Als ik u zeg dat het 25 quintilis was en toevoeg dat het was in het jaar waarin Caesar en Lepidus het consulaat bekleedden, en als ik dat omreken naar 26 mei 46 v.Chr. op onze kalender, dan weet u dat dit een stukje is in de reeks “Wat deed Julius Caesar vandaag 2069 jaar geleden?”

Hij kwam aan in Rome. Hij zal naar zijn ambtswoning zijn gegaan op het Forum Romanum: hij was immers niet alleen consul, maar ook Romes hogepriester. Zijn echtgenote Calpurnia zal er op hem hebben gewacht. Kleopatra, haar dertienjarige echtgenoot Ptolemaios XIV en haar zoon Caesarion bracht hij onder in een huis aan de Tiber. Ploutarchos vertelt:

Hij hield een trotse rede voor het volk over zijn overwinning. Hij verklaarde dat hij zo’n groot land had onderworpen dat het hun staat jaarlijks 200.000 Attische schepels graan zou leveren en 3.000.000 liter olijfolie.noot Ploutarchos, Caesar 55; vert. Hetty van Rooijen.

Dat was niet onbelangrijk voor een stad die zijn achterland was ontgroeid en was aangewezen op de import van graan om te overleven.

Stroopsmeerderij

De Romeinen zijnde de Romeinen was het nu tijd voor stroopsmeerderij. In Utica hadden degenen die miljoenen sestertiën moesten betalen al “verheugd” gezegd dat die dag voor hen was als het begin van hun leven. Zoveel kruiperigheid, daar moesten de Romeinse senatoren toch overheen kunnen. Cassius Dio, die een kleine drie eeuwen later in de Senaat zat en het klappen van de zweep kende, wist wat er zoal was bepaald.

Gedurende veertig dagen moesten voor zijn overwinning offers worden gebracht. Hij mocht tijdens de hem al eerder toegekende triomftocht rijden in een wagen getrokken door witte paarden.

Verder kozen ze hem voor drie jaar tot “opzichter van eenieders gedrag” (want zo noemden ze hem, alsof het ambt van censor hem onwaardig was) alsmede tot dictator voor tien achtereenvolgende jaren. Bovendien besloten ze dat hij in het Senaatsgebouw op een troon mocht zitten tussen de consuls, dat hij altijd als eerste zijn mening mocht geven, dat hij het vertreksein mocht geven bij alle wagenraces, dat hij magistraten mocht benoemen en dat hij alle eerbewijzen kreeg die het volk vroeger gewoon was toe te kennen.

Voorts bepaalden de senatoren dat zijn strijdwagen op het Capitool moest worden geplaatst tegenover het beeld van Jupiter. Zijn bronzen standbeeld moest worden geplaatst op een sokkel in de vorm van de bewoonde wereld, met een inscriptie dat hij een halfgod was.noot Cassius Dio, Romeinse geschiedenis 43.14.

Cassius Dio voegt toe dat hij alleen deze eerbewijzen heeft genoemd omdat dit de enige waren die Caesar aanvaardde. Andere voorstellen zou de bescheiden man hebben afgewezen. De dictatuur voor tien jaar was genoeg. Marcus Aemilius Lepidus zou zijn rechterhand zijn.

Of niet?

Helaas weten we niet zeker of dit werkelijk is gebeurd. De Grieks-Romeinse geschiedschrijver vervolgt zijn verhaal door Caesar een toespraak in de mond te leggen die evident Dio’s eigen compositie is. Het kan zijn dat ook deze catalogus van eerbewijzen vooral zegt wat in Dio’s tijd gangbaar was.

Van de andere kant: niets was Romeinen te dol als ze hielen moesten likken. En bedenk: de senatoren waren óf partijgangers van Caesar óf mensen die hij in genade had aangenomen. Eerstgenoemden dankten aan Caesar hun carrière en laatstgenoemden hun leven. Los daarvan: uit de bouwprojecten die de dictator in deze tijd ondernam, weten we dat hij zich als een autocraat was gaan gedragen. Kortom, ik ben geneigd aan te nemen dat Dio’s lijstje accuraat is.

[Een overzicht van de reeks #RealTimeCaesar is hier.]