Zoals de trouwe lezers van deze blog weten, vind ik fietsen leuk maar heb ik een voorkeur voor lange vlakke stukken. Ik wil lekker in cadans komen. Hoewel ik de Alpen, de Apennijnen, de Abruzzen en de Pindos heb overgestoken, vind ik bergen maar niks en om die reden houd ik ook niet heel erg van het zuiden van Limburg, hoe graag ik ook in Heerlen en Maastricht kom. Dat gezegd zijnde, de rest van Limburg is heerlijk. Langs de Maas kun je schitterend rijden en je passeert plaatsen als Susteren, Roermond, Venlo, Arcen en Gennep. Ik zou ook Meerssen hebben willen noemen, ware het niet dat je daarna een rotbult krijgt naar het plateau met vliegveld Beek.

Venlo is voor mij een late ontdekking geweest. Toen ik er een jaar of drie geleden vanuit Nijmegen naartoe kwam fietsen ontdekte ik dat het een leukere stad is dan ik had gedacht. Ik ben er sindsdien verschillende keren teruggekeerd. Een ritje naar Eindhoven, een tochtje via Reuver en Steyl vanuit Roermond, of gewoon om het Limburgs Museum te bezoeken.

Bij de persconferentie van de twee muntschatjes die Nico Roymans een paar weken geleden daar verzorgde, was ook Herman Clerinx aanwezig, de auteur van enkele door mij bewonderde boeken over de Steentijd en de Romeinse tijd. Hij attendeerde me op het bovenstaande haantje, dat in de jaren zeventig is gevonden in Buchten (halverweg Sittard en Maaseik). Daar moet een heiligdom zijn geweest voor een godin met de Keltische naam Arcanua, en het haantje is daar achtergelaten door een Romeinse soldaat. Dat staat te lezen op het voetstuk:

DEAE ARCANVE VLPIVS
VERINVS VETERANVS LEG VI VSLM

Er zijn wat afkortingen, maar voluit geschreven staat er

Deae Arcanuae Ulpius
Verinus veteranus Legionis Sextae votum solvit libens merito

Voor ik een vertaling geef, wijs ik op de spelling Arcanue, die in klassiek Latijn Arcanuae zou moeten zijn. Dit suggereert dat de schrijver de /ae/ was gaan uitspreken als een /e/. (Kijk nog even naar het filmpje over de uitspraak van het Latijn.) Dat duidt weer op een vrij late datering, wat ook volgt uit de naam Ulpius, die pas in de loop van de tweede eeuw courant werd, en uit het ontbreken van de bijnaam van zijn eenheid, die voluit het Zesde Legioen Victrix heette. Het wegvallen van de bijnamen is ook een wat late ontwikkeling, die optrad toen verwarring met het Zesde Ferrata onmogelijk was geworden. Dat de voornaam (vermoedelijk Marcus) ontbreekt, is ook een late ontwikkeling.

Aan de godin Arcanua heeft Ulpius
Verinus, veteraan van het Zesde Legioen,
zijn gelofte graag en met reden ingelost.

Wat die gelofte was, weten we niet, maar we hebben een dubbele aanwijzing. Eén, het Zesde Legioen Victrix was in de tweede en derde eeuw gelegerd in York, in Engeland dus. Twee, ook dit type beeldje, vrij kostbaar met al dat ingelegde email, kennen we uit Engeland. Het is geen al te wilde gok dat Ulpius Verinus dienst heeft gedaan aan de Muur van Hadrianus en bij zijn afzwaaien dit beeldje heeft meegenomen uit Engeland om het, als dank voor bescherming tijdens zijn dienstjaren, in Buchten achter te laten. Misschien was zijn gelofte wel dat hij een kunstvoorwerp zou offeren als hij behouden zou terugkeren van het front. Hoe dat ook zij: vandaag is het een reden om een bezoek te brengen aan Venlo.

[Dit waren het 327e voorwerp in mijn reeks museumstukken. Omdat ik in Nagorno-Karabach ben (want er moet toch iemand zijn die de Armeense vesting Tigranokerta bezoekt), publiceer ik een voorjaarsfeuilleton over toeristische dingen die ik tijdens fietstochtjes in Nederland heb gezien. Vandaag: Limburg.]