Wie wil weten hoe de onderworpen volken in het Romeinse Rijk aankeken tegen de bot gewelddadige soldaten, heeft weinig informatie ter beschikking. Geschiedenis wordt immers geschreven door de overwinnaars. Een uitzondering is het Nieuwe Testament, waarin gewone mensen – vissers, timmerlieden – hun mening geven over tal van zaken, zoals de Romeinse heerschappij.

Neem de wapenrusting van God op om weerstand te kunnen bieden op de dag van het kwaad … Houd stand, met de waarheid als gordel om uw heupen, de gerechtigheid als harnas om uw borst, de inzet voor het evangelie van de vrede als laarzen aan uw voeten, en draag bovenal het geloof als schild waarmee u alle brandende pijlen van het kwaad kunt afweren. Draag als helm de verlossing en als zwaard de Geest, dat wil zeggen Gods woorden. (Efesiërs 6.13-17)

Een zwaard, een gordel, een borstpantser, laarzen, een schild en een helm: dat waren de zaken die de apostel Paulus zich voor de geest haalde. Het is evident een Romeinse legionair. Zou het een Griekse soldaat zijn geweest, dan had Paulus de lans en de scheenbeschermers wel genoemd.

Het Nieuwe Testament vermeldt nogal wat Romeinse soldaten. Johannes de Doper wordt gedood door een speculator, een centurio vraagt Jezus om zijn knecht te genezen, Jezus zegt dat zijn Vader hem zo twaalf legioenen van engelen ter beschikking zou stellen, Pilatus had de rang van praefectus en verhoort Jezus in een praetorium (een militair hoofdkwartier), en een Romeinse soldaat erkent als eerste dat de gekruisigde de Zoon van God was. En er is natuurlijk het ontroerende verhaal over de geesteszieke man in Gerasa, die zichzelf Legioen noemt.

Daarmee is het Nieuwe Testament een doodnormale joodse tekst. Elke Jood was destijds onder de indruk van de Romeinse strijdmacht. De Oorlogsrol, een van de Dode Zee-rollen, beschrijft hoe in de eindtijd de Kinderen van het Licht zullen strijden tegen de Kinderen der Duisternis, en beschrijft hoe de “good guys” zich opstellen en bewapenen – duidelijk als een legioen. Een andere Dode Zee-rol vermeldt hoe de Romeinen hun veldtekens goddelijke eer bewijzen.

Wie eens wil weten hoe Romeinse soldaten er in het echt uitzagen en wat ze zoal deden, kan slechter doen dan op zaterdag 2 of zondag 3 juni naar Nijmegen gaan. Tijdens het Romeinenfestival zullen demonstraties worden gegeven van allerlei aspecten van het militaire én burgerlijke leven uit de Oudheid. De details kan ik niet noemen, maar bij eerdere afleveringen waren er gladiatoren, werd voorgedaan hoe een huwelijk werd gesloten en getoond hoe iemand werd gecremeerd. In het tentenkamp waren demonstraties van pottenbakken, beenoperaties, haarvlechten, smeden en bronsgieten; elders op het terrein kon je eten en drinken zoals men in de Oudheid deed; aan de kinderen werd uitgelegd wat er zoal gebeurt op een archeologische vindplaats.

Ook werd een deel van de omwalling van een Romeins kamp herbouwd door “reenactors” die gebruik maakten van exacte replica’s van de gereedschappen die destijds werden gebruikt. Aardig was daarbij dat het gebeurde op de plaats waar in de eerste eeuw het hoofdkwartier stond van het Romeinse leger in de Lage Landen: het Kops Plateau, dat wel eens is aangeduid als “de Nachtwacht van de Nederlandse archeologie”.

Praktische informatie: het Romeinenfestival vindt op zaterdag 2 of zondag 3 juni plaats op het Kops Plateau is in Nijmegen-Oost, ter hoogte van de Ubbergseveldweg. Er is volop parkeergelegenheid aan de Trajanusstraat. Het Kops Plateau is vanaf het Nijmeegse station goed bereikbaar met Bus 2 (halte Broerweg) of Bus 80 (halte Pompweg). Het terrein gaat open om elf uur ’s morgens en de kassa sluit om vijf uur; een kaartje kost tien euro voor een volwassene en vijf euro voor kinderen van zes tot zestien; voor gezinnen is er korting.