Lamassu’s, je ziet ze niet meer. Getuige de vele afbeeldingen uit de Assyrische en Perzische paleizen moeten ze ooit in groten getale hebben gezworven over de vlakten van Mesopotamië en de Iraanse Hoogvlakte. Het dier was een biologisch wonder, want met vier poten en twee vleugels had ’ie, net als de draak en de sfinx, zes ledematen, zodat we hier te maken hebben met de orde van de gewervelde insecten.
Anders dan de sfinx, die een leeuwenlichaam combineerde met een mensenhoofd en adelaarsvleugels, had de lamassu een stierenlichaam. Beide hadden dezelfde symboliek: zo intelligent als een mens, zo vrij als een arend en zo sterk als een leeuw of stier. Een zo monsterlijk uiterlijk, redeneerde men destijds, moest het kwaad wel afweren.
Dit negende-eeuwse exemplaar komt uit Tell Ajaja, dat is gelegen aan de rivier de Khabur in het oosten van Syrië. Ik fotografeerde het in het museum van Deir ez-Zor in oostelijk Syrië. Het is inmiddels geplunderd. Lamassu’s, je ziet ze niet meer.
[Dit was de vijfde aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier.]
De Livius-website is gebaat bij ’n afbeelding die demonstreert dat Lamassu’s daadwerkelijk vijf benen hebben, want dat gegeven is contra-intuïtief. Op ’n foto van ’n driekwart-aanzicht is ’t onmiddellijk zichtbaar.
Ik las ergens dat de Chimaera oorspronkelijk een verkeerd-gekopieerde afbeelding van een gevleugelde leeuw was. De vleugel werd dan geïnterpreteerd als geitenkop. Klopt dat of is dat onzin?
Bovenstaande is dus ’n reactie op de Livius-link. Hierboven schrijft u echter dat Lamassu’s vier poten hebben. Wat is ’t nu?
Insecten hebben overigens zes poten én twee of vier vleugels, dus de Lamassu komt alsnog één of twee poten te kort om hem tot gewerveld insect te bestempelen.
Mens, arend, leeuw en stier zijn ook de dieren die worden geassocieerd met de vier evangelisten. Dat is vast niet toevallig.
Ik weet niet of dat van de chimaera waar is. Ik heb het ook een keer gelezen maar weet niet hoe je het zou kunnen verifiëren.
Niet alle lamassu’s zijn vijfpotig overigens. 😉
Onze reacties hebben elkaar gekruist. Misschien kan die Chimaera worden onderzocht door de vroegste afbeeldingen te vergelijken met contemporaine en oudere afbeeldingen van gevleugelde leeuwen? De Griekse iconografie werd beïnvloed door geïmporteerde Aziatische kunst.
– Artikel over de iconografie van de Chimaera: http://www.unifi.it/surfchem/solid/bardi/chimera/origins.html
Dag Jona, De Lamassu die je hier toont heeft inderdaad het lichaam van een stier (zie de hoeven), maar er zijn ook exemplaren met een lichaam van een leeuw. De replica’s van de versies uit British Museum die nu in RMO te zien bijvoorbeeld, hebben duidelijk poten van een leeuw. Weet je misschien waarom er soms juist gekozen werd voor het lichaam van een stier of een leeuw? Heeft dat wellicht ook nog iets met vruchtbaarheidssymboliek te maken? (stier).