Tag: re-enactment

re-enactment

Een nieuw boek over Romeinse kleding

On door Jona LenderinginRomeinse Keizerrijk3 reacties
Een re-enactor in de rol van een Romeinse slavin.

Even een kort stukje. Ik heb het weleens uitgezocht aan de hand van de vragen die ik zoal krijg: van alle mensen die de Oudheid uitleggen, gelden musea en re-enactors als het betrouwbaarst. Dat is ook logisch. Musea zijn nu eenmaal in voorlichting gespecialiseerd en hebben educatieve medewerkers; ze weten wat ze doen. Re-enactors doen hun werk uit liefde voor de Oudheid en hebben geen secundaire belangen. Dat maakt ze op voorhand geloofwaardiger.

Een re-enactor wil dat zijn of haar kit in orde is. Niet alleen omdat zo iemand niet voor schut wil staan, maar het dient ook een educatief doel, zoals die mevrouw die al jaren bezig is om de kleren van de Dame van Simpelveld zo perfect mogelijk na te maken. Ik weet dat haar gouden sieraden nogal ingewikkeld zijn, maar stel je eens voor hoe het is om zo iemand in een museum uitleg te horen geven!

Lees verder “Een nieuw boek over Romeinse kleding” →

Archeologisme

On door Wim van BroekhoveninArcheologie, Geschiedenis15 reacties
Gereconstrueerde vetlamp, gebaseerd op een achtvormige bak

Lezers van dit blog zijn waarschijnlijk bekend met de term re-enactment. Re-enactors zijn van die merkwaardige mensen die een bepaald tijdvak in de geschiedenis bestuderen en de kleding en spullen uit dat tijdvak namaken en gebruiken. Onder Romeinse re-enactors doet de laatste tijd een nieuwe term de ronde: re-enactorisme. Dat duidt dan op een verhaal dat verkeerd gehoord of vaag begrepen is en zo als een nieuw feit een eigen leven is gaan leiden, zonder dat iemand een bron of oorsprong kan noemen.

Ik kan u daarvan verschillende voor beelden geven, maar dat is nu niet het punt. Het gaat me in dit geval om iets wat ik ‘archeologisme’ ben gaan noemen. Archeologische objecten waarvan, omdat ze ons ergens aan een ander voorwerp doen denken, ook automatisch vanuit gegaan wordt dat het dan ook wel op die manier gebruikt zal zijn.

Lees verder “Archeologisme” →

Romeinse kleding

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Lage Landen, Methodologie en theorie, Musea, Post-Romeins, Romeinse Keizerrijk22 reacties
Laat-Romeins stiksel (“orbiculus”) (Musée royal de Mariemont, Morlanwelz)

Het is alweer een tijdje geleden dat ik aankondigde dat we filmpjes wilden gaan maken om uit te leggen hoe oudheidkundigen weten wat ze weten. Dat bleek makkelijker gezegd dan gedaan, maar het project vordert, dankzij de jonge filmmakers van Second Sun, wel degelijk. Langzaam maar zeker, met de nadruk op dat laatste. Er is al een filmpje online over de Lachmann-methode, waarmee classici vaststellen wat de inhoud was van antieke teksten, ook al zijn die overgeleverd in manuscripten vol schrijffouten. Ook is er een filmpje online over de uitspraak van het Latijn. Als je weet hoe die taal heeft geklonken, “werken” antieke gedichten beter.

Hoewel het dus allemaal wat langer duurt dan voorzien, denk ik dat het belangrijk is dit soort dingen uit te leggen. Als mensen eenmaal sceptisch zijn geworden over de Oudheid is het lastig ze nog terug te winnen. Je kunt dan praten als Brugman om te tonen dat de wetenschappelijke methode werkelijk de meest redelijke is, maar critici zullen dan toch vooral hun scepsis gaan projecteren op de methode, zodat de wetenschapscommunicator precies het tegengestelde bereikt van wat hij beoogt. De uitleg van de methode moet er zijn vóór mensen vraagtekens plaatsen. Voorlichting die niet proactief is, is nogal eens te laat.

Lees verder “Romeinse kleding” →

Boekpresentatie

On door Jona LenderinginChristendom, Cultuur, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Religie, Romeinse Keizerrijk, Wetenschapscommunicatie11 reacties

Vanmiddag wordt in het Rijksmuseum van Oudheden Het visioen van Constantijn gepresenteerd. U bent natuurlijk de hele dag welkom in het dit jaar twee eeuwen jonge museum, maar als u de heren hierboven de ingang aan het Rapenburg ziet bewaken, weet u zeker dat u op ruwweg het juiste moment binnen komt lopen. Dat is een andere manier om te zeggen dat de inloop begint rond een uur of drie.

Voor wie het nog niet weet: Het visioen van Constantijn gaat over een gebeurtenis die de wereld heeft veranderd. Vóór de regering van keizer Constantijn werden christenen vervolgd en gedood. Tijdens zijn regering – maar niet dankzij hem – kwam aan die vervolging een einde. Sterker, hij begon de kerk te begunstigen. Volgens een legende deed Constantijn dat na een visioen en een militaire zege, maar het wonderlijke is dat dat visioen een heidens karakter had en dat noch de teksten over die overwinning noch het beeldmateriaal veel christelijks bevatten.

Lees verder “Boekpresentatie” →

Opnieuw filmen in Nijmegen

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Musea, Oudheid, Romeinse Keizerrijk, Wetenschapscommunicatie13 reacties

Het moet zo’n zestien jaar geleden zijn dat ik in museumpark Archeon een re-enactor ontmoette die mijn aandacht trok met een laat-Romeinse militaire uitrusting. En dat in een park waar vooral legionairs rondliepen met een uitrusting uit de eerste eeuw. Ik knoopte een praatje aan en zo leerde ik Robert Vermaat van Fectio kennen. Aardige kerel, historicus van huis uit, niet alleen gefascineerd door de Late Oudheid maar ook in staat er met veel kennis van zaken over te spreken. Als de Late Oudheid de laatste tijd aan populariteit wint – en er zijn cijfers die daarop wijzen – dan is het mede door enthousiastelingen als Robert.

Afgelopen dinsdag zocht ik hem op tijdens het altijd gemoedelijke Laat-Romeinse Festival in Orientalis, vlakbij Nijmegen. Zoals de vaste lezers van deze inmiddels niet meer zo kleine blog weten is Livius, waarvan ik vennoot ben, bezig met het maken van een reeks korte filmpjes waarin we mensen laten uitleggen waarop onze kennis van de Oudheid is gebaseerd. Veel uitleg daarvan is er niet, terwijl juist dát heel belangrijk is: als een vakgebied zijn methoden niet uitlegt, lijkt het immers geen methode te hebben en trekt het amateurs aan, staat het met zijn mond vol tanden tegenover kwakhistorici, verliest het gezag en kan het niet langer de samenleving adequaat informeren. In Orientalis legden Robert en zijn collega, de archeologe Janneke Kluit voor de camera uit hoe ze antieke kostuums reconstrueren.

Lees verder “Opnieuw filmen in Nijmegen” →

Sempervivetum

On door Jona LenderinginCultuur, Geschiedenis, Klassieken, Lage Landen, Romeinse Keizerrijk, Toerisme, Wetenschapscommunicatie2 reacties
Een re-enactor in de rol van een Romeinse slavin.

Nee, ik ben niet altijd een brombeer die er steeds aan herinnert hoe ver de voorlichting over de Oudheid achterblijft bij die over andere vakterreinen. Ik ben bijvoorbeeld erg blij met het boek dat ik momenteel lees over de geschiedenis van het Aramees, dat bewijst dat het ook goed kan. Ook vind ik dat de musea het, ondanks wat zorgwekkende ontwikkelingen, alleszins redelijk doen. En verder ben ik blij dat er eigenlijk elk weekend wel ergens re-enactors aan het werk gaan.

Re-enactors zijn mensen die uitleg geven over een historisch tijdvak en daarbij gebruik maken van gereconstrueerde historische kleding. De grens tussen re-enactment en parken zoals Archeon (waar re-enactors rondlopen tussen de gereconstrueerde huizen) is vloeiend, net als de grens met experimentele archeologie. Doordat het zo concreet is, is re-enactment heel toegankelijk. Geloofwaardig ook: re-enactors zijn doorgaans hobbyisten die het verleden gewoon interessant vinden en geen financiële belangen hebben. Als u er meer over wil weten, is hier een interview met Hanneke en Wim van Broekhoven en is daar een mooi artikel uit De Volkskrant. U mag de activiteit nu wat bizar vinden, na lezing van die stukken zult u er anders over denken.

Lees verder “Sempervivetum” →

Romeins re-enactment

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Romeinse Keizerrijk, Wetenschapscommunicatie3 reacties

verstraaten_romeinen

Het Kops Plateau in Nijmegen is een van ’s lands belangrijkste archeologische monumenten. Elke twee jaar vindt daar het Romeinenfestival plaats, ’s lands belangrijkste oudheidkundige manifestatie. De bezoekers kunnen een zomerweekend lang kennismaken met antieke ambachten, de laatste tijdschriften en boeken kopen, een Romeins hapje eten of luisteren naar de door de medewerkers van de Radbouduniversiteit aangeboden lezingen.

De show wordt echter elke keer gestolen door de re-enactors. Een eerste, te eenvoudige definitie van een re-enactor zou kunnen luiden dat het een vrijwilliger is die zich een historisch kostuum aanmeet om te demonstreren hoe dingen in het verleden gingen. In Nijmegen spelen re-enactors huwelijks- en uitvaartplechtigheden na, maar je kunt er ook vechtende gladiatoren en exercerende soldaten zien.

Lees verder “Romeins re-enactment” →

Re-enactment en relevantie

On door Jona LenderinginArcheologie, Cultuur, Geschiedenis, Klassieken, Oudheid, Toerisme, Wetenschapscommunicatie2 reacties
junkelmann
Mijn enige optreden als re-enactor (R), bij een show van de legendarische Marcus Junkelmann (L). De foto is van Robert Vermaat (Fectio)

Als dit stukje online gaat, zaterdagmorgen om half negen, sta ik met kleine oogjes op het terrein waar het Nijmeegse Romeinenfestival gaat beginnen, het grootste oudheidkundige evenement in Nederland. Er zijn lezingen van classici en archeologen; er zijn demonstraties van ambachtslieden; er is een re-enactmentshow; er is een publieksopgraving; naast het Livius-stalletje zal een boekhandel zorgen dat er ook voor lezers veel te beleven is; als ik het goed heb lopen er bovendien minimaal twee cameraploegen rond.

Het NRC Handelsblad wijdde er gisteren al twee pagina’s aan en andere media hebben zich de afgelopen dagen evenmin onbetuigd gelaten toen, ter voorbereiding van het festival, de Romeinenweek plaatsvond. Toevallig weet ik dat de organisatie een fles jenever heeft gestuurd naar het KNMI, dus dat lentezonnetje is ook geregeld.

Lees verder “Re-enactment en relevantie” →

Re-enacting science!

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie6 reacties
Ineens weet Archimedes hoe je de samenstelling van het goud van een kroon moet bepalen.

Afgelopen zondag was ik bij het re-enactment-festival Sempervivetum in Bocholtz, waar enkele tientallen re-enactors het leven in Zuid-Limburg in de eerste eeuw v.Chr. naspeelden. Zoals ik al aangaf, kampt deze vorm van wetenschapscommunicatie met nogal wat onterechte vooroordelen, die ik in het genoemde artikel heb geprobeerd te weerleggen. In elk geval is het aantal mensen dat naar re-enactmentfestivals komt, behoorlijk groot: Sempervivetum, dat voor de eerste keer werd georganiseerd, had 4000 bezoekers; het Nijmeegse Romeinenfestival heeft er drie tot vier keer zo veel.

Lees verder “Re-enacting science!” →

Re-enactment

On door Jona LenderinginArcheologie, Cultuur, Geschiedenis, Middeleeuwen, Musea, Oudheid, Wetenschapscommunicatie4 reacties
De evacuatie van Arnhem nagespeeld
De evacuatie van Arnhem nagespeeld

Re-enactors, u kent ze wel. Dat zijn van die mannen die oude uniformen aantrekken en dan, zoals hier is te zien, de slag bij Waterloo gaan naspelen. Je kunt makkelijk de draak spelen met die nerds, en degenen die ik ken hebben gelukkig genoeg gevoel voor humor om zelf ook in te zien dat hun hobby wat vreemd kan overkomen.

Toch gaat het niet aan re-enactment af te doen als een curieuze hobby, al was het maar omdat niemand de spot zal willen drijven met de mensen die in historische uniformen op 4 mei de wacht houden bij Dodenherdenkingen of meespelen in documentaires over de Tweede Wereldoorlog (zoals deze). En om meteen een misverstand weg te werken: men speelt ook burgers na en er zijn ook vrouwelijke re-enactors. Kinderen ook, trouwens.

Lees verder “Re-enactment” →