilde ik gistermorgen op deze blog een update geven bij het boek. Want die was nodig, aangezien Bedrieglijk echt een verhaal bevat waarover nog steeds dingen bekend worden.
Ik raakte geboeid door de materie door het schandaal van het Evangelie van de Vrouw van Jezus. De betrokken onderzoekster zei dingen waarvan ze weten moest dat ze onwaar waren. In het onwaarschijnlijke geval dat ze het echt niet wist, had haar geheugen opgefrist behoren te zijn door de rel rond de Artemidorospapyrus. Terwijl ik het boek schreef, ontvouwden zich echter nog meer schandalen, zoals dat rond Eerste-eeuwse Marcus, de Sapfo-papyri en de diverse valse fragmenten van de Dode Zee-rollen. Ik heb bepaalde delen van mijn boek drie, vier, vijf keer moeten herschrijven. De laatste weken bleef het rustig maar een update is nog steeds zinvol.
Sapfo
Toen de vondst van de Sapfo-papyri werd aangekondigd, was de claim dat Dirk Obbink ze had ontdekt bij het uit elkaar halen van een mummiekartonnage (het papier-maché-deel van een mummie). Die procedure is bizar, aangezien er egyptologische data mee worden vernietigd en ook omdat het helemaal niet nodig is kartonnages te slopen, aangezien er nog duizenden onuitgegeven papyri liggen in musea. Toen Obbink zelf over de Sapfo-papyri schreef, liet hij de herkomst in het midden, suggererend dat hij het materiaal zo had aangeleverd gekregen.
De derde herkomst die werd genoemd was een wijgeschenk, de vierde een boekband, de vijfde een public science-project en de zesde was dat de fragmenten waren opgedoken op een besloten veiling. Nog net voor afronding van mijn boek kwam de claim dat ze afkomstig zijn van een vanuit Turkije opererende tussenhandelaar. Dat was zeven. Inmiddels zijn er foto’s die suggereren dat de tussenhandelaar ze heeft uit een roofopgraving in Egypte. Dit kan uiteraard een volgend dwaalspoor zijn.
We hebben dus in zes jaar tijd zeven verhalen gehoord over de herkomst, waarvan er minimaal zes verzinsels zijn. Zijn deze teksten echt? Niemand die het weet. In het lab kan authenticiteit niet worden vastgesteld; alleen slechte vervalsingen zijn te ontmaskeren. Ik kan iets over het hoofd hebben gezien maar het feit dat we zelfs nog niet hebben vernomen of het vuil op de papyrus boven of onder de inkt ligt – m.a.w., of het blad papyrus is beschreven in de Oudheid of kort geleden – suggereert dat we te maken hebben met een vervalsing die met een electonenmicroscoop valt te ontmaskeren. Dat weerhoudt uitgeverij De Gruyter niet om doodleuk door te gaan.
De Taliban en ander nieuws
Dan kwam er sinds de afsluiting van mijn boek nog een berichtje over de Schøyencollectie, de Noorse verzameling die altijd heel open is geweest over fouten in het verleden (of althans: opener dan bijvoorbeeld de Greencollectie). Martin Schøyen wordt er nu van beschuldigd boeddhistische manuscripten te hebben aangekocht via een netwerk dat zaken doet met de Taliban. Zijn weerwoord kreeg ook een weerwoord – gebruik een vertaalprogramma als uw Noors wat roestig is – en daarop lijkt de verzamelaar niet meer te hebben gereageerd.
Dan is er nog het een en ander over de valse Dode Zee-rol-fragmenten: de enorme bedragen die eraan zijn verspild. Of beter: geïnvesteerd. In Bedrieglijk echt – en ook in Skepter – beschrijf ik hoe mecenassen na een schenking aan een museum een belastingaftrekpost krijgen die groter is dan de aankoopprijs. Dit veronderstelt wel dat oudheidkundigen tussentijds de prijs hebben opgedreven. Van de Greencollectie weten we dat ze zo voor elke dollar investering drie dollar terugverdiende.
Inmiddels maakte Steve Green bekend dat hij 11.500 voorwerpen zonder adequaat gedocumenteerde verzamelgeschiedenis gaat teruggeven aan Irak en Egypte. “I knew little about the world of collecting,” huilt hij krokodillentranen. Zijn wetenschappelijke adviseurs vertelden het hem ook al niet. Wat vreemd toch.
Tot slot
Het verontrustende is dit: wetenschappers accepteren dat hun collega’s hand- en spandiensten verrichten voor de illegale handel. De problemen rond een Obbink zijn al sinds 2014 bekend en hij kan nog steeds publiceren. Zoals ik al aangaf wil ik, aangezien het verhaal voortdurend verandert, overwegen dat hij onschuldig is, maar hij krijgt ook geen kans zich te rehabiliteren. De wetenschap kan niet aangeven waarmee ze bezig is en dat is, gegeven het belang van kennis, een maatschappelijke catastrofe.
Eén verklaring voor deze situatie is dat de academische opleidingen onvoldoende lang zijn, waardoor toekomstige onderzoekers cruciale zaken niet vernemen. Een andere verklaring is dat de werkdruk aan de universiteit en de verleiding de regels te overtreden te groot is. Toch vormen deze factoren niet de diepste verklaring, want we weten dit alles al sinds de jaren tachtig en het speelt in alle postindustriële samenlevingen. De diepste verklaring moet een andere zijn: dat kennis onvoldoende op waarde wordt geschat.
[Kortom:koop mijn boek, lees het, bediscussieer het.]
Het zou goed zijn dit boek in andere talen uit te geven. Klusje voor de komende tijd?
Je moet de tekst nog even kritisch nalopen, Jona!
wat is er verkeerd?
Daar gaat-ie dan (mijn aanvullingen in kapitaal):
1) In het onwaarschijnlijke geval DAT ze het echt niet wist…
2) suggererend dat hij het MATERIAAL zo had aangeleverd gekregen.
3) Inmiddels zijn er foto’s DIE suggereren…
4) maar het feit dat we zelfs nog niet hebben vernomen OF (in plaats van of of)…
5) Dit veronderstelt wel… Liever: Dit doet wel veronderstellen…, of: Dit leidt tot de veronderstelling…
Alles overgenomen behalve het vijfde. Het is niet veronderstellen in de betekenis van aannamen, hypothetiseren, maar veronderstellen in de betekenis van “aan een voorwaarde is voldaan”.
👍
Ad 5) Eerlijk gezegd is deze betekenis van veronderstellen mij niet bekend, en begrijp ik de zin nu ook niet goed. Als die mecenassen meer aftrek krijgen dan ze hebben betaald, dan veronderstel ik dat dit zal komen doordat de prijs inmiddels is opgedreven. M.a.w. de waarde van hun gift was hoger dan wat ze ervoor betaald hebben.
Maar ik wil er geen punt van maken. 😇
Is dit niet gewoon bedrog, in plaats van alleen maar een te korte opleiding?
Schijntegenstelling. “Te korte opleiding” gaat over de grote groep oudheidkundigen, “bedrog” over die paar die zich schuldig maken aan bedrog. Vanuit statistisch oogpunt ligt het voor de hand dat “te korte opleiding” de waarschijnlijkheid van “bedrog” vergroot. Heeft uw geliefde Bayes hier niet iets zinnigs over te zeggen? Mij lijkt van wel, maar ik ben geen deskundige.
Bedrog gebeurt inderdaad als mensen de a priori kans op ontdekking laag inschatten. Of te laag.
De bedriegers uit JonaL’s blogpost weten dat de opleidingen te kort zijn. Mede daarom schatten ze de a priori kans op ontdekking (te) laag in.
Voila, hier hebben we de synthese. Ware ik een poes, ik zou spinnen van tevredenheid.
Dus bedankt.
Te korte opleidingen zorgen ervoor dat wetenschappers te weinig weten en dus bedrog niet in de gaten hebben of de smoesjes geloven waarom het niet erg zou zijn unprovenanced materiaal uit te geven. Simpel gezegd: doordat de opleidingen falen – en dit is niet alleen een Nederlands probleem – zijn de voorwaarden geschapen waardoor bedrog makkelijk wordt.
Ander voorbeeld: historici hebben de interne controle van de geschiedtheoretische vakken gereduceerd. Slechts de externe controle van de peer review blijft over. Daardoor kunenn allerlei slechte ideeën in druk verschijnen. De opkomst van Nieuw Rechts is mede mogelijk gemaakt door minder goed academisch geschiedenisonderricht.
Ja, dat is zo, behalve je laatste zin. De meeste mensen krijgen helemaal geen academische opleiding, dus die kun je dan van alles wijsmaken. Door de sociale media en Internet gaat dat heel gemakkelijk,
Uw tweede en derde zin spreken JonaL’s laatste niet tegen. Tenzij u niet verder kijkt dan simpele één-op-één causaliteit, maar daar schat ik u te hoog voor in.
Ja, er staat “mede”, wat ook 0,00001% kan betekenen. Ik begreep het zo dat Jona het als de belangrijkste verklaring zag.
“aangezien het verhaal voortdurend verandert, overwegen dat hij onschuldig is”
Als minstens zes van de zeven verklaringen van herkomst vals zijn is Obbink daar iig schuldig aan. Een rechtbank is geen wetenschap en gelukkig maar. Toch moeten we onvermijdelijk concluderen dat zijn geloofwaardigheid aan diggelen is. En ja, dan is het grootste probleem nog wel dat zoveel oudheidkundigen daar niet aan willen.
Inmiddels heb ik het boek gelezen en het is de aanschaf dubbel en dwars waard. Het is een veel rijkere publicatie dan ik had verwacht met zijn inleidingen over papyri. Zo wordt verteld over de oxyrhynchospapyri. Ik heb enkele jaren geleden het boek van Peter Parsons, City of the Sharp-Nosed Fish (2007) gelezen. Het boek is gebaseerd op die papyri en beschrijft het dagelijkse leven in het stadje waar ze zijn gevonden. Het is vergelijkbaar met het Geniza archief in Caïro dat ook zulke fascinerende bronnen bevat. Wat me het meest trof aan Jona’s verhaal zijn niet zozeer die vervalsingen (een paar regels van Sapho zouden me totaal niet interesseren), als het feit dat er wetenschappers zijn die met papyri waarvan de herkomst onbekend is aan komen zetten, terwijl er nog zoveel papyri onbewerkt zijn, en wie weet wat daar nog in verborgen is. Wat een verspilling van tijd en geld.
Was ik het toch vergeten – ik heb het boek ook uit (gisterochtend al) en vind in alle onbescheidenheid dat het essentieel is voor iedereen met belangstelling voor de Oudheid.
Op de achterflap van het boek prijkt een kanjer van een spelfout! “het creeëren van een hype”.
Conclusie: dat kennis onvoldoende op waarde wordt geschat
conclusie trekken is ook een vak
Mijn conclusie: als je iets niet snapt , zit er geld achter
Eerzucht/ijdelheid is een andere goede optie. Een combinatie is ook mogelijk.
Misschien hebben ze allemaal gewoon te veel Dan Brown gelezen? Want ik zie hier wel enige sensatiezucht. Jezus had een vrouw! Kijk eens, ik heb een belangrijke ontdekking gedaan! En als iemand dan zegt: ja maar, er klopt niks van, dan sta je in je hemd en de eerste reactie is dan om het te ontkennen en dan werk je jezelf nog verder in de nesten.