De Assyriërs legden de grondslagen voor wat we het oosterse wereldrijk zouden kunnen noemen: één staat die de hele Vruchtbare Halve Maan verenigde. De gelegde fundamenten zijn daarna solide gebleken: ook nadat de Assyrische heerschappij ten onder was gegaan – Nineveh viel in 612 v.Chr. – bleef de eenheid bewaard, zij het onder Babylonische heerschappij. Later namen de Achaimenidische Perzen, Alexander de Grote en diens opvolgers de macht over.
Hoe bouwden de Assyriërs dat rijk? Grote, professionele legers om te beginnen. Gecalculeerde wreedheid ook, want dat demoraliseerde potentiële vijanden. Deportaties. Een efficiënte bureaucratie, die bijvoorbeeld verdragen op schrift stelde. Capabele bestuurders. En natuurlijk ook garnizoenen in de onderworpen gebieden. Garnizoenen die we archeologisch terugvinden. Eén voorbeeld ziet u hierboven: Megiddo.
Tussen 737 en 722 v.Chr. onderwierpen de Assyriërs het noordelijke van de twee joodse koninkrijken, Israël. Het was een machtige staat geweest maar tegen de Assyrische troepen was het niet opgewassen. De overwinnaar nam al vóór de val van de Israëlische hoofdstad Samaria militaire steunpunten over, zoals de cavalerie-basis van Megiddo: de stallen die archeoloog Yigal Yadin er heeft opgegraven, een van de beroemdste vondsten uit Israël, bleven ongeschonden in gebruik, hoewel er aanwijzingen zijn voor verwoesting in andere delen van de stad.
De Assyriërs deden ook aan nieuwbouw, zoals de ruimtes op de foto hierboven. Sterker nog: de hele stad werd herbouwd volgens een schaakbordpatroon. Een nieuwtje. Uit officiële documenten weten we dat Megiddo de residentie was van de gouverneur. Deze zag toe op de deportatie van een deel van de bevolking: volgens de Annalen van koning Tiglath-Pileser III nam hij 13.500 mensen mee uit Israël, wat heel goed kloppen, want uit een survey van de vlakte bij Megiddo blijkt een grondige verstoring van het nederzettingenpatroon.
De doodsklap voor Israël kwam enkele jaren later, in 722 v.Chr., toen koning Sargon Samaria innam.
De inwoners van Samaria, die contact hadden met een buitenlandse koning die mij vijandig was gezind, weigerden onderdanigheid, brachten geen tribuut meer aan Aššur en kozen voor geweld. Met de kracht van de goden, mijn meesters, leverde ik slag. Als buit telde ik 28.280 gevangenen, strijdwagens en de beelden van de goden waarin zij hun vertrouwen hadden gesteld. Een eenheid van tweehonderd van hun strijdwagens nam ik op in mijn leger en de anderen vestigde ik midden in Assyrië. Ik herbevolkte Samaria met meer mensen dan daarvoor, afkomstig uit landen die ik had veroverd. Ik benoemde mijn zaakgelastigde als hun gouverneur en rekende hem tot de Assyriërs.
Tegen het einde van de zevende eeuw v.Chr., in de jaren waarin de Assyrische macht instortte, werd Megiddo verlaten. De muren werden niet herbouwd en midden op de heuvel verrees een klein fort. Het kan zijn gebouwd door de Egyptische koning Necho of door koning Josia van Juda, die beide probeerden een graantje mee te pikken van de implosie van de oude wereldmacht. Ze zouden al snel worden verdreven door de Babyloniërs die, zoals gezegd, het rijk kant-en-klaar overnamen van de Assyriërs. Het fort werd niet meer gebruikt omdat de Babyloniërs ook Jeruzalem en Tyrus veroverden, zodat de noodzaak voor een garnizoen was komen te vervallen.
[De expositie over Nineveh in het RMO duurt van 20 oktober tot en met 25 maart 2018. Meer stukjes over Assyrië vindt u hier.]
“Als buit telde ik hun goden….” En dat voor het monotheïstische Israel, met een god waar geen afbeelding van mocht zijn? Kan je daar wat meer over zeggen, Jona?
Dat de auteur van de Bijbel monotheïst was, wil niet zeggen dat de anderen het waren. De norm van de een is niet de praktijk van de ander.
Prachtig stukje geschiedenis.
Ik hou van dergelijke lectuur. Ik ga geen commentaar geven op de inhoud want dat is steeds voor discussie vatbaar al naargelang men het vergelijkt met De Bijbel, geschiedkundige geschriften of eigen opzoekingen.
In elk geval, ik zal het blijven opvolgen als je nog dergelijke teksten deelt.
Groetjes en succes met volgende artikelen
Theo
De link onderaan naar meer stukjes over Assyrië leidt er maar naar één…
Verdergaand op het eerdere stuk over Assyrische wreedheid – als er zoveel geschoven werd met bevolkingsgroepen, werd de identiteit van vroegere gebieden genoeg ondergraven om na de val van het Assyrische rijk de terugkeer van de eerdere ijzertijdkoninkrijken onwaarschijnlijk te maken, toch?
Dat zal inderdaad een deel van de verklaring zijn.