Nazaret

On april 12, 2020juli 5, 2023 door Jona LenderinginArcheologie, Christendom, Geschiedenis, Jodendom, Midden-Oosten, Romeinse Keizerrijk, Wetenschapscommunicatie13 reacties

En nog een extra paashoax dit jaar. “Biblical story of Jesus possibly explained by excavations in his hometown of Nazareth”. De claim is dat de bewoners de Romeinse cultuur afwezen en zich in 70 na Chr. tegen de Romeinen verzetten. Het nieuws is vorige week naar buiten gebracht, zodat geen journalist tijd had om het te controleren en u het in een weekend met veel vrije tijd ongefilterd tot u neemt. De website die erin vliegt is LiveScience, doorgaans niet de allerslechtste, maar dit keer dienend als publicitair verlengstuk van Ken Dark, die een boek Roman-Period and Byzantine Nazareth and Its Hinterland verkocht moet krijgen.

Loop even mee.

“The researcher of the study also found that Nazareth was likely larger than thought during the time of Jesus.” Hier wordt een stropop omver geschoten. De archeologische resten van Nazaret zijn vrij marginaal en dat heeft aanleiding gegeven tot de theorie dat het een erg kleine nederzetting zou zijn geweest. Dit is altijd onzin geweest. Absence of evidence is immers geen evidence of absence. Er ligt een moderne nederzetting bovenop en archeologisch onderzoek is nogal lastig. Dus zijn er niet zoveel resten bekend, maar daaruit volgt niet dat het dorp heel klein was of, zoals het NRC Handelsblad eens claimde, niet bestond.

Lees verder “Nazaret” →

Paashoax

On april 1, 2020april 17, 2023 door Jona LenderinginChristendom, Factcheck, Geschiedenis, Jodendom, Klassieken, Pseudowetenschap, Religie, Romeinse Keizerrijk, Wetenschapscommunicatie14 reacties

Dat was een aardig idee van Rudmer, een van de vaste gasten in de reageerpanelen: leg dat eens uit, dat van die paashoax. Gelukkig had ik een verloren uurtje, dus ik kan er een stukje aan wijden.

Paashoax

Religieuze feestdagen zijn voor kranten en andere media altijd aanleiding voor het plaatsen van bladvulling. Daar kun je de klok op gelijkzetten. Begin december zijn er stukjes over de Hasmoneeën omdat Chanoeka dan nadert. Valentijnsdag is ook altijd goed voor wat simpele kopij. En Pasen dus. In dit geval is de dynamiek wat venijniger omdat daar ooit een doelgerichte mediastrategie achter zat, ontworpen door het zogeheten Jesus Seminar, een groep merendeels Amerikaanse onderzoekers die zich bezighield met de historische Jezus. Omdat ze op voorhand uitgingen van een Jezus zonder eindtijdverwachtingen en het Evangelie van Thomas accepteerden als heel oud, is de groep niet onomstreden, maar het gaat om integer onderzoek en The Historical Jesus van Seminar-lid J.D. Crossan is nog steeds een goede inleiding. Wat minder prettig is, is dat ze hun persberichten altijd de deur uitdeden in de maand voor Pasen, wetend dat journalisten dan op zoek naar kant-en-klare kopij.

Lees verder “Paashoax” →

Paashoax 2017

On april 5, 2017december 20, 2023 door Jona LenderinginArcheologie, Bijbel, Christendom, Cultuur, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Jodendom, Pseudowetenschap, Verbijstering, Wetenschapscommunicatie12 reacties

Grafbasiliek in Jeruzalem, na de restauratie (foto Jan-Pieter van de Giessen)

En daar was ’ie, de paashoax van 2017. Het is elk jaar vlak voor pasen weer raak: steeds is er ergens een kwakwetenschapper of een echte wetenschapper die een kulbericht de wereld instuurt dat inhaakt op het christelijke feest. Journalisten hebben in de week voor pasen immers behoefte aan een bericht dat én op dat feest inhaakt én nieuws is (en dat is prima) maar hebben meestal de kennis niet om kaf en koren te scheiden (en dat is niet prima). Het gevolg is dat elk jaar rond pasen een evident stuk kulleklap onverdiende media-aandacht krijgt.

Dit jaar: een historicus die beweert dat Jezus en een koning Manu één en dezelfde waren. Ik ga de moeite niet nemen álle flauwekul te weerleggen en beperk me tot een paar punten. Ten eerste: let op het selectieve gebruik van argumenten. De auteur baseert zich op de normale bronnen waar het hem uitkomt (Jezus werd koning genoemd enz.) maar negeert diezelfde bronnen als de informatie niet in zijn straatje past (Jezus leefde dertig, veertig jaar later enz.). Zulk brongebruik is mogelijk, maar dat moet je wel rechtvaardigen. Tip voor journalisten: als iemand het heeft over oude geschiedenis en geschreven bronnen gebruikt, vraag dan even naar de toegepaste hermeneutische strategie. Als de ondervraagde het antwoord niet meteen kan geven, weet je dat het een beunhaas is.

Lees verder “Paashoax 2017” →

Hoera, Pasen zit er weer op

On april 7, 2015augustus 30, 2021 door Jona LenderinginChristendom, Cultuur, Dagelijks leven, Geschiedenis, Religie, Verbijstering17 reacties

Het fijne aan Pasen is dat het op een gegeven moment weer voorbij is. Er is geen christelijk feest dat nog ergerlijker is.

Om te beginnen zenden de EO en de KRO “The Passion” uit, gezongen door celebrities, omdat die extra publiciteit genereren. Het is evangelisatie met hedendaagse middelen en dat mag, maar het is, zoals ook door Prediker werd geconstateerd, tandeloos. Als je écht aandacht wil vragen voor het menselijk lijden, doe dan iets rond de executie van Muath al-Kasasbeh. Maar dáár krijg je geen miljoenenpubliek mee: dat zouden we immers smakeloos vinden. Dat de EO en de KRO met The Passion wél drie-en-een-half miljoen kijkers trekken, bewijst dat Jezus’ lijden niet meer schokt of aan het denken zet. De twee omroepen geven als signaal af dat het christendom nog slechts een cultureel dingetje is, een variéténummer. Je moet er iets van weten omdat je anders de schilderijen in het museum niet snapt, maar ontregelend is het niet meer.

Lees verder “Hoera, Pasen zit er weer op” →

Het proactieve Lijkwade-stukje

On maart 18, 2014december 9, 2023 door Jona LenderinginChristendom, Geschiedenis, Middeleeuwen, Pseudowetenschap, Religie

Het voorjaar begon dit jaar al in de winter en de traditionele paashoax is ook veel te vroeg. In de week voor pasen is er altijd wel een wetenschapper die zichzelf aan exposure en de pers aan bladvulling helpt met een sappig nieuwtje over Jezus. Het zijn doorgaans niet de beste onderzoeksresultaten die zo publiciteit krijgen. Zeg maar gerust dat elk Jezusbericht in de aanloop naar pasen een hoax is.

Zo werd eens aangekondigd dat “de” wetenschap had geconcludeerd dat Judas Jezus niet kon hebben verraden. Twee jaar geleden was er de claim dat Jezus een hermafrodiet kon zijn geweest. Het jaar ervoor mochten we lezen dat Jezus het Laatste Avondmaal niet op (witte) donderdag zou hebben gevierd maar een dag eerder. Allemaal academici van het tweede echelon, allemaal kul, allemaal slim getimed, allemaal in de media, allemaal schadelijk voor de echte wetenschap.

Lees verder “Het proactieve Lijkwade-stukje” →

Jezus de hermafrodiet?

On maart 8, 2012maart 20, 2023 door Jona LenderinginChristendom, Geschiedenis, Pseudowetenschap, Wetenschapscommunicatie2 reacties

Ze zijn ook dit voorjaar weer lekker bezig, die wetenschappers, met het beschadigen van de wetenschap. Dat is een traditie. Dit keer is de hoax dat Jezus misschien een hermafrodiet was.

Wat is het nieuws? Een theologe wijst erop dat we, zolang we Jezus’ DNA niet hebben, niet kunnen weten of hij biologisch een man was of alleen maar die rol aannam (en daarin werd erkend). Dat werd dus samengevat tot “Jezus als hermafrodiet“, waarop een andere geleerde terugschrijft dat in de Bijbel over Jezus wordt gesproken als een “hij”. Dat is een ignoratio elenchi, want de theologe had al aangegeven dat Jezus’ mannelijke rol werd erkend. Een beter antwoord zou, althans volgens mij, zijn geweest dat on n’a pas besoin de cette hypothèse.

Lees verder “Jezus de hermafrodiet?” →

Kwakgeschiedenis: Colin Humphreys

On augustus 27, 2011juli 9, 2023 door Jona LenderinginChristendom, Geschiedenis, Jodendom, Pseudowetenschap, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie

Het laatste avondmaal: een van de Goudse glazen

Niemand zal graag naar een amateurtandarts gaan en geen politicus zal geld uitgeven aan een groep amateurs die nucleair onderzoek wil doen. Maar als het gaat om oude geschiedenis, denkt iedereen dat amateurs zinvol werk kunnen doen. Ik ontken niet dat de oude geschiedenis profijt heeft gehad van betrekkelijke buitenstaanders als Winckelmann, Gibbon en Schliemann, maar dat waren mensen die zich volledig vertrouwd hadden gemaakt met de wetenschappelijke methode. Als vuistregel kunnen we aannemen dat de meeste amateurhistorici niet gekwalificeerd zijn.

Een voorbeeld is de Britse arts Colin Humphreys, die onlangs beweerde dat het Laatste Avondmaal plaatsvond op een woensdag en niet, zoals meestal wordt aangenomen, op (Witte) Donderdag. Het Parool schreef erover. Er ligt inderdaad een probleem, namelijk dat het Johannesevangelie in tegenspraak is met de evangeliën van Marcus, Mattheüs en Lukas. Terwijl dit laatste drietal het Laatste Avondmaal presenteert als het Pesachmaal, presenteert Johannes het als een gewone maaltijd en schrijft hij dat Pesach een dag later plaatsvond. De vier zijn het er wel over eens dat Jezus werd gearresteerd op donderdagavond en stierf op vrijdag.

Lees verder “Kwakgeschiedenis: Colin Humphreys” →