Een paar jaar geleden kondigde de Saoedische oudheidkundige dienst aan dat ze meer aandacht zou besteden aan het joodse erfgoed op het Arabische Schiereiland. Het is al heel lang bekend dat dit er is want ooit was Jemen een Joods koninkrijk. De islamitische traditie vertelt over hardhandige conflicten tussen Mohammed en joodse stammen. Vreemd is het dus niet dat er aandacht voor is, zeker nu Saoedi-Arabië en Israël elkaar hebben gevonden in hun vijandschap met Iran.
Toch is het blijkbaar nog een stap te ver om er ook mee te koop te lopen. Een voorbeeld is het bovenstaande grafschrift, dat is opgegraven in het Al-Mabiyat-grafveld bij het Romeinse fort Hegra (Al-‘Ula) en dat deel uitmaakt van de archeologische collectie van de Koning Saoed-Universiteit in Riyad. Ze is tot 8 maart nog te zien op de overdonderend mooie Al-Ula-expositie in het Institut du Monde Arabe in Parijs. De bovenste helft van de inscriptie, waarin de naam van een overleden man moet hebben gestaan, is verloren maar het restant is intrigerend.
Vrede (šlm) over het graf van Rammanat, zijn echtgenote, de dochter van Yusuf, de zoon van Irar uit Qaryat. Ze overleed op 26 ijar van het jaar 175.
Kanttekening één: 165 is gerekend volgens de kalender van de Romeinse provincie Arabia Nabataea en komt overeen met ons jaar 280. Kanttekening twee: qaryat kán een plaats- of riviernaam zijn maar het woord kan ook “dorp” betekenen. Rammanat is dan een kleindochter van een Irar “uit dit dorp”. En tot slot: de naam Yusuf en de maand ijar suggereren een joodse achtergrond. Het bordje met uitleg op de expositie geeft een vertaling van het grafschrift maar in dit geval zou ik toch iets meer hebben vermeld. Maar dat is in Saoedi-Arabië wellicht nog een stap te ver.
Overigens is er nog iets meer te vertellen over deze inscriptie, namelijk dat het alfabet de overgang documenteert tussen het schrift van de Nabateeërs, die het bekendst zijn van hun hoofdstad Petra, en het vroegste Arabische alfabet van de zesde eeuw. Wat de taal betreft: de Al-Ula-oase was een waar Babel. De eigen taal was het Dedanitisch, dat wat leek op het wat verder naar het noorden gesproken Thamudisch. Ook meer noordwestelijke talen zijn bekend, zoals het Aramees, het Nabatees en het Taymanitisch. Pelgrims en kooplieden drukten zich uit in het Minaïsch, de taal van het oude Jemen die de lingua franca was langs de Wierookroute. Uit deze talen zou uiteindelijk het klassieke Arabisch groeien.
[Dit was het 354e voorwerp in mijn reeks museumstukken.]
Boeiend stukje over een intrigerende tijd en plaats in de Arabische geschiedenis. Je noemt de vijandschap met Iran en Israël als reden voor Saudi Arabië om meer aandacht te besteden aan het Joodse erfgoed. Het zou heel goed kunnen dat er nog een reden is. Nog steeds weigert Saoedi Arabië openheid te geven wie er verantwoordelijk zijn voor het het vermoorden en in stukken hakken van de journalist Jamal Kashoggi, waar deze delen zijn gebleven en nu zijn. Tot dan zijn er alleen maar praatjes voor de bühne en blijft machthebber Bin Salman een schandvlek voor de hele mensheid.
Daarna ook nog wel.
“Toch is het blijkbaar nog een stap te ver”
Eén van de aardige bij-effecten van geschiedkunde is de wijze waarop nationalistische stompzinnigheden keer op keer onderuit worden gehaald.
Toevallig lees ik op dit moment “The Throne of Adulis” van C.W. Bowersock. Het gaat over het koninkrijk Axum (Ethiopië) en zijn verovering van het Joodse koninkrijk in Jemen! Zeer boeiend!
Wat zijn we aan het neuzelen over de begraafplaats van een onbekende jood in de woestijn, terwijl in Rome zowaar het graf van Romulus gevonden is? Enfin: als Romulus echt bestaan heeft, en nog wat extra misschiens en mogelijks en de ruimte was eigenlijk al een eeuw gekend, en…
Dat we hier nog niet een post zien over het ontdekte graf van de stichters verbaast mij niet.
Een van de zaken die Jona’s blog vaker benadrukt is dat je waakzaam moet zijn voor nieuwe sensationele ontdekkingen. Ik houd mijn adem nog even in.
Het wordt geacht een altaar te zijn, maar geen graf. Uit het krantenbericht was uiteraard niet op te maken hoe men tot de link met Romulus gekomen is. Ik heb wel een vermoeden: financieel visgerei.
Of het de invloed van JonaL is of niet valt niet uit te maken. Niettemin een voorzichtig complimentje voor twee van de voormalige kwaliteitskranten, Trouw en VK – het hijgerige gehalte is een stuk lager dan gebruikelijk.
Er zijn mensen die de hele bijbelse geschiedenis in Saoedi Arabië plaatsen. Ergens in onze boekenverzameling staat een brochure waarin de schrijver, weliswaar uiterst beknopt, alles uit de kast haalt om dit te bewijzen. Kaarten, plaatsnamen, het kan niet op.
We hebben een klein rijtje van dit soort boekjes. Ze zijn zonder uitzondering ultrakort en de auteur gelooft heilig in zijn (of haar, maar meestal zijn) benadering van het onderwerp, dat op een nogal bombastische manier beschreven wordt: zo zit het, en niet anders!
Ik ben er dol op.
Is “een paar jaar geleden” voor of na de grote deals met Trump? Ik heb zelf geen enkele ervaring in de omgang met Saudiërs, maar ik heb gelezen dat er pas iets kan gebeuren als eerst een goede persoonlijke verhouding tot stand is gekomen, en van mensen die wel ervaring hebben in contacten met Saudiërs dat het harde onderhandelaars zijn, die je met een fluwelen vuist onderuit proberen te halen. Nou ja sommige, nooit generaliseren.
Dat Kashoggi iets mee te maken zou hebben met de koersverandering wil er bij mij niet in, en de verandering is van voor de Saudi-Israelische toenadering. Misschien de deals met de USA, maar misschien ook interne Saudische machtspolitieke overwegingen waar niemand iets van weet. Ook heden hebben we nog altijd een tekort aan relevante gegevens (en een enorme overvloed aan ruis).
Net als in andere delen van de wereld krijgen de Saoedi’s nogal genoeg van religie. En geld helpt bij de secularisering.
Is dat zo? Bij de moskeeën hier lijkt het eerder andersom te gaan, zoals wel duidelijk is voor wie de berichtgeving rond de enquête naar de financiering van moskeeën hier heeft gevolgd.
@Frans: die enquete was vlgs. mij een grote flop.
Dat is allemaal leuk en aardig Jona, maar wat maakt dit nu een onomstotelijk Joods grafinschrift? Ik zie het niet, zeker niet als we de naam van de overledene niet over hebben. Het gebied was cultureel heel diffuus in de derde eeuw (en veel later ook, als je de Koran leest), met uitgebreide handelsbetrekkingen en invloeden. Alleen de naam van een maand zegt me dan niet zo veel, maar misschien kan iemand me helpen?
Maar, zoals boven al gememoreerd: gelukkig is het graf van Romulus gevonden! Of een altaar. Of een lege sarkofaag ergens uit de zesde eeuw voor Christus, waar we zo’n beetje over struikelen in zuidelijk Etrurië. Het is alleen jammer dat Romulus niet historisch is.
Je kunt nog een tijdje vooruit met het debunken van dit soort onzin, als je daar tenminste nog de energie voor hebt…
Is dit wel iets https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/02/22/na-tip-van-boer-verloren-oud-koninkrijk-ontdekt-dat-mogelijk-ri/