Op reis in Frankrijk

Briançon, vlakbij de grens tussen Frankrijk en Italië

Zoals u hebt gemerkt was ik vorige week in Frankrijk om de laatste hand te leggen aan mijn boek Hannibal in de Alpen. Het was behoorlijk aanpakken in de weinige tijd die mijn zakenpartner en ik allebei hadden kunnen vrijmaken. We hadden eerst anderhalve dag nodig om ter plekke te geraken. Eenmaal daar was er veel regen en vertraging. Italië was sowieso onbereikbaar door de coronamaatregelen, die een recente test voorschreven die we dan ergens in Frankrijk zouden hebben moeten afnemen, terwijl we daarvoor de tijd niet hadden.

Allemaal dingen waar niets aan viel te doen. Dat we het ideale plan – beginnen in Avignon en dan Hannibal zoveel mogelijk volgen – niet konden uitvoeren, was echter mijn eigen stommiteit. Ik had er domweg niet aan gedacht dat de Ronde van Frankrijk aankwam in Valence op het moment dat wij er wilden overnachten. Uiteindelijk hebben we vrijwel alle gestelde doelen weten te bereiken maar er was weinig lucht in het programma. We hebben uren in de auto gezeten.

Lees verder “Op reis in Frankrijk”

Door berg en dal met Hannibal: het Eiland

De samenvloeiing van Rhône en Isère

Een van de problemen waarmee hannibalisten, zoals de Fransen degenen noemen die zich bezighouden met de onbeantwoordbare vraag waar Hannibal de Alpen overstak, te maken krijgen, is de positie van het Eiland. Hier begon Hannibal aan zijn opmars naar de Alpen. Ik heb al eens geblogd over de problematiek. De ene bron, Titus Livius, schrijft dat het een landtong was tussen de Rhône en de Arar ofwel Saône. Dan zou Eiland bij het huidige Lyon zijn, dat immers ligt waar de Saône samenkomt met de Rhône. De andere bron, Polybios, noemt de rivier Skaras.

De Isère

De tegenspraak is maar één probleem – en het makkelijkste. Arar kan niet. De Saône is te ver van de oversteekplaats waarover ik eergisteren blogde. Polybios geeft namelijk een afstandsschatting en noemt ook dat die afstand in vier dagen was te overbruggen. Zelfs vanaf de noordelijkste kandidaat-oversteekplaats is Lyon te ver. De meeste hannibalisten houden het erop dat de rivier de Isère, de antieke Isara, dezelfde is als Skaras. U ziet hierboven de samenstroming van Isère en Rhône, even ten noorden van Valence.

Lees verder “Door berg en dal met Hannibal: het Eiland”

Het Eiland in de Rhône

Dermech

Nog even over Hannibal, waar ik het gisteren al over had, en over de Rhône.

Als Hannibal de Rhône is overgestoken, marcheert zijn leger stroomopwaarts tot een punt dat het Eiland wordt genoemd. Probleem één: er is geen echt eiland in de rivier. Gelukkig kunnen het Griekse woord nesos en het Latijnse woord insula ook worden gebruikt voor de gebieden die tussen twee rivierarmen liggen in een delta, ook als wij dat niet echt als een eiland beschouwen.  Zo’n gebied is in elk geval aan alle kanten door water omspoeld. Het gebied tussen Waal en Rijn stond bijvoorbeeld bekend als het Eiland van de Bataven. Geleerden zijn er daarom eigenlijk altijd van uit gegaan dat het Eiland van de Rhône in feite de landtong is geweest tussen twee rivieren.

Een gezochte verklaring

Daarin volgen ze Polybios, die ook wat verbaasd was over een eiland in de Rhône en als verklaring voor die naam gaf dat deze stroom en een andere rivier langs twee van de drie zijden stromen en op het punt waar ze samenvloeien de top vormen van het Eiland. Vervolgens komt Polybios op de proppen met een gezochte vergelijking met de Nijldelta, waar de rivier zich echter splitst en geen rivieren samenkomen. Kortom, een rommelige passage.

Lees verder “Het Eiland in de Rhône”