De Libanese burgeroorlogen (7)

On januari 6, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek1 reactie

Tyrus, monument voor de gedode Unifil-soldaten

[Dit is het zevende deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik de eerste ronde van de burgeroorlog, die leidde tot de Syrische bezetting. Het eerste deel is hier.]

In het voorjaar van 1978 slaagden Palestijnse strijders erin bij Haifa in Israël aan land te gaan, een paar toeristen op het strand te doden, een bus te kapen en de passagiers dood te schieten. In totaal kwamen zevenendertig Israëli’s om. Dat bracht Israël ertoe om een veiligheidszone in het zuiden van Libanon in te stellen, die zich uitstrekte tot aan de rivier de Litani, die tien kilometer ten noorden van Tyrus uitmondt in zee.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (7)” →

De Libanese burgeroorlogen (6)

On januari 5, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek3 reacties

De beroemde foto van Françoise Demulder: de bewoners van het Palestijnse vluchtelingenkamp Karantina worden opnieuw tot vluchtelingen gemaakt.

[Dit is het zesde deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik hoe een etnisch en religieus heterogene, jonge staat grote groepen Palestijnse vluchtelingen wist te absorberen en economisch opbloeide, maar hoe de aankomst van bewapende Palestijnen vanaf 1970 de verhoudingen op scherp zette. Het eerste deel is hier.]

In april 1975 openden enkele schutters het vuur op Pierre Gemayel, de sterk anti-Syrische leider van de Falange. Hij overleefde de aanslag, maar de eerste twee doden waren gevallen in wat zou escaleren tot een burgeroorlog. De Palestijnen kregen destijds de schuld – tegenwoordig de Syriërs – en de falangisten beschoten, bij wijze van represaille, een bus met Palestijnen: zesentwintig doden. De maanden erna werd er sporadisch gevochten en even hoopte men nog dat het een incident was geweest en dat alles rustig zou blijven.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (6)” →

De Libanese burgeroorlogen (5)

On januari 5, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek

[Dit is het vijfde deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik hoe een etnisch en religieus heterogene, jonge staat een instroom van Palestijnse vluchtelingen te verwerken kreeg, en ondanks een gewapend conflict opbloeide. Het eerste deel is hier.]

In 1967 meldde de Sovjet-Unie haar bondgenoot Nasser dat Israël een oorlog voorbereidde tegen Egypte. Dit was niet waar, maar de Sovjets hoopten op een lokaal conflict dat de Verenigde Staten zou dwingen te interveniëren in een regio waar geen eer aan viel te behalen. Egypte en later ook Jordanië en Syrië hapten in het aas, mobiliseerden en werden verslagen door de superieure Israëlische luchtmacht, waarna Israël de westelijke Jordaanoever bezette.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (5)” →

De Libanese burgeroorlogen (4)

On januari 5, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek

VN-secretaris-generaal Dag Hammerskjöld in Beiroet.

[Dit is het vierde deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik hoe een etnisch en religieus heterogene, jonge staat een instroom van Palestijnse vluchtelingen te verwerken kreeg. Het eerste deel is hier.]

Onder de officieren in het Egyptische expeditieleger naar Palestina, dat niet meer had weten te bereiken dan de annexatie van Gaza, behoorde Gamal Abdel Nasser, die tot de conclusie kwam dat de Arabieren zich moesten verenigen en in 1954 een staatsgreep uitvoerde. Hij was niet de enige die geloofde in Arabische eenheid. In Syrië had Michel Aflaq de basis gelegd voor de Baath-partij en in 1958 fuseerden de twee landen tot de Verenigde Arabische Republiek, die niet zelden steun aanvaardde uit de Sovjet-Unie. Tegelijk ontstond de Arabische federatie van Jordanië en Irak.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (4)” →

De Libanese burgeroorlogen (3)

On januari 4, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek

[Dit is het derde deel van een serie van dertien artikelen. In de eerste twee afleveringen beschreef ik hoe een etnisch en religieus heterogene, onafhankelijke staat ontstond. Het eerste deel is hier.]

In 1947 besloten de Verenigde Naties het Britse mandaatgebied Palestina te verdelen in een Arabisch en een joods deel. De joden aanvaardden dit, de Arabieren wezen het af en riepen ertoe op de joden terug te drijven in zee. Kort na de Holocaust konden de joden zo’n dreigement niet anders dan serieus nemen, en ze bereidden zich voor op oorlog. Het nodeloze bloedbad dat een radicale groep joodse strijders aanrichtte in Deir Yassin, leidde ertoe dat veel Palestijnse Arabieren naar Jordanië, Syrië en Libanon begonnen te vluchten.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (3)” →

De Libanese burgeroorlogen (2)

On januari 4, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek1 reactie

Het eerste ontwerp van de Libanese vlag (Privémuseum Robert Mouawad). — Het ontwerp van de Libanese vlag (Privémuseum Robert Mouawad).

[Dit is het tweede deel van een serie van dertien artikelen. Het eerste deel, over de situatie in de negentiende eeuw, is hier.]

Tijdens de Eerste Wereldoorlog namen de Turkse leiders bikkelharde maatregelen tegen de Armeniërs: de beruchte genocide. Velen worden gedeporteerd naar oostelijk Syrië, waar ze in Deir ez-Zor werden gedood. Een groep van zo’n honderdduizend mensen bereikte echter Libanon, waar sindsdien een Armeense minderheid is, die inmiddels is uitgegroeid tot honderdvijftigduizend.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (2)” →

De Libanese burgeroorlogen (1)

On januari 4, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek

De sporen van de burgeroorlogen zijn in Beiroet nog steeds zichtbaar (hier en daar)

Eerst was er Napoleons expeditie naar Egypte. Na zijn aftocht werd het voortaan half-onafhankelijke Egypte gemoderniseerd en het bedreigde de Ottomaanse posities in de Levant. Verder verloren de Ottomanen oorlogen tegen Oostenrijk en Rusland. Het was niet moeilijk voor de sultan om te concluderen dat zijn wereldrijk was ingehaald door de westerse mogendheden. Hij besloot tot hervormingen.

Zo werd het Europese ondernemingen makkelijker gemaakt te investeren in het Ottomaanse Rijk, en dus ook in de kuststeden van Syrië, Libanon en Palestina. Al snel verdrongen de goedkope, industrieel vervaardigde producten de kunstig gemaakte artikelen van plaatselijke ambachtslieden. Tegelijkertijd hadden de westerlingen behoefte aan goed-opgeleid personeel, en dus ontstonden op westerse leest geschoeide scholen. Amerikaanse protestanten en Franse katholieken stichtten twee universiteiten in Beiroet.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (1)” →

Robert Fisk, Pity the Nation

On januari 4, 2013januari 5, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek6 reacties

Het Holiday Inn-hotel toont nog altijd de sporen van de gevechten uit de jaren tachtig.

De laatste weken heb ik gelezen in Pity the Nation. Lebanon at War, het persoonlijke verslag van de Libanese burgeroorlogen van de Britse journalist Robert Fisk. Ik verwees er al naar toen ik zijn beschrijving van de functie van de Groene Lijn citeerde, toen ik schreef over de inauguratie van Elias Sarkis en toen ik inging op de twee gezichten van de Hezbollah. Zoals te verwachten viel, is Pity the Nation een nogal schokkend boek.

Fisk heeft niet de ambitie een geschiedenis te schrijven van de diverse burgeroorlogen die Libanon tussen 1975 en 1990 verscheurden. Het meervoud “burgeroorlogen” is belangrijk, want er zijn in feite verschillende conflicten geweest:

Lees verder “Robert Fisk, Pity the Nation” →