Misverstand: Kleopatra

Munt van Kleopatra VII (ik weet niet meer waar ik deze fotografeerde)

Misverstand: Kleopatra werd door een adder gedood

Door de veroveringen van Pompeius en Caesar werd de mediterrane wereld verenigd. Alleen het schatrijke Egypte was nog niet geannexeerd. Dat kwam enerzijds doordat de Romeinse senatoren elkaar de aantrekkelijke prijs niet gunden, en anderzijds doordat koningin Kleopatra VII erin slaagde een van Caesars adjudanten, Marcus Antonius, aan zich te binden. Dat gaf haar invloed op het Romeinse beleid, maar betekende ook dat ze werd meegesleept in het conflict tussen haar echtgenoot en Octavianus. De burgeroorlog werd gewonnen door de laatste, die, zoals bekend, het keizerrijk stichtte.

In talloze kunstwerken – schilderijen, sculptuur, opera, film – is te zien hoe Kleopatra, toen haar duidelijk werd dat Marcus Antonius haar niet kon beschermen, tegelijk met twee bediendes zelfmoord pleegde. De koningin liet een gifslang in een mand vijgen haar vertrekken binnensmokkelen en liet zich bijten. Dit is gebaseerd op een opmerking van Ploutarchos, die ruim een eeuw na de gebeurtenissen leefde:

Lees verder “Misverstand: Kleopatra”

De dood van Kleopatra

Kleopatra VII Filopator (Altes Museum, Berlijn)

De buste hierboven, vrijwel zeker Kleopatra, zag ik voor het eerst op een middelmatige expositie in Rome, waar dit het enige voorwerp was dat de moeite van het bezoek waard bleek. Fotografie was verboden. In 2009 zag ik de buste terug in Haltern, op de grote expositie ter herdenking dat het twee millennia geleden was dat de slag in het Teutoburgerwoud plaatsvond. De vele bezoekers maakten fotografie toen onmogelijk. De foto hierboven nam ik uiteindelijk in het Altes Museum, waar deze buste staat opgesteld als ze niet naar Rome of Haltern is.

Een mooi bewaard portret van een jonge vrouw. Sporen van de oorspronkelijke verf zijn nog goed zichtbaar. Ik meen iets zelfverzekerds in het gezicht te herkennen, maar dat kan projectie zijn. Sterker nog: het portret was ooit beschilderd en de uitdrukking die we nu zien, correspondeert vermoedelijk niet met wat toen was te zien.

Lees verder “De dood van Kleopatra”