Als ik u zeg dat het de negentiende april was, als ik toevoeg dat het was in het jaar waarin Marcellus en Lentulus consuls van Rome waren, en als ik dat omreken naar 21 maart 49 v.Chr. op onze kalender, dan weet u dat u bent beland in een nieuwe aflevering van de reeks “Wat deed Julius Caesar vandaag eergisteren 2069 jaar geleden?”

Het antwoord op die vraag is dat hij in Marseille aankwam. De situatie was simpel: hij had sinds eind december (onze kalender) Italië onder de voet gelopen, hij had ervoor gezorgd dat hij legaal meer soldaten kon rekruteren dan zijn tegenstanders en hij had zich geholpen aan het edelmetaal uit de staatsschatkist. Nu was hij op weg naar het Iberische Schiereiland, waar enkele legioenen lagen die trouw waren aan de Senaat en zijn generaal Pompeius. Voordat Caesar Pompeius in Griekenland kon aanvallen, wilde hij de troepen in het westen hebben uitgeschakeld. Op weg naar Spanje bereikte Caesar Marseille, of Massilia, zoals het destijds heette. Hij vond de poorten gesloten.

Het kon nu komen tot een belegering, want Caesar kon zich niet veroorloven zijn eigen aanvoerlijn niet te beheersen. Hij had echter geen zin in een tijdrovend gevecht, terwijl de stad, in laatste instantie kansloos, daar ook geen behoefte aan had. Onderhandelingen dus, waarin Caesar capitulatie eiste en Marseille zei neutraal te willen blijven.

Die claim werd ongeloofwaardig toen zeven schepen de haven binnenzeilden, gecommandeerd door de Lucius Domitius Ahenobarbus die enkele weken eerder vergeefs had getracht Corfinium te verdedigen. De Senaat had hem, vóór Caesar in Rome was aangekomen, benoemd tot Caesars opvolger als gouverneur van Gallië. Domitius had in de tussentijd zeven schepen gevorderd in de havens van Toscane en bemand met zijn eigen slaven, vrijgelatenen en pachters, die hij ergens buiten het zicht van Caesars spionnen lijkt te hebben getraind.

Waar dit is gebeurd, is een interessante vraag. Caesar marcheerde vanuit Rome over de Via Aurelia langs de Toscaanse kust naar het noorden en moet vernomen hebben dat Domitius roeiers had geronseld en was weggevaren. Domitius kwam echter ná Caesar aan in Marseille. Trainde hij zijn mensen op Corsica? Of lagen zijn galeien bij het eilandje Montecristo? We weten het niet. In elk geval: Caesar beschrijft Domitius’ aankomst in Marseille.

Hij werd toegelaten en men vertrouwde hem de leiding over de stad en het commando over de oorlog toe. Op zijn orders stuurden de Massiliërs hun vloot naar alle kanten uit; overal waar ze maar konden namen ze vrachtschepen in beslag en sleepten die hun haven binnen. Schepen met te weinig spijkers, hout en tuigage gebruikten ze om de andere uit te rusten. Al het graan dat werd gevonden sloegen ze op in de stadsmagazijnen en de andere waren en voorraden reserveerden ze voor een eventuele belegering van de stad.

Hevig verontwaardigd over dit vijandig optreden voerde Caesar drie legioenen naar Massilia. Hij liet torens en schutdaken aanrukken ter belegering van de stad en in Arelate twaalf oorlogsschepen bouwen. Toen deze schepen dertig dagen na het kappen van het hout gebouwd, uitgerust en naar Massilia gebracht waren, stelde hij ze onder commando van Decimus Brutus en belastte zijn legaat Gaius Trebonius met de belegering van Massilia.

Caesar liet de oorlog dus over aan zijn kolonels. Het was niet de enige plek waar dit gebeurde. We zagen al dat hij Marcus Antonius had aangesteld als commandant van de troepen in Italië, dat Lepidus Rome bestuurde, dat Gaius Antonius, de broer van Marcus, de landweg naar Griekenland door Illyrië moest openen, dat Crassus en Valerius gouverneur werden van de Po-vlakte en van Sardinië en dat de Curio die enkele weken eerder Gubbio had ingenomen, gouverneur werd Sicilië. Laatstgenoemde bereikte op 24 maart (onze kalender) zijn bestemming. De man die daar het bevel voerde namens de Senaat, Cato, sloeg één dag later op de vlucht.

[Een overzicht van de reeks over Julius Caesar is hier.]