Historische films kunnen alleen mislukken omdat het drama dat nodig is voor een overtuigende film haaks staat op de saaiheid van wat het verleden feitelijk is. Desondanks heb ik twee favorieten. Ze moeten helaas nog worden gemaakt. De ene heet Qarqar en gaat over de veldslag in 853 v.Chr. waarin de verdeelde koningen van Syrië (inclusief Achab van Israël) zich verenigden en erin slaagden de Assyriërs tijdelijk tegen te houden. Ik blogde al eens over dat gevecht; voor het moment gaat het me vooral om het visuele spektakel van duizenden – letterlijk! – strijdwagens op de vlakte van de Orontes. Is Hollywoods digitale toverdoos eindelijk ergens nuttig voor. De spanningen tussen de Syrische koningen staan garant voor een verhaal dat ook psychologisch overtuigt.
De andere film heet The Rock en gaat over Alexanders belegering van Tyrus in 332 v.Chr. De titel is een vertaling van צר, ṣūr, de eigenlijke naam van de grote aloude stad, die was gebouwd op een eiland voor de kust van Libanon. Deze belegering is beroemd omdat Alexander een dam aanlegde naar het eiland (al blijft onduidelijk of de stad daarover ook is bestormd). Net als Qarqar is The Rock krijgsgeschiedenis, wat betekent dat er in elk geval visueel iets van valt te maken. Met name de bouw van de enorme belegeringsram die op drie schepen naar een punt voor de zuidelijke stadsmuur wordt verplaatst, zal de moeite waard zijn. Voor het monster in actie komt, is er de strijd tussen de Macedonische kikvorsmannen die de schepen proberen te verankeren en hun Tyrische rivalen. Uiteindelijk wordt de muur ingebeukt en valt de stad, waarna de strijd zich voortzet in de smalle steegjes, in de huizen en op de daken.
Het eigenlijke verhaal is echter psychologisch. De film begint met Alexander, de triomfator van de slag bij Issos, die ridderlijk optreedt tegen de krijgsgevangen genomen vrouwen van zijn verslagen tegenstander Darius III Codomannus. We zien in de film hoe hij enerzijds steeds meer vleiers aantrekt en hoe de belegering van Tyrus, die hem zeven maanden kost, hem steeds meer ergert. De spanning tussen enerzijds Alexanders opgeblazen zelfbeeld en anderzijds de realiteit van een mislukkende blokkade is boeiend. Alexanders onverzettelijkheid maakt dat het beleg uiteindelijk toch met succes wordt bekroond, zijn frustratie leidt tot het beruchte geweldsexces dat hij alle krijgsgevangen mannen laat kruisigen.
Ik stel me een film voor met meer verhaallijnen dan die over de Macedonische vorst. Eén daarvan moet een ingenieur of een kikvorsman zijn (omdat we anders niet geloofwaardig de belegeringsram in beeld kunnen krijgen), een ander moet een gewone Macedonische soldaat zijn die bij de bestorming gloeiend heet zand over zich heen gegooid krijgt. Het kruipt overal tussen harnas en zijn huid, zodat de arme kerel niets anders kan doen dan in zee springen, waar hij verdrinkt. Dit zijn geen leuke beelden, maar een oorlogsfilm mag niet al te leuk zijn.
Aan de andere zijde zou ik, behalve de Tyrische leiders, twee gezinnen willen volgen. In het ene gezin is er de man die de ijdele strijd strijdt en, als hij eenmaal is gekruisigd, ziet dat zijn echtgenote en kinderen gevankelijk worden weggevoerd. Het andere gezin is gelukkiger: de man strijdt een even vergeefse strijd maar weet met vrouw en kinderen te ontkomen en te ontsnappen naar Karthago. Ik weet niet of het slot een rij van gedeporteerde Tyrische vrouwen of een wegzeilend schip moet zijn.
Zou dit een roman zijn, dan zou er nóg een personage kunnen zijn: het standbeeld van de god Melqart. Het geeft de mogelijkheid commentaar te geven. Voor een film is dat vermoedelijk te hoog gegrepen. Daar draait het vooral om goede beelden en een goed scenario. En, vooruit, om een historisch adviseur die het beter doet dan Robin Lane Fox.
U vraagt zich af wat de foto hierboven is. Dat is hoe de beroemde belegeringsdam er heden ten dage uitziet. In mijn film zal die een ondergeschikte rol spelen.
Als ik filmregisseur was, zou ik je meteen bellen. Volgens mij kun je zo een tiendelige serie over Alex maken. Dat verhaal over hoe hij aan zijn eind kwam met die Babylonische sterrenwichelaars en die fopkoning, dat ik op deze blog gelezen heb, bevat ook wel dramatiek.
Leuk, zo’n filmscript bedenken! Zelf zou ik wel een film willen maken over Aetius. Drama genoeg.
En voldoende ruimte voor grootse veldslagen.
Saai. Wat valt er nog toe te voegen aan
https://www.imdb.com/poll/VHjlChV05Yc/
??
Een rommelig leger van Romeinen en Germanen dat tegen een even rommelig leger van Hunnen en Germanen vecht. En dan graag allemaal een andere taal laten spreken i.p.v. allemaal Engels.
Niets dus, want die lijst van ImdB zit al vol met rommelige veldslagen. En tijdens veldslagen hebben soldaten geen tijd om veel te praten, in welke taal dan ook.
Tsja, in feite kun je dit van elk type scene zeggen: die zitten al in zoveel films, waarom zou je er dan nóg eentje maken? Een goed gefilmde veldslag (in dit geval: graag ook historisch verantwoord), ik vind het prima om naar te kijken. Je moet toch ergens de popcorn bij nuttigen?
Ja! De slotwoorden zijn immers klassiek: “Keizer, u hebt zojuist uw rechterhand afgehakt.” Gevolgd door een close-up en een fade out (ik ben er gek op) van een ontredderd gezicht. Een keizer die zijn best doet na de dood van zijn moeder, maar niet kan want paranoïde is altijd leuk om naar te kijken. Tijdens de aftiteling beelden van Licinia Eudoxia die een brief schrijft aan Geiserik en van een geplunderd Rome. Net als Galla Placidia moet zij een belangrijke rol hebben.
Hoe de lijfwachten van Aetius wraak nemen moet er natuurlijk ook in. Boontje…
Er zit natuurlijk nog veel meer in. De film begint al op het moment dat de jonge Aetius aankomt als gijzelaar bij de Hunnen. Daar leert hij de jonge zoon van een stamhoofd kennen: Atilla. De relatie Aetius-Atilla is een van de verhaallijnen in de film. Verder hebben we een mooi moment als Aetius met een hulplegdrtje Hunnen in Italia aankomt om de pretendent voor de keizerskroon Johannes te steunen en dan verneemt dat Johannes net het loodje heeft gelegd. Daarna de machtsstrijd met Bonifatius en Felix, waarbij een intieme relatie met Galla Placidia zeker tot de mogelijkheden behoort. En de naïeve en ongelukkige Bonifatius die de Vandalen naar Africa haalt. Vervolgens het herstel van een soort orde in Gallië inclusief genocide op de Bourgondiërs. En dan het vormen van een ultiem bondgenootschap tegen de Hunnen en de slag op de Catalaunische velden, die voor Aetius een hoogtepunt is en tegelijk het begin van zijn ondergang. En dan kan ik er nog wat dingen in kwijt over migratie en vrijheid, bijvoorbeeld met Europese, een Romein die voor Atilla werkte.
Europese=Eudoxes
En dan hebben we het nog niet eens gehad over Honoria die een “aanzoek” doet aan Attila, die in ruil daarvoor graag even het halve Romeinse Rijk als bruidsschat wil komen ophalen.
Ik zeg: Aëtius, the movie!
Volgens mij is die er al en heet die “The Last Roman”, maar ik heb die niet gezien.
Eigenlijk niks filmen met Alexander als uitgangspunt. Het standpunt van soldaten, gezinnen, ingenieurs is veel interessanter dan dat grote ego. Maar wel graag dan een overlevend gezin als hoofdrolspelers nemen, anders heb ik weer een slechte nachtrust.
Er moet voor een film wel een publiek te vinden zijn, ik vrees dat die er voor deze films niet zijn. Mensen in het Midden Oosten die oorlog met elkaar voeren? Dat zien we al elke dag op TV. Alexander die oorlog voert tegen Perzië, ja dat wel (Bomb Iran op Barbara Ann van de Beach Boys), maar Alexander als tapijtvretende belegeraar van een eigenwijs koopmansstadje voor de kust van Libanon? En die ridderlijkheid van Alexander tegenover Darius’ familie, ik weet het niet. Stateira overleefde zijn gastheerschap niet, en het o zo dankbare gedrag van Darius’ moeder en de rest van de Perzische vrouwen doet me sterk denken aan het gedrag van sommige uit totalitaire staten als de Soviet Unie of Noord Korea vrijgelaten buitenlandse gevangenen, een variant van het hostage syndrome.
“Stateira overleefde zijn gastheerschap niet”
Hij trouwde met haar en ze werd een jaar na zijn dood door een van zijn andere vrouwen vermoord. Tragisch, maar je observatie is niet helemaal juist.
Er zijn diverse Stateira’s. Eén daarvan is de echtgenote van Darius, die hij aanvankelijk hoffelijk behandelde. Ze overleed in september 331 in het kraambed, wat bewijst dat ze omgang heeft gehad met een man; dat dat zou dus ná Tyrus moeten zijn gebeurd, toen Alexander al behoorlijk was veranderd.
Nu is The Rock al een film met Sean Connery en Nicholas Cage, en ook de bijnaam van een bekend acteur…. misschien The Ram?
En wie gaan de hoofdrollen spelen? 🤔
Pasolini’s systeem – onbekende, talentvolle, jonge acteurs. Past ook bij de demografische verhoudingen van toen. Alexander was tijdens de belegering een jaar of 23.
Films hebben wel vaker dezelfde naam. Er zijn heel wat films genaamd Lola. The Rock was ook al niet de eerste film van die naam.
Maar evengoed stel ik The Phoenician Rock voor.
“Ik weet niet of het slot een rij van gedeporteerde Tyrische vrouwen of een wegzeilend schip moet zijn.”
Dit bewijst dat je gevoel voor drama imperfect is. Beide natuurlijk! Afwisselend, zodat de kijker niet weet of hij nou blij moet zijn met de goede afloop of verdrietig. En omdat ik een fan van Leone ben moet de camera uitzoomen, ongeveer zoals Blondie die wegrijdt van het kerkhof.
Wel wil ik graag dat de nadruk op de psychologie en het drama ligt, zodat spectaculaire vechtscènes naar verhouding kort zijn en het verhaal slechts ondersteunen. Want ze zijn nogal stereotiep. We passen dus het principe van Htichcock toe: de opbouw van de dreiging (vanuit Tyrisch standpunt) is spannender dan de ontlading. Als tegenwicht moeten we Alexander ook een paar sympathieke trekjes meegeven. In zijn laatste shot moeten we zien dat hij eigenlijk niet zo blij is met zijn overwinning.
De strijd tussen de kikvorsmannen wil ik daarentegen graag zien in de stijl van de crime noir: de spanning opvoeren door gedetailleerde aandacht voor de handelingen. Er is een Franse film uit de jaren 1950 waarin een half uur lang (!) geen woord wordt gesproken door de bankkluiskrakers. Dat is in jouw film overdreven, maar een minuut of acht moet kunnen, met mooi licht voor het onderwatereffect. Hun echte vechten duurt maar kort en dient om de spanning op te lossen.
Een verhaal dat psychologisch overtuigt? Wat betekent dat? En de nadruk in een film moet liggen op de psychologie, nog zoiets. Huh? Laat de psych er zoveel mogelijk buiten. Gebruik het woord alleen als je er verstand van hebt. Maar omdat mensen mensen zijn denkt iedereen er alles van af te weten. Niks aan te doen blijkbaar. Oh ja op zoek naar jezelf, kan ook nog, maak er een film van, iedereen blij.
Aha. Wellicht zijn hersenloze actietoestanden als The Rock uit 1996 of ook de superheldenfilms van Marvel beter aan u besteed. Beperkt u zich tot zulk spul, dan hoeft u niet te kijken en wij niet naar u te luisteren. WIn-win heet dat.
Rustig, Frank, rustig.
Beste Frank, ik vind film gewoon geen zak aan, dus een aanbeveling heb ik niet nodig. Ik lees liever een boek, een betere vorm van kijken.
En dan vergeet je nog de episode met de walvis (door Diodorus beschreven): ook daar kan de trucage op worden gezet. Met het kappen van bomen op het Libanongebergte om aan houtbehoeften tegemoet te komen kan je heel wat spektakel creëren, Jona.
Grappig dat de naam ‘Tsoer’ in spiegelbeeld staat geschreven (vlnr i.p.v. vrnl): רצ. Nu kun je het meteen vocaliseren als ‘rots’… Da’s dan Nederbreeuws.
Stik. De computer deed raar.
Maar Nicolas Cage als Alexander de Grote in ‘The Rock’ – gaat dat wel werken? (Sean Connery kan het niet meer doen.)
Hoezo? Het werkte de eerste keer ook niet. Ik bedoel, in die rustige scene in het midden, toen Sean Connery zijn dochter kon spreken, werd Cage al volledig weggespeeld. En daarna werd hij alleen maar slechter.
https://www.youtube.com/watch?v=WS-0-B-ANZY
Dus nee, als Cage het wordt kunnen we het project beter meteen opdoeken.
Dat bedoel ik ook, Frank.
“Ik weet niet of het slot een rij van gedeporteerde Tyrische vrouwen of een wegzeilend schip moet zijn.”
In een rommelige oorlogssituatie vol oorlogsschepen bij een havenplaats waar het ook al logisch als er schepen zijn vormt een wegzeilend schip geen slot. Van de gedeporteerde vrouwen wil de kijker weten wat hun lot is, dus dat kan ook niet als slot.
Een slot kan zijn de boodschap dat roem en succes in de oorlog vergankelijk is, door Alexander’s vergankelijkheid te tonen. Hoe ging ie ook alweer dood? En daar dan een voorbode van.
“De computer deed raar” – maar wel leuk.
Het gebeurt me eigenlijk altijd met Hebreeuwse en Arabische letters, dat ‘ie ineens de letters achterstevoren plaatst als ik ze invoer. Heel logisch, maar ik blijf er onhandig mee.
Veldslag scenes van voor de toepassing van zwart kruit geschut zijn allemaal hetzelfde. Saaiiiii. Eerst de opstelling, gescheld en heroïsche toespraken en wat opjutterij. het afwisselend optrekken van beide legers, de clash, individuele staaltjes heldenmoed en sneuvelen, de paniek bij de verliezende partij, de vlucht, de achtervolging met het afmaken (het liefst door ruiter die hollende infanteristen spietsen of doodhakken) van de verliezers, het nog rokende (waar komt die rook toch altijd vandaan?) slagveld met de overlevenden hijgend uitblazend, al rustend op hun zwaard/bij/speer/piek, de epiloog door de winnaar en het ernstig elkaars handen/armen grijpend en betekenisvol in de ogen van de kameraden staren. En dan natuurlijk het rouwen over de gevallenen bij het ondergaan van de zon. En iedereen doet elkaar na en de extra’s lopen in nylon tunieken en plastic harnassen en helmen, of gebreide mailënkolders. Is er niet iets origineels te verzinnen voor een historische oorlogsfilm?
Jawel, een gevecht van kikvorsmannen.
Hmja, die rook, goede vraag. Misschien was het een verhitte strijd?
@Jona: “The Last Roman” ging over de strijd in Italië ten tijde van de invasies door de Byzantijnse legers van Justinianus. Naar de roman “Een strijd om Rome” van Felix Dahn. De laatste romein in dit verhaal is ene Cethegus.