Nilometer

Koptisch textiel met nilometer (Louvre, Parijs)

Egypte kende rustiger, minder bewogen tijden dan de vroege zevende eeuw na Chr. Er waren religieuze twisten over de naturen van Christus, waarover u het boek van Hulspas maar moet lezen; er waren echo-epidemieën van de grote Pest van een halve eeuw daarvoor; de Perzen veroverden het gebied; de Byzantijnen heroverden het; de Byzantijnse overheid probeerde haar uitleg van de christelijke tweenaturenleer op te leggen aan de Koptische bevolking; en toen de Arabieren kwamen met hun variant op het monotheïsme, onthaalden de Egyptenaren hen als bevrijders. En te midden van deze verwarring maakte iemand uit het stadje Antinoë het hierboven afgebeelde textiel. Volkomen traditioneel.

Bovenaan rechts ziet u de riviergod Nijl. Zoals alle riviergoden heeft hij een ontbloot bovenlijf, een baard en een hoorn des overvloeds. Hij heeft een gemalin, Euthenia, de personificatie van de overvloed, linksboven. In zekere zin het spiegelbeeld van de godheid zelf. Het oogt heel Grieks-Romeins, wat dit plaatst in een traditie van een slordig millennium, maar daar mag je in Egypte nog een millennium of twee toevoegen, want de Nijl werd vanouds dubbel en in spiegelbeeld afgebeeld. In het type afbeelding dat bekendstaat als sema tawy leggen twee Nijlgoden een knoop in een papyrusplant en verenigen zo de beide Egyptes. In Egypte waren dingen eigenlijk pas af als ze in tweevoud waren.

De onderste helft van de afbeelding is in feite een “Nilotische scène” waarvan er in de Romeinse tijd dertien in een dozijn gingen. Lotusbloemen, watervogels, twee eroten. En een bouwwerkje middenin.

Dit is een nilometer, een gebouwtje waarin de hoogte van de Nijloverstroming werd gemeten. Als het water niet hoog genoeg kwam, zou er hongersnood zijn; als het te hoog was, zou het land worden verwoest. De ideale hoogte in de buurt van Memfis en Heliopolis was veertien el, iets meer dan zeven meter. Stroomopwaarts golden andere ideale waterhoogtes. De onderstaande Nijlgod, te zien in de Vaticaanse musea, is voorzien van veertien eroten, die elk één el Nijlhoogte symboliseren.

De Nijlgroep (Vaticaanse Musea, Rome)

Kortom, een tijdloos stuk textiel, nu te zien in de Koptische afdeling van het Louvre in Parijs. Ik kende die afdeling nog niet en heb er twee weken geleden tweemaal een bezoek aan gebracht om dit gebrek aan kennis aan te vullen. Het is er trouwens erg rustig, dus ik kan het u aanbevelen.

[Dit was het 352e voorwerp in mijn reeks museumstukken.]

Deel dit:

23 gedachtes over “Nilometer

  1. U gelooft ook alles. Uit het Vaticaan komen alleen maar leugens. Een stukje textiel van meer dan 1000 jaar oud? Lag zekers begraven naast de werken van Aristoteles?

    1. Arnold den Teuling

      Ga eens kijken in de bedrijfscollectie van de Katoennatie (Antwerpen, met een prachtige catalogus), onlangs deels te zien in het Teseum in Tongeren, en bij de Abeggstiftung in Riggisberg (Zwitserland). Er zijn stukken gedateerd in de derde eeuw, vóór Christus wel te verstaan. Niets met het Vaticaan te maken, waar overigens lang niet alleen onzin vandaan komt.

      1. FrankB

        Hoe sympathiek uw reactie ook is, ze is tijdverspilling. Ze is van een dergelijk miserabel niveau dat ze niet eens de moeite van het modereren waard is.

        1. FrankB

          Sorry, verkeerd verwijswoord – de “ze” die naar “reactie” verwijst dient naar het oorspronkelijke commentaar van DQ te verwijzen.

    2. Hallo Jona, jammer dit berichtje, ik ben net drie dagen in het Louvre geweest en heb het kleedje gemist! Maar wel leuke rondleidingen gehad op de Mesopotamische afdeling door o.a. Hans Neumann van de universiteit van Münster. Als het gaat om tweedelijns informatie dan is het meegaan met een universiteits excursie die bedoeld is voor vakstudenten echt een aanrader!

    3. Er zijn textielresten uit het neolithicum bewaard gebleven, 5000 jaar oud dus. En in het Midden Oosten zelfs resten van 8500 jaar oud. In kurkdroge omstandigheden blijven sommige textielsoorten heel lang intact. In veen of onder water ook. Mocht Don Q. nog denken dat men in berenvellen liep: helaas. Mensen gaan al duizenden, zo niet tienduizenden jaren, gekleed in textiel. Koptisch textiel van 700 PE is dus in die zin niets bijzonders.

      1. 8500 jaar oud? Hoe weet je dat? Heb je het ergens gelezen? Hebben ze je het verteld? Je kunt niet alles geloven hoor, dat is niet zo wetenschappelijk.

        1. jan kroeze

          @DQ:ik weet heel weinig van textiel, bijna niets , maar ik weet wel dat er zeer oude textielen zijn gevonden in opgravingen. Meestal werd textiel terzijde gelegd, men vond het niet interessant blijkbaar. dat laatste hoorde ik van iemand met verstand van archeologie, vandaar.

        2. Robert

          Beste DQ,
          Als u mensen oproept om niets zomaar te geloven, wat is dan uw reactie waard? U weet blijkbaar wel waarom iets onwaar zou zijn?
          In dit geval roep ik u op om simpelweg even Google te gebruiken, binnen een paar seconden zijn er heel aardige webpagina’s te vinden hoe dat dateren van textiel in z’n werk gaat. Neemt u het vooral niet van mij aan, maar van wetenschappers, dat is inderdaad veel beter. Mocht u sowieso niemand willen geloven die er voor doorgeleerd heeft dan is elke verdere discussie met u zinloos.

          1. Wetenschappers? Dezelfde corrupte wetenschappers als van de klimaathoax? Schetenwappers zijn het. Textiel van 8500 jaar oud? Hoe bewijs je dat? Koolstof datering zekers? Dat er oud textiel is ontken ik niet maar om er het getal 8500 aan te verbinden is onrealistisch.

  2. Frans

    Hoe later de avond, hoe schoner het volk. En de enige reden dat ik hier op dit uur rondneus is dat ik net
    de film Spartacus heb zitten kijken die de Belgische tv uitzond als eerbetoon aan wijlen Kirk Douglas en mijn klaarwakkere hoofd dus nog vol Romeinen zit.

    1. FrankB

      Ja, gisteravond had ik even spijt dat ik geen TV en bijbehorend abonnement heb (en dat de Vlamingen het niet toestaan om hun zenders middels internet in Nederland te bekijken).

  3. Dirk Steyaert

    In het museum van Palestrina bevindt zich een metershoog mozaïek dat de loop van de Nijl voorstelt. Echt de moeite waard!

  4. Tweevoud,meestal hoor je dat alles in drievoud aanwezig is.
    @frank: waarom zo schelden op DQ? Sinds wanneer is het erg als iemand niet alles precies weet? Dat geldt overigens voor iedereen.

    1. FrankB

      Ten eerste scheld ik niet (dan gebruik ik nog wel een paar andere termen en moet ik mezelf gaan modereren), ten tweede wijzen “u gelooft ook alles” en “uit het Vaticaan …..”op iets anders dan “niet alles precies weten” en ten derde had ik het niet tegen DQ, dus als ik al schold, niet op hem. U lijkt daarentegen niet alles te weten aangaande mijn commentaar en dat vind ik helemaal niet erg.

      1. Jeroen

        “en ten derde had ik het niet tegen DQ”
        Fout! (om maar een ‘FrankB-tje’ te gebruiken)

        U schrijft LETTERLIJK: “de “ze” die naar “reactie” verwijst dient naar het oorspronkelijke commentaar van DQ te verwijzen”

    2. Frans, als het je uit het commentaar van deze DonQuijotte zelf niet duidelijk is dat elke serieuze reactie daarop tijdverspilling is, kijk dan eens naar zijn blog.

      En sinds wanneer is het een vorm van schelden om iemand erop te wijzen dat hij zijn tijd verspilt? Het is om z’n hoogst wat onaardig tegenover DQ. Nou en?

  5. @arno: het gaat niet om de tijdverspilling maar om de in mijn ogen grove aanpak van iemand op deze blog. Niet iedereen vindt dat prettig, waarom zou je onaardig doen? Om te laten zien dat je tegen een stootje kan? Dat is nergens voor nodig. De grote jongen uithangen doe je maar in de kroeg.

    1. Frans

      Als je je allereerste reactie op iemands blog begint met een neerbuigende opmerking en er vervolgens nog één plaatst, ben je gewoon een trol. En die hoeven we hier niet.
      PS: het is Don Quijote.

Reacties zijn gesloten.