De Armeense genocide: De jaren van Abdulhamid

De achtergrond bij de Armeense genocide: Armeniërs als percentage van de Ottomaanse bevolking, gebaseerd op de officiële volkstelling en cijfers uit tsaristisch Rusland. Er zijn drie concentraties: het oostelijke (Russische) deel, het deel rond het Van-meer, en in het zuidwesten het voormalige Kruisvaardersstaatje Cilicië. (klik=groot)

Genocide is een berucht lastig te definiëren misdrijf, maar in elk geval hebben we te maken met een door een overheid – een koning, een generaal, een staat – geplande, systematisch uitroeiing van een groep onderdanen of een als vijandig beschouwde buitenlandse groep. De mensen worden zonder onderscheid gedood: mannen, vrouwen en kinderen. Ook culturele uitingen worden vernietigd. Alle definities – de Wikipedia biedt een overzicht – dateren van 1944 of later en zijn bedoeld om juridisch vat te krijgen op het fabrieksmatige doden van joden, een misdrijf dat in omvang en technologie zonder parallel is maar vergelijkbaar met eerder uitroeiingen. Zoals de Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Het land van de Armeniërs was in 1639 door de Ottomaanse Turken en de Safavidische Perzen verdeeld en het laatste, oostelijke, deel was in 1827 in handen gekomen van de Russen. Het is de sinds 1991 zelfstandige republiek. Het westelijke, Ottomaanse, deel van Armenië bestaat niet langer.

Lees verder “De Armeense genocide: De jaren van Abdulhamid”

Communistisch Oezbekistan

Sovjet-oorlogsmonument in Fergana
Sovjet-oorlogsmonument in de Fergana-vallei (oostelijk Oezbekistan)

Ik eindigde gisteren mijn stukje over de geschiedenis van negentiende-eeuws Centraal-Azië met de laatste van de “vier vegen” waardoor het gebied zijn huidige vorm kreeg: op de aanvankelijke integratie van de gebieden waren de komst van de moslims en de Mongolenstorm gevolgd, waardoor de religieuze etnische grenzen waren getrokken, en gisteren arriveerden dus de Russen. Zij onderwierpen de khanaten van Centraal-Azië en namen die op in een groter economisch stelsel, waarbij de katoenteelt en -industrie een rol speelden. Een industrieel proletariaat en een middenklasse begonnen te ontstaan.

En die mensen, of ze nu Oezbeeks waren of Turks of Mongools of Russisch, hadden redenen om ontevreden te zijn. De katoenproductie was namelijk zó intensief geworden dat er soms voedselschaarste was.

Lees verder “Communistisch Oezbekistan”

Ottomanen en Europeanen

De kloosterbibliotheken van Middeleeuws Europa telden hooguit enkele honderden boeken. De overgrote meerderheid kwam niet boven de duizend. Tegelijkertijd lagen er in de bibliotheken van Córdoba, Cairo, Bagdad en Nishapur tienduizenden boeken. Het is een bekende vergelijking, al is ze niet helemaal eerlijk, want hoe machtig sommige abdijen ook waren, geen ervan had de middelen van een compleet kalifaat. Ik zou ook niet goed weten hoe Rome en Constantinopel, waar vele kleine en middelgrote bibliotheken samen één grote verzameling bezaten, passen in de vergelijking. De conclusie is echter wel eerlijk: zo rond het jaar 1000 lagen de grootste intellectuele centra van de mensheid in de islamitische wereld.

Niemand stelt de intellectuele voorsprong van de toenmalige moslims ter discussie. Ze hadden toegang tot oude Indische, Perzische, oosters-christelijke, Grieks-Romeinse en Arabische tradities; ze haalden er het beste uit naar voren; ze combineerden het; ze breidden het uit. De bloei was niet alleen cultureel, maar ook politiek. Zeker, westerse barbaren waren aan het einde van de elfde eeuw de keizer in Constantinopel te hulp geschoten en hadden in de Levant eigen staatjes gesticht, maar deze kruisvaarders waren binnen een eeuw uit Jeruzalem verdreven. De Mongoolse invallen waren schadelijker geweest, maar ook deze barbaren waren uiteindelijk geassimileerd. In de Late Middeleeuwen breidden de legers van de islam het gebied weer uit: de Ottomanen maakten van de Zwarte Zee een islamitische binnenzee en rukten op tot Wenen.

Lees verder “Ottomanen en Europeanen”

Het Midden-Oosten

Het Midden-Oosten
Het Midden-Oosten (foto NASA)

Ik geloof dat ik al eens eerder schreef dat sommige mensen Facebook benutten om iets over hun werk te vertellen en dat één van hen Huub Eggen is. Elke dag geeft hij commentaar op een satellietfoto of een foto van de wolken of op een ander voorbeeld van de natuurkunde van het vrije veld. Hij verstuurde vanavond de foto hierboven: het Midden-Oosten.

Huub geeft altijd natuurkundig commentaar – laat ik eens wat historisch commentaar geven. Het is misschien wat pedant als je dingen gaat aanwijzen waar je bent geweest, maar ik heb de afgelopen tien jaar een aanzienlijk deel van dit gebied mogen bereizen.

Lees verder “Het Midden-Oosten”

Samir Kassir

Standbeeld van Samir Kassir, Beiroet

Ruim zeven jaar geleden, op 14 februari 2005, werd de Libanese oud-premier Rafik Hariri vermoord. Wat volgde, staat bekend als de Cederrevolutie: Syrië kreeg de schuld, de tot dan toe verdeelde politieke partijen hergroepeerden en Libanon dwong de Syrische troepen tot vertrek.

Dit wilde niet zeggen dat Syrië voortaan machteloos was en geen wraakgevoelens zou koesteren. Dat ondervond de Libanese journalist Samir Kassir, een uitgesproken criticus van Syrië: een autobom maakte op 2 juni 2005 een einde aan zijn leven. Hij was net hertrouwd en had uit een eerder huwelijk twee kinderen. Zijn standbeeld staat in Beiroet vlakbij het hoofdkantoor van zijn krant, An Nahar.

Lees verder “Samir Kassir”