Niemand zal graag naar een amateurtandarts gaan en geen politicus zal geld uitgeven aan een groep amateurs die nucleair onderzoek wil doen. Maar als het gaat om oude geschiedenis, denkt iedereen dat amateurs zinvol werk kunnen doen. Ik ontken niet dat de oude geschiedenis profijt heeft gehad van betrekkelijke buitenstaanders als Winckelmann, Gibbon en Schliemann, maar dat waren mensen die zich volledig vertrouwd hadden gemaakt met de wetenschappelijke methode. Als vuistregel kunnen we aannemen dat de meeste amateurhistorici niet gekwalificeerd zijn.

Een voorbeeld is de Britse arts Colin Humphreys, die onlangs beweerde dat het Laatste Avondmaal plaatsvond op een woensdag en niet, zoals meestal wordt aangenomen, op (Witte) Donderdag. Het Parool schreef erover. Er ligt inderdaad een probleem, namelijk dat het Johannesevangelie in tegenspraak is met de evangeliën van Marcus, Mattheüs en Lukas. Terwijl dit laatste drietal het Laatste Avondmaal presenteert als het Pesachmaal, presenteert Johannes het als een gewone maaltijd en schrijft hij dat Pesach een dag later plaatsvond. De vier zijn het er wel over eens dat Jezus werd gearresteerd op donderdagavond en stierf op vrijdag.

Humphreys beweert nu dat Jezus een andere kalender gebruikte dan de Tempelautoriteiten, en daarom Pesach op de ene dag zou hebben gevierd, en de andere joden op een andere dag. Zo kon het Laatste Avondmaal eigenlijk hebben plaatsgevonden op een woensdag en is er meer ruimte voor de complexe reek gebeurtenissen tussen arrestatie en kruisiging.

Humpheys´ theorie is niet nieuw. Ze is, in een andere vorm, al in 1957 voorgesteld door Annie Jaubert, in een boek met de titel La date de la cène. Geen slecht boek, maar de Jaubert-Humphreys-these lost een probleem op dat er niet is met een methode die zichzelf tegenspreekt.

Eerst het niet-bestaande probleem. Er gebeurde veel tussen het Laatste Avondmaal en Jezus´dood. Jezus bad op de Olijfberg, werd gearresteerd, nog ´s avonds verhoord door Kajafas, overgebracht naar Pilatus, vroeg in de ochtend berecht, gegeseld, naar Golgotha gebracht en gekruisigd. Dat is veel, maar het is beslist niet onmogelijk. Ik bezocht onlangs Jeruzalem en wandelde van de westelijke helling van de Olijfberg via het Davidsconcentrum (waar Kajafas´ residentie moet zijn geweest) door de Joodse wijk naar de Citadel (het vermoedelijke paleis van Pilatus). Daarna liep ik terug door David Street, door de Souk naar de Basiliek van het Heilig Graf, waar Golgotha moet zijn geweest. Ik had er alles bij elkaar iets meer dan twee uur voor nodig, gesprekken met winkeliers inbegrepen. De reeks gebeurtenissen tussen het Laatste Avondmaal en de executie is niet onmogelijk lang.

Dan, de inconsistente logica. Elke professionele historicus herkent meteen het probleem met de Jaubert-Humphreys-these. Ze aanvaarden de evangeliën wél op het punt waarop ze elkaar tegenspreken (de datum van de Pesachmaaltijd) maar níet op het punt waarop ze het eens zijn (dat Jezus op donderdag werd gearresteerd). Dit is geen logica maar een travestie.

Helaas is dit geen onschuldig, grappig voorbeeld van een kwakhistoricus die, door gebrek aan training in de historische methode, stommiteiten begaat. Zulke fouten zijn om te beginnen gebruikelijk, maar het echte probleem is dat Humphreys een academische titel voert, zodat zijn parodie van de wetenschap geloofwaardig klinkt. De BBC nam het persbericht over zijn boek gewoon over.

Er moet een systeem komen waarmee een doctorstitel na misbruik kan worden ingenomen.