Militaire termen in het Gallisch

De Gallische krijger uit Vachères (kopie uit het Museo nazionale della civiltà romana, Rome)

In 387 v.Chr. plunderde een groep Gallische krijgers Rome. Sindsdien zat de schrik er goed in bij de Romeinen. De Grieken hadden een soortgelijke ervaring met plunderaars in Delfi. Dat heeft de Kelten een reputatie gegeven van ontembaar oorlogszuchtige strijders. Niet helemaal onverdiend, maar het waren ook boeren en herders en kooplieden en vissers.

Desondanks is er reden om eens te kijken naar woorden in het Gallisch die verwijzen naar oorlogsvoering. Ik baseer me op het Dictionnaire de la langue gauloise van Xavier Delamarre. U hebt wellicht gezien dat ik al eerder blogde over de manier van reconstructie van het Gallisch, dat immers een dode taal is, over kledingstukken, over enkele plaatsnamen, over boerderijwoorden en nog wat andere woorden.

Lees verder “Militaire termen in het Gallisch”

Strijdwagen

Reconstructie van een Cypriotische strijdwagen

Het Allard Pierson-museum in Amsterdam wordt verbouwd en de laatste keren dat ik er was heb ik de bovenstaande strijdwagen niet gezien. Hoewel hij lijkt op een Assyrische strijdwagen, zoals we die kennen van reliëfs, stond hij op de afdeling Cyprus: een wagen uit wat ik gemakshalve de IJzertijd zal noemen. Ik mis hem wel een beetje want het was een leuk ding om kinderen uit te leggen dat de Oudheid anders was. Geen auto maar een wagen, geen benzine maar paardenkracht. Voor volwassenen kun je toevoegen dat de energie dus niet uit delfstoffen kwam maar uit voedsel en dat trekdieren met mensen concurreren om de schaarse voedingsmiddelen.

Strijdwagens waren vooral belangrijk in de Bronstijd. U kent de afbeeldingen uit Egypte wel, waarop de koning als boogschutter staat afgebeeld, zijn vijanden verdelgend. Eigenlijk is dat een beetje problematisch, want het is volstrekt onmogelijk om staand in zo’n gammel bakje en rijdend over een oneffen terrein aan te leggen en te mikken. Het idee van rijdende schutterij moet u dus maar vergeten. Het is mogelijk dat strijdwagens vooral werden ingezet om op andere legers in te rijden, dus voor een shock-and-awe-aanval. Tijdens de veldslag op de vlakte bij Kadesh (1274 v.Chr.) sloegen de Hittitische strijdwagens inderdaad een complete Egyptische divisie uiteen.

Lees verder “Strijdwagen”