Volgens de Griekse mythen was Marsyas een satyr: een meestal vrolijk natuurwezen met puntoren en een paardenstaart. Hij kon goed spelen op de diaulos (een dubbel fluit) en daagde op een dag de god Apollo uit: wie was de beste musicus? Een beetje een rare wedstrijd, want Apollo speelde lier, maar goed, het is een mythe. Apollo won en strafte vervolgens de arme Marsyas door hem aan een boom te binden en te villen. Er zijn diverse kopieën van de marteling van Marsyas: ik heb ze gezien in het Louvre, in de Glyptothek in München, in de Capitolijnse Musea en in de archeologische musea van Istanbul. Het was voor een kunstenaar een buitenkansje om zijn beheersing van de anatomie te tonen.

Het bovenstaande beeld behoort tot de Torlonia-collectie waartoe ook de Euthydemos en het meisje van Vulci behoren. Het toont Apollo met de huid van Marsyas in de hand. Het is een zogeheten pastiche: het is samengesteld uit onderdelen van klassieke standbeelden die eigenlijk niet bij elkaar horen, maar zijn samengevoegd tot een nieuw geheel.

Het hoofd is afkomstig van het eerste beeld. De torso is afkomstig van het tweede. Onderdeel drie is de arm met de mantel. Het vierde beeld leverde de voeten. De boomstam is deel vijf. Het gezicht van Marsyas is samengesteld uit drie andere delen. Dat de neus ontbreekt, is overigens opzet – het portret is wel degelijk dat van iemand waaraan gesneden is. De neus van Apollo, zijn armen en zijn linkerbeen (voor u rechts) zijn dan weer wel toegevoegd door een restaurateur. Dat Apollo een mes in zijn hand houdt, is dus fantasie. In feite is het hele beeld fantasie.

Je kunt ook wel herkennen dat het niet bij elkaar hoort. De vlechten van Apollo zijn archaïsch terwijl Marsyas juist laatklassiek of hellenistisch oogt. Ik vind het persoonlijk geen mooi beeld, maar het symboliseert wat oudheidkundigen doen. We hebben zo weinig informatie, we moeten data combineren en maken iets waarvan we hooguit kunnen hopen dat het lijkt op de Oudheid. Wie dit beeld overigens wel mooi vond, was Caravaggio.