Tag: egyptologie

MoM | Pratende mummie

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Verbijstering, Wetenschap25 reacties
De mummie van Nesyamun voor de CT-scan (© Leeds Teaching Hospitals/Leeds Museums and Galleries)

“Zo klinkt de stem van een 3000 jaar oude mummie”: Britse onderzoekers hebben een CT-scan gemaakt van het strottenhoofd en de mond van de Egyptische priester Nesyamun, wiens mummie in Leeds ligt, en hebben een 3D-printer aan het werk gezet om het spraakorgaan te reproduceren. Ze kunnen er lucht doorheen blazen en zo zouden we kunnen weten hoe een antieke stem klonk. Althans, dat beweren ze. En ze voegen toe dat het aardig is om in musea te laten horen hoe oud-Egyptisch heeft geklonken.

Onmogelijke ambitie

Laten we duidelijk zijn: dit is allemaal wat raar. Je kunt wel een eind komen bij de reconstructie van enkele basisklanken, maar de onderzoekers moesten ook nogal wat aannames doen. De tong van Nesyamun was bijvoorbeeld verschrompeld en zijn verhemelte ontbrak. Er is geen mogelijkheid die te reconstrueren.

Lees verder “MoM | Pratende mummie” →

Eerste-eeuwse Marcus

On door Jona LenderinginArcheologie, Bijbel, Christendom, Geschiedenis, Klassieken15 reacties
meir_mummy_ny
Mummiemasker uit Meir (Metropolitan Museum, New York). Het museum claimt dat deze kartonnage dateert van rond 60 na Chr., wat opvallend laat is.

Ik had nooit verwacht dat ik veel over papyrologie zou gaan bloggen, en ik had voor vandaag ook een heel ander artikel in gedachten, maar er zijn verwikkelingen in papyrologieland die er niet om liegen.

Eén: even wat eerstejaarsstof. Een papyrus is, zolang je antiek materiaal koopt op eBay en het recept gebruikt van antieke inkt, en zolang je het juiste schrijfmateriaal hanteert, zó te vervalsen dat het in een laboratorium niet valt te ontdekken. Een papyrus waarvan de herkomst onbekend is – die geen geldige provenance heeft, in jargon – kan dus niet dienen als wetenschappelijk bewijs omdat het kan gaan om een vervalsing (zie bijv. het Evangelie van de Vrouw van Jezus, de Artemidorospapyrus of de vijf Dode-Zee-rol-snippers van oktober j.l.). Onderzoekers hoeven gelukkig ook niets met unprovenanced papyri te doen aangezien er nog eeuwen werk is met het uitgegeven van de wel provenanced papyri in de museumdepots.

Lees verder “Eerste-eeuwse Marcus” →

Filmen in Leiden

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Methodologie en theorie, Musea, Oudheid, Wetenschapscommunicatie6 reacties

Ruim een jaar geleden kondigde ik aan dat Livius (de vennootschap waar ik lid van ben) een reeks korte filmpjes wilde maken om uit te leggen hoe oudheidkundigen weten wat ze weten. Een soort “Methode op maandag” dus, maar dan in een ander medium. Een wetenschap die haar methoden niet uitlegt, lijkt immers geen methode te hebben, trekt dus amateurs aan, is niet in staat een overtuigend weerwoord te bieden aan kwakhistorici en kan niet langer spreken met het gezag dat nodig is om de samenleving adequaat te informeren. We hebben al twee draaidagen gehad en gisteren was de derde.

En zo zat ik – letterlijk, zie boven – zondag in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden voor een interview met Casper Porton van Addisco. Hij legde uit hoe taalkundigen de klanken van het oude Latijn reconstrueren. Ik heb zelden een zó gemakkelijk interview afgenomen. Handig was dat er een inscriptie aan de muur hing waar een spelfout in zat: het soort dingen dat helpt bij de reconstructie van de uitspraak.

Lees verder “Filmen in Leiden” →

Archeologisch non-nieuws

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Oud Egypte, Wetenschapscommunicatie
De piramide van Saqqara bestaat wél.

De bestudering van de Oudheid is een zinvolle bezigheid. Oudheidkundigen maakten een eind aan de letterlijke uitleg van de Bijbel en legden zo de grondslag van de Verlichting. Darwins evolutietheorie is geïnspireerd door de wijze waarop classici oude teksten reconstrueren. De krankjorume racistische theorieën van het nationaal-socialisme hadden alles te maken met gemakzuchtige uitleg van antieke etnografische literatuur. Oudheidkundigen dragen bij aan de vorming van onze cultuur en samenleving. Hun vak is belangrijk.

Dat de media aandacht aan de oudheidkunde besteden, is daarom terecht. Het gaat echter zo vaak verkeerd dat ik daar elke week twee of drie keer over kan bloggen. Vandaag is het een Nu.nl-bericht over het oude Egypte en morgen is het weer iets anders.

Lees verder “Archeologisch non-nieuws” →