Tag: Isfahan

Ashura in 1704

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Islam, Midden-Oosten2 reacties
Isfahan

Vanaf vanavond is het Ashura. Dan herdenken de shi’itische moslims de gewelddadige dood van Husseyn, een kleinzoon van de profeet Mohammed. In Iran zijn dan passiespelen te bewonderen. Vermoedelijk ook in andere landen met shi’itische bewoners, maar ik heb ze daar nooit bijgewoond. De westerse media  geven ook niet zoveel informatie. Dat wil zeggen, ze focussen op het interessantste beeldmateriaal. Dat zijn vaak mannen die zichzelf met scheermesjes in het voorhoofd snijden, wat erg bloederig oogt. Shi’itische geestelijken moeten er maar weinig van hebben: “als je bloed wil geven,” bromde grootayatollah Fadlallah, “doneer je dat maar aan het ziekenhuis”.

Ashura is, opmerkelijk genoeg, helemaal niet zo’n deprimerend feest. Er hangt een heel speciale sfeer, die ook op buitenstaanders indruk maakt. Wie meer over het Ashura-festival wil lezen, kan hier terecht.

Lees verder “Ashura in 1704” →

Geliefd boek: Snijpunt Isfahan

On door Richard KroesinCultuur, Geesteswetenschappen, Midden-Oosten1 reactie

Maite Karssenberg (1989) schreef een alleraardigst boekje over een onalledaags onderwerp: Snijpunt Isfahan (2018). Hoewel: Een zoektocht van vader en dochter, zoals de ondertitel luidt, geeft het boek een alledaagser tweede thema: de zoektocht van dochter naar vader.

Aan de oppervlakte gaat het verhaal over een vader zoals er vermoedelijk tienduizenden rondlopen: veel te briljant voor deze samenleving en daardoor een beetje tussen de maatschappelijke wal en schip beland. Maite Karssenbergs vader is een wiskundeleraar die lastig gevallen wordt met veel teveel andere zaken dan het doceren van wiskunde, wiens carrière bijgevolg bestaat uit het steeds maar weer wisselen van school, met één jaar tussentijds postbode als serieus Fluchtversuch.

Lees verder “Geliefd boek: Snijpunt Isfahan” →

Lotfollah

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Islam, Midden-Oosten, Religie6 reacties
Lotfollah-moskee, Isfahan

Het zal u niet zijn ontgaan dat Libanon een land is vol minderheden. Een van die minderheden is de sji’itische islam, die ook weer aanwezig is in diverse varianten. Voor insiders: er zijn twaalvers en zeveners en van die laatste groep zijn de druzen weer een variant. De twaalvers zijn voor een deel nationalistisch en stemmen dan doorgaans op de Amal-partij maar anderen zijn internationaler van oriëntatie en stemmen dan op Hezbollah. Deze groep staat bekend om zijn banden met Iran.

Die banden zijn niet van vandaag of gisteren. Libanon kende al heel lang sji’itische groepen toen Perzië in de zestiende eeuw besloot deze stroming te aanvaarden. Natuurlijk waren er al sji’ieten in Perzië, waar de achtste imam ligt begraven, maar het staatsapparaat was eigenlijk altijd soennitisch geweest. De eerste sjah van de Safavidische dynastie, Ismaïl I (r.1501-1524), koos echter voor de twaalver-sji’a, voor een deel uit overtuiging en voor een deel om zich te onderscheiden van de grootmacht in het westen, de Ottomanen, en van de Oezbeken in het noordoosten.

Lees verder “Lotfollah” →

De Armeense genocide: Verzet

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten
De resten van de oude stad van Van; citadel in de achtergrond, minaret iets links van het midden.

[Vijfde deel van een serie van zes; het eerste is hier.]

Natuurlijk verzetten de Armeniërs zich. De tegen hen ondernomen operatie hing immers al een kleine kwart eeuw in de lucht en het is niet voor niets dat Talaat Pasha eerst de Armeense dienstplichtigen uit het leger haalde en ontwapende. Zoals al aangegeven bood de bevolking van de oostelijke stad Van weerstand. Cevdet Bey, een zwager van minister van oorlog Enver Pasha, slaagde er niet in de stad in te nemen, wat hem er niet van weerhield het platteland te terroriseren. Uiteindelijk waren het de Russen die Van ontzetten en de macht overnamen in de gebieden rond het Van-meer.

Toen de Ottomaanse legers de Russen terugdreven, vluchtten de Armeniërs met hun bevrijders mee naar Oost-Armenië (d.w.z. het door de Russen beheerste deel van het gebied, de huidige republiek). Wie Van tegenwoordig bezoekt, zal ten zuiden van de citadel een eenzame minaret zien staan en links en rechts nog wat muren. Dat is alles wat resteert van de oude stad.

Lees verder “De Armeense genocide: Verzet” →

De helft van alle schoonheid

On door Jona LenderinginCultuur, Islam, Midden-Oosten, Toerisme36 reacties
Lotfollah-moskee, Isfahan

Het is om een of andere reden niet algemeen bekend, maar toen de lieve God de wereld in elkaar had geschroefd, had gezien dat het allemaal goed was en zich opmaakte om de zevende dag te gaan rusten, viel hem op dat hij iets was vergeten: hij had pas de helft van alle schoonheid uitgedeeld. Zo is het dus gekomen dat het er hier op aarde soms lelijk aan toegaat.

God zat dus opgezadeld met nog de helft van alle schoonheid. En hij wilde toch echt gaan rusten. Wie zal het hem kwalijk nemen dat hij besloot op het allerlaatste moment gewoon alle schoonheid op één plek neer te leggen? En zo geschiedde. God zag dat het goed was en op de zevende dag rustte hij.

Lees verder “De helft van alle schoonheid” →

Kerstmis in Isfahan

On door Jona LenderinginChristendom, Islam, Midden-Oosten, Toerisme
De Lotfollah-moskee in Isfahan heeft niks met dit stukje te maken maar ach, hij is gewoon erg mooi.

Het was de ochtend voor kerstmis en ik liep over straat met over mijn schouder een sporttas, over de ene arm een colbertje, onder de andere arm drie kerststollen en in de rechterhand een tasje met chocoladekerstkransjes. Het was duidelijk dat ik iets ging vieren en dat trok de aandacht: een voorbijganger vroeg me of ik wel wijn had kunnen kopen.

In één seconde had ik drie verschillende reacties. Eerst was ik uit het veld geslagen door de bizarre vraag. Daarna hervond ik mezelf: ik was in Iran, waar niemand de verleiding kan weerstaan een praatje aan te knopen met een vreemdeling. Je moet als Europeaan niet opkijken van curieuze vragen, zelfs niet van een aanbod je te helpen zoeken naar iets wat eigenlijk niet is toegestaan. En tot slot begreep ik wat de man had gebracht tot zijn opmerkelijke vraag: hij had uit mijn kerststollen en -kransen afgeleid dat ik kerstmis kwam vieren, wist dat christenen daarbij een ritueel hebben met brood en wijn, maar wist niet dat ze niet hun eigen drank naar de kerk meenemen.

Lees verder “Kerstmis in Isfahan” →

Isfahan

On door Jona LenderinginCultuur, Geschiedenis, Midden-Oosten, Toerisme5 reacties
De Lotfollah-moskee
De Lotfollah-moskee

Is Isfahan de mooiste stad ter wereld? Dat zou zomaar eens waar kunnen zijn. In de zestiende eeuw werd het de hoofdstad van het Perzische Rijk, dat een bloeitijd meemaakte onder Sjah Abbas de Grote (r.1588-1629). De stad werd systematisch uitgebreid en zoals in die tijd gebruikelijk was, gebeurde dat door kaarsrechte straten te plannen. Anders dan de even oude straten van de Piano Sistino in Rome, die al snel te smal bleken, is de Isfahaanse Viertuinenstraat nog altijd een belangrijke verkeersader, met een langgerekt park als middenberm.

De Viertuinenstraat verbindt de Armeense wijk in het zuiden, via een van Isfahans beroemde bruggen, met de koninklijke residenties. Langs deze straat ligt het Paleis met de acht tuinen; even verderop ligt het Veertigzuilenpaleis; en nog even verderop geeft het Paleis met de Hoge Poort toegang tot het grote plein van Isfahan. Ja, er zijn nogal wat paleizen in Isfahan. Parken ook trouwens.

Lees verder “Isfahan” →

Terug naar Iran

On door Jona LenderinginCultuur, Dagelijks leven, Midden-Oosten, Toerisme4 reacties
De werkkamer van de Shah

Ik heb een leuke muzikale associatie bij vliegvelden, maar ik heb een hekel aan internationaal vliegen. Vooral het gedoe bij de douane stoort me. Vervolgens zit je dicht opeengepakt in een vliegtuig, waar je dan zit te luisteren naar de tekortschietende veiligheidsinstructies en ongevraagd een smakeloze maaltijd krijgt voorgeschoteld.

Maar vanavond land ik wel mooi in Teheran. Het is een grote stad die, eerlijk is eerlijk, niet heel mooi is. Ik zal naar het archeologisch museum gaan, dat weer wél heel mooi is. Ik zal een vriend ontmoeten die ik al te lang niet heb gezien, en traditiegetrouw bezoeken we een van de paleizen in de stad, waar ik traditiegetrouw niet echt van kan genieten omdat ik traditiegetrouw worstel met mijn jetlag.

Lees verder “Terug naar Iran” →

Koepelbouw in Isfahan

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Islam, Middeleeuwen, Midden-Oosten8 reacties
De koepel van Taj al-Molk in de Vrijdagsmoskee in Isfahan
De koepel van Taj al-Molk in Isfahan

Het plaatje hierboven toont de noordelijke koepel van de Vrijdagsmoskee in Isfahan. Een inscriptie vertelt dat het gewelf is gebouwd door een voorname hoveling, Taj al-Molk, in het jaar dat wij 1088 noemen. De constructie heeft een doorsnede van ongeveer negen meter: niet heel groot, maar toch noemde de architectuurhistoricus Arthur Pope het in zijn boek Persian Architecture “perhaps the most perfect dome known”.

Hij had het ook over “the perfection of a sonnet”, en hoewel ik die vergelijking niet zo goed begrijp, is wel duidelijk dat hij onder de indruk was van deze koepel. Daar is ook alle reden toe, want dit gewelf kan eigenlijk niet bestaan. Dat vergt wat uitleg.

Lees verder “Koepelbouw in Isfahan” →

Kalligrafie

On door Jona LenderinginCultuur, Islam, Midden-Oosten
Kalligrafie in de grote moskee in Isfahan

Het Arabische alfabet mag dan niet al te gemakkelijk zijn, het is ideaal voor kalligrafie, waarvan verschillende stijlen bestaan. Eén vorm van kalligrafie staat bekend als “square kufic”. De foto hierboven toont hoe inscripties in deze kalligrafiestijl zijn aangebracht op een muur in de Vrijdagsmoskee van Isfahan. Als voorbeeld een regel uit de Koran (“Heer doe mij toenemen in kennis”):

De kleine streepjes boven en onder de letters zijn er alleen om de klinkers aan te geven. Ze vormen een elfde-eeuwse toevoeging aan het Arabische alfabet. Voordien werden ze niet genoteerd en konden deze letters ook worden geschreven in een vereenvoudigde vorm:

Lees verder “Kalligrafie” →