Het voorjaar begon dit jaar al in de winter en de traditionele paashoax is ook veel te vroeg. In de week voor pasen is er altijd wel een wetenschapper die zichzelf aan exposure en de pers aan bladvulling helpt met een sappig nieuwtje over Jezus. Het zijn doorgaans niet de beste onderzoeksresultaten die zo publiciteit krijgen. Zeg maar gerust dat elk Jezusbericht in de aanloop naar pasen een hoax is.

Zo werd eens aangekondigd dat “de” wetenschap had geconcludeerd dat Judas Jezus niet kon hebben verraden. Twee jaar geleden was er de claim dat Jezus een hermafrodiet kon zijn geweest. Het jaar ervoor mochten we lezen dat Jezus het Laatste Avondmaal niet op (witte) donderdag zou hebben gevierd maar een dag eerder. Allemaal academici van het tweede echelon, allemaal kul, allemaal slim getimed, allemaal in de media, allemaal schadelijk voor de echte wetenschap.

Elk jaar vliegen de media er weer in. Dit keer waren ze er zelfs vroeg bij met een hoax die toch wel heel herkenbaar was: de Lijkwade van Turijn. Een Italiaans onderzoeksteam heeft namelijk bedacht dat de afbeelding van de gekruisigde op het doek kwam door neutronenstraling.

Voor het goede begrip: ze bieden de oplossing voor een probleem dat niet bestaat. Het is inderdaad onduidelijk hoe de Lijkwade van Turijn precies is vervaardigd, maar verschillende onderzoekers (voorbeeld) hebben gedemonstreerd dat er geen technieken nodig zijn die buiten het bereik van een middeleeuwse vervalser lagen.

De datering is ook niet mysterieus: er is 67% kans dat de lijkwade is geweven tussen 1273 en 1288 en 95% dat het voorwerp stamt uit 1262-1384. Er zijn tegenwerpingen waarom deze datering niet juist is, maar geen daarvan is houdbaar gebleken. Kruisigingen vonden nog plaats – in Andalusië werden geloofsafvalligen soms zo geëxecuteerd – dus aan een anatomisch correct lijk viel ook te komen.

Er is dus geen probleem maar dat weerhoudt de ware lijkwadegelovige er uiteraard niet van het op te lossen. Als u wil, kunt u de nieuwe wetenschappelijke publicatie hier lezen. De onderzoekers opperen dat neutronenstraling twee dingen verklaart: enerzijds hoe de afbeelding tot stand is gekomen en anderzijds waarom de lijkwade jonger is gedateerd dan ze feitelijk is.

De hamvraag is natuurlijk wat de oorzaak van die straling was. De onderzoekers denken aan een aardbeving en vinden die zowaar in de database van de NOAA. Het probleem is dat die als bron opgeeft: het evangelie van Matteüs. Die tekst is echter, om een historische jargonterm te gebruiken, elimineerbaar. Matteüs heeft het evangelie van Marcus overgeschreven en daar informatie aan toegevoegd die, vergeleken met het origineel, van minder historische waarde is. Kort door de bocht: Matteüs’ aardbeving is een verzinsel. Dat de onderzoekers menen als aanvullend bewijs de Goddelijke Komedie van Dante te kunnen aanvoeren, maakt hun zaak niet echt geloofwaardiger.

Maar het is nog erger. Niet alleen zoeken de auteurs een antwoord op een vraag die er niet is en baseren ze zich op bronnen zonder waarde, ze gebruiken ook een techniek die vermoedelijk niet bestaat. Piezonucleaire splijting geldt althans als controversieel.

Dit zou ik niet hebben geweten als het niet had gestaan in de Washington Post. Joel Achenbach lijkt de enige te zijn geweest die de zeepbel doorprikte. Van Fox News of USA Today verbaast de kritiekloosheid me niet, maar van de Huffington Post, Discovery, Phys.org en Eurekalert had ik beter verwacht.

De paashoax. De pers tuint er elke keer weer in. Dit jaar zelfs zó vroeg dat er nog alle gelegenheid is voor een tweede.

[Mijn wekelijkse religiecolumn, afgelopen maandag op Sargasso.]