[Het is vandaag 2334 jaar geleden dat de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg in de slag bij Issos. Het gevecht luidde de ondergang in van het Achaimenidische Rijk. Het eerste deel van deze reeks was hier.]

Door Alexanders aanval met de Macedonische zware cavalerie op de flank van Darius’ Griekse huurlingen, was de Macedonische falanx ontlast. Met verdubbelde energie streed deze verder. Langzaam bewoog ze weer naar voren over de nu met bloed doorweekte bodem. De Grieken vochten dapper voor hun opdrachtgever – iemand raakte Alexander in zijn dij – maar een voor een sneuvelden ze. Anderen namen hun plaats in het gelid over, maar ook hier hoopten de lijken zich op.

Toen de Pers Oxyathres, een broer van Darius en alom geprezen om zijn moed, zag dat Alexander met onhoudbare vaart op Darius afstormde, verlangde hij vurig het lot van zijn broer te delen. Hij verzamelde de beste ruiters van zijn eskadron en samen met hen wierp hij zich op Alexander en zijn entourage. Overtuigd dat dit staaltje van broederliefde hem groot aanzien bij de Perzen zou opleveren ging hij het gevecht aan vóór de strijdwagen van Darius; en de vijanden met ervaring en vastberadenheid aanpakkend, doodde hij vele van hen. Maar de manschappen van Alexander vochten met nog meer verbetenheid en al snel lagen om de strijdwagen van Darius de lijken hoog opgestapeld. (Diodoros, Wereldgeschiedenis 17.34.2-4)

Darius’ tweede strijdwagen

Een ogenblik keken de twee vorsten elkaar in de ogen. Dit is de scène die staat afgebeeld op het beroemde mozaïek uit Pompeii. Het is gebaseerd op een schilderij dat na afloop van het gevecht is gemaakt. Alleen suggereert het kunstwerk dat de koning der koningen in paniek op de vlucht sloeg en de wagen liet keren. Kijk de verschrikte ogen:

Diodoros’ woorden suggereren echter dat er iets anders gebeurde.

De paarden van Darius’ strijdwagen waren overdekt met wonden en werden schichtig door de stapels lijken om hen heen. Ze luisterden niet meer naar de teugels en het had niet veel gescheeld of ze hadden Darius in de richting van zijn vijanden gebracht. In het uiterste gevaar greep de koning daarom zelf de teugels en zag hij zich gedwongen de waardigheid van zijn positie overboord te gooien. (Diodoros, Wereldgeschiedenis 17.34.6)

Diodoros schrijft dat Darius overstapte in een tweede strijdwagen, wat suggereert dat hij de strijd niet wilde staken. Het liep anders.

Nabarzanes’ fout

Op de rechtervleugel waren de Perzen nog succesvol, maar toen ze zagen dat hun vorst zijn strijdwagen verliet, begrepen ze dat er iets verschrikkelijks was gebeurd. Hun koning vluchtte! Meteen gaf Nabarzanes zijn succesvolle ruiters het teken terug te keren om Darius te beschermen. Dat werd het begin van de vlucht.

De Macedoniërs konden nu overal oprukken en zo begon de laatste fase van de strijd. Helemaal rechts klommen de Macedonische soldaten over de lijken heen en marcheerden naar voren, meer om het terrein veilig te stellen dan omdat er nog een georganiseerd opererende vijand was. Op de linkervleugel achtervolgden de Thessalische ruiters en de cavalerie van de bondgenoten de achterhoede van de vijandelijke cavalerie. Sommige Perzen waren zwaar gepantserd en konden, toen ze eenmaal vastzaten in het slik in de riviermonding, niet verder komen. Man en paard werden neergehouwen en verdronken in het zilte water. De rest van Nabarzanes’ mannen galoppeerde naar het noorden en liep daarbij de vluchtende infanterie onder de voet.

[Het voorlopige slot volgt]