Een van de problemen waarmee hannibalisten, zoals de Fransen degenen noemen die zich bezighouden met de onbeantwoordbare vraag waar Hannibal de Alpen overstak, te maken krijgen, is de positie van het Eiland. Hier begon Hannibal aan zijn opmars naar de Alpen. Ik heb al eens geblogd over de problematiek. De ene bron, Titus Livius, schrijft dat het een landtong was tussen de Rhône en de Arar ofwel Saône. Dan zou Eiland bij het huidige Lyon zijn, dat immers ligt waar de Saône samenkomt met de Rhône. De andere bron, Polybios, noemt de rivier Skaras.

De Isère

De tegenspraak is maar één probleem – en het makkelijkste. Arar kan niet. De Saône is te ver van de oversteekplaats waarover ik eergisteren blogde. Polybios geeft namelijk een afstandsschatting en noemt ook dat die afstand in vier dagen was te overbruggen. Zelfs vanaf de noordelijkste kandidaat-oversteekplaats is Lyon te ver. De meeste hannibalisten houden het erop dat de rivier de Isère, de antieke Isara, dezelfde is als Skaras. U ziet hierboven de samenstroming van Isère en Rhône, even ten noorden van Valence.

Kwakwetenschap

Er zijn andere kandidaten. Eén daarvan is de Drôme, maar het gebied tussen deze rivier en de Rhône is met de beste wil van de wereld geen eiland te noemen. Dan is er de Aigues, maar die is zó zuidelijk dat degene die dit opperde, Gavin De Beer, moest aannemen dat Hannibals oversteekplaats bij Arles was geweest. Fysisch geografisch onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat dit onmogelijk is.

Het inzicht dat die oversteekplaats niet kan – en dus: de weerlegging van de ideeën van De Beer – is eigenlijk de enige vooruitgang die we in drie eeuwen hannibalisme hebben gezien, maar nog onlangs was er een onderzoeker die er doodleuk op verder bouwde. Wetenschap is immers de massaproductie van onvoldragen artikelen, die Gedanken sind frei, de redactie van het wetenschappelijke tijdschrift Archaeometry had geen zin deskundigen te vragen en de peer reviewers die ze wel vroeg hadden ook al geen zin in inspanning.

Valence

Terug naar de samenvloeiing van Rhône en Is1ere. Niemand weet of het Eiland daar lag, al is het een gangbaar idee. Dat het een landtong was, is echter niet de enige mogelijkheid; het kan zijn dat de auteurs van onze bronnen dat ten onrechte opperen en dat er echt een eiland is geweest. Ik opperde het al eens.

In elk geval ben ik dinsdag even wezen kijken bij de samenvloeiing van de rivieren, dus even ten noorden van Valence. Niet dat ik verwachtte iets te vinden, maar ik wilde het landschap even hebben geproefd. Een vriendelijke mevrouw die me kwam waarschuwen voor onverwachte overstromingen was eigenlijk het enige dat vermelding verdient. Wij reden na een picknick al snel verder richting Saint-Paul en Avignon. Een overstroomde weg bevestigde dat de mevrouw het goed had gezien.

(Reclame)

In mijn boek beschrijf ik waarom we niet weten kunnen waar Hannibal de Alpen overstak. U kunt het al bestellen. In alle bescheidenheid durf ik te zeggen: u doet uzelf er een plezier mee, u doet ook uw vrienden en buren er een plezier mee, dus bestel er gewoon drie tegelijk en dan hebt u in januari iets leuks voor uzelf en om cadeau te doen.