Ik werd verliefd op Beiroet toen de taxi het strand bereikte. We waren opgehaald op de luchthaven (aanslag op de Amerikaanse mariniers, 1983, 241 doden), we waren langs de vluchtelingenkampen Sabra en Shatila gereden (bloedbad onder vluchtelingen, 1982, honderden doden), we waren het stadion gepasseerd (munitieopslag) en we zouden zo meteen rijden langs de jachthaven (evacuatie westerse bewoners, 1975). De taxi naderde de kust, minderde vaart en nam de bocht. En toen gebeurde het. Onverwacht rolde het panorama voor me uit: een moderne stad, vol hoogbouw, bij een zee van azuur. ‘Wauw,’ zuchtte ik, en van die ongecontroleerde kreet schrok ik zelf nog het meest.
U kent het cliché: Beiroet is het Parijs van het Midden-Oosten. Het was de glamour-stad van de jaren vijftig en zestig. Fotoreportages in Life met Gina Lollobrigida. Rijke zakenlieden, internationale deals. Het was het thuis van de jet set, toen een jet nog een straalvliegtuig was en vliegen een privilege. Het was de plaats waar Kim Philby overliep naar de Sovjet-Unie. Het was waar de Arabische wereld zich openstelde voor de westerse cultuur. Het zinderde.
De burgeroorlogen duurden van 1975 tot 1990 maar er is zeker niet altijd gevochten. Verschillende keren leek het rustig te worden en dan pakten de Beiroeti’s hun levens weer op, restaureerden ze hun huizen en probeerden ze weer de mondaine stad van weleer te zijn. Hoogopgeleid als de Libanezen zijn, kwam het herstel in de jaren negentig snel. ‘I expected Armageddon,’ schrijft William Dalrymple over zijn bezoek in 1996, ‘but I found Armani’.
Wie de stad nu bezoekt, begrijpt het meteen. Beiroet wordt gedomineerd door de grote glazen puien van de internationale modehuizen, door torenflats, door restaurants en door een kordaat hedonistische bevolking.
Gebouwd wordt er echter nog steeds. En snel. Ik wandelde eens langs de Groene Lijn, ooit de grens tussen christelijk en islamitisch Beiroet, en zag een oud Ottomaans huis vol kogelgaten. Ze waren begonnen steigers te plaatsen om het weer op te knappen. Dat was in april. In december was het huis aan het zicht onttrokken en in april was de restauratie klaar: iets te gelikt, maar onherkenbaar. En mooi.
Libanon heeft twee troeven: de bevolking is goed opgeleid en gevarieerd. Dat laatste kan zich keren tegen het land, zoals tijdens de burgeroorlogen, maar heeft ook voordelen: er is geen duidelijke meerderheid die haar zin kan doordrukken. Hoewel Libanezen vaak duidelijk aangeven bij welke van de drieëndertig erkende godsdiensten ze behoren, is er een soort consensus over het belang van de gedeelde, seculiere waarden. Daarmee hangt samen dat er altijd compromissen moeten worden gesloten, waardoor het staatsapparaat zwak is en de burgerlijke vrijheid groot – althans groter dan in veel andere landen in het Midden-Oosten.
Niet dat het een perfect land is. Een deel van Tripoli is de inzet van een soms gewelddadig conflict. In de zuidelijke stad Tyrus verbiedt de Hezbollah het drinken van wijn. Er wordt momenteel gevochten aan de Syrische grens. Ook in Beiroet zijn wijken waar je je partner beter geen openbaar blijk van genegenheid kunt geven. Het overgrote deel van de stad is echter prima te vergelijken met, inderdaad, Parijs.
In oktober hoop ik mijn vijftigste verjaardag in Beiroet te vieren. Ik neem een vriendin mee die er nog nooit was. Misschien beginnen we de dag in een van de zwembaden bij het strand, ontmoeten we andere vrienden bij het standbeeld van Samir Kassir, nemen we een taxi naar het Nationaal Museum en lunchen we in het eethuisje aan de overzijde. Ik heb een andere vriendin moeten beloven dat we een jurk gaan passen bij Elie Saab en misschien lopen we nog even het joodse boekhandeltje aan de Rue Hamra binnen. We roken een waterpijp aan de overkant van de straat, bij Laziz, waar de TV luider zal worden gezet als de Libanese kandidaat aan de beurt is in Arabs got talent. We zoeken een lekker restaurant – wat nog een hele klus zal zijn in een land dat er trots op is het beste van de Ottomaanse, Arabische en Franse keukens te combineren. Kortom, een toeristisch dagje.
Ik maak soms het grapje dat ik wel een huis zou willen hebben in Downtown Beirut. Dat is de hoogbouwwijk waar het nieuwe geld uit de Golfstaten en het Verre Oosten zit. De huizenprijzen beginnen daar op het niveau van de duurste villa’s in Wassenaar, dus behoudens een wonder zal ik dáár niet komen wonen. Maar Beiroet is wel een plek waar ik domweg gelukkig ben en ik zou me kunnen voorstellen dat ik er ooit voor enige tijd neerstrijk. Tot dat moment is het een fijne vakantiebestemming.
Heel veel plezier en alvast zeer vroege felicitaties.
Mag ik om een uitgebreid verslag van de verschillende keukens vragen?
Vriendelijke groet,
In elk geval hierover kan ik culinair advies geven. In feite een alcoholvrije mojito.
“de bevolking is goed opgeleid en gevarieerd”
Blijkbaar is dat geen garantie tegen 15 jaar oorlogvoering.
Nee, maar het geeft je wel een kans snel weer een nieuwe samenleving op te bouwen, zoals ook in Duitsland en Japan is gebeurd.