Bessos Archieven - Mainzer Beobachter

Lijst met voorraden, geschreven voor satraap Bessos (de latere koning Artaxerxes V) (foto Khalili-verzameling)

Een antieke tekst die zomaar opduikt in de oudheden handel geldt als unprovenanced. Dat wil zeggen dat onbekend is waar zo’n snipper papyrus of zo’n perkamentfragment vandaan komt. Dan kan het een vervalsing zijn, zoals de Artemidorospapyrus of het Evangelie van de Vrouw van Jezus, om twee recente voorbeelden te noemen.

Unprovenanced papyri, die via eBay of Facebook of de andere kanalen van de zwarte markt te koop zijn, zijn niet per se vals. Ze zijn gewoon niks. Het zijn data waar een wetenschapper niets mee kan beginnen, vergelijkbaar met het resultaat van een laboratoriumproef waarvan opstelling, werkwijze en materialen niet zijn genoteerd. De wetenschapper die zich ermee bezighoudt verspilt energie, tijd, intellect en gemeenschapsmiddelen. Een wetenschappelijke publicatie van een unprovenanced papyrus heeft uitsluitend nut voor de eigenaar, die bij verkoop een hogere prijs kan vragen.

Lees verder “Wanneer een unprovenanced document wél kan worden uitgegeven” →

In de zomer van 330 v.Chr. werd de Achaimenidische koning Darius III vermoord. Wie de moordenaar was, zullen we wel nooit weten: we hebben als bronnen alleen de teksten over de regering Alexander de Grote, die de officiële Macedonische propaganda weergeven dat Darius was gedood door zijn eigen hovelingen. Dat dit verhaal Alexander érg goed uitkwam, wil uiteraard niet zeggen dat het niet waar is. We weten het gewoon niet. Eén bron is geen bron.

De nieuwe Perzische koning was de satraap van Baktrië, Bessos. Dat was niet meer dan logisch, want de satraap van dit gebied was doorgaans de beoogde troonopvolger. Uit een kleitablet weten we dat Bessos meteen werd erkend. De Griekse bronnen, die zeggen dat Bessos niet meer was dan een van de veronderstelde samenzweerders en pas later koning werd, zijn onjuist. Zijn troonnaam was Artaxerxes V en enkele onlangs gevonden Afghaanse perkamenten werpen wat licht op zijn bestuurlijke maatregelen.

Lees verder “Het einde van Bessos” →