Boekhandelverdriet

Aischylos (Neues Museum, Berlijn)

Er gaan dagen voorbij zonder dat ik een Griekse tragedie lees, maar soms kun je ineens AischylosDe Perzen willen lezen. Gewoon hardop, heen en weer benend, en dus uit een papieren boek. Maar in Gemmenich, waar ik nu een maand woon, is een papieren boek nog niet zo makkelijk te verkrijgen. Vaals heeft het leuke antiquariaat Belcampo, maar ik meende meer kans te hebben dat ik mijn boek zou kunnen kopen als ik het in Aken zou proberen.

Aken heeft een kwart miljoen inwoners. Aken is een universiteitsstad. Aken trekt tienduizenden toeristen. Aken heeft dus goede boekhandels, zoals de Mayersche Buchhandlung, die ooit de grootste boekenzaak van Duitsland was. En Duitsland is het paradijs voor oudheidkundigen. Het Duits was tot de Eerste Wereldoorlog immers dé taal van de Altertumswissenschaft en veel van wat nu in het Engels wordt gepubliceerd, is een herhaling van zetten van wat allang in het Duits gepubliceerd is geweest. Nog altijd is de Griekse Oudheid in Duitsland, meer dan elders, deel van de algemene ontwikkeling. Kortom, ik was optimistisch dat ik in Aken mijn boek wel zou vinden, temeer omdat het volgens de website op voorraad was.

Lees verder “Boekhandelverdriet”

Librairie Jona

Ik was woensdagavond in Brussel en toen ik vanaf Laken naar de binnenstad peddelde, zag ik in de Avenue de la reine Koninginnelaan ineens de Librairie Jona. Voor wie, zoals ik, Jona heet, is dat leuk, zelfs al was het een kantoorboekhandel waarvan er dertien in een dozijn gaan. Vooral tijdschriften, ook wat boeken. Ik stopte, nam mijn telefoon en maakte bovenstaande foto. De baardige man achter de counter keek door de openstaande deuren naar die vreemde snuiter op z’n stoep, vroeg waarom ik de pui van zijn winkel had gefotografeerd en barstte in lachen uit na mijn “Moi, je m’appelle Jona”.

Pas toen ik thuis kwam, realiseerde ik me dat het winkeltje tevens een gokkantoor was. Eigenlijk vond ik het wel een mooie metafoor voor de boekhandel. Anders dan de vertrouwde dingen die je bij de supermarkt haalt – de kaas en de groente zullen morgen precies hetzelfde smaken als gisteren – heb je de boeken die je koopt nog niet gelezen. Elke aanschaf in de boekhandel is een gok. Elk boek is een verrassing.

Lees verder “Librairie Jona”

Koop eens een boek dat geen bestseller is

Klimaatverandering is een hoax, we gebruiken maar tien procent van onze hersenen en autisme wordt veroorzaakt door vaccinatie: het is allemaal op internet te vinden. Maar wie wil begrijpen hóé we zijn beland in een wereld waarin feiten geen rol meer spelen, hoeft niet verder te kijken dan de plaatselijke boekhandel. Het non-fictie aanbod is schamel, eenzijdig en voor een niet onbelangrijk deel: onzin.

Het probleem zit ’m in het verdienmodel van de boekenbranche. Geen winkel kan alle boeken op voorraad hebben, aangezien de opslagkosten dan te hoog worden. Het is voor de boekhandel veel handiger slechts een beperkt aantal titels in huis te hebben – maar die moeten dan wel worden verkocht in grote aantallen.

Dus probeert de branche uw aandacht te concentreren op een zo smal mogelijk aanbod. Door middel van de Boekenweek bijvoorbeeld, die dit jaar draait om bestsellers van celebrities als Herman Koch, Kluun, Sonja Barend en Katja Schuurman met het ‘spannende’ thema ‘verboden vruchten’. Gedurende de rest van het jaar wordt u afgericht door middel van het toekennen van prijzen, met een traag circus rond long list, short list, nominatie en prijsuitreiking. En het werkt: alle boeken die sinds 2003 de Librisprijs hebben gekregen, zijn terechtgekomen bij de bovenste zestig van de top-100 die de stichting CPNB elk jaar publiceert, zoals Hanneke Chin-A Fo en Toef Jaeger onlangs in het NRC Handelsblad constateerden.

Lees verder “Koop eens een boek dat geen bestseller is”

De voorlichting in het gedrang (2)

Een slecht Paulusboek van een veelgehypete auteur, zoals dit, maakt betere boeken onverkoopbaar

Bad information drives out good. Dat principe doet om te beginnen zijn opgeld op het internet, waar de beste informatie op betaalsites ligt en slechte informatie gratis te verkrijgen valt, zodat het publieke debat over tal van onderwerpen – autisme, UMTS-straling, de vluchtelingentoestroom, klimaatverandering – in afnemende mate berust op feiten. Dat geldt ook voor de oudheidkunde. Of het nu de archeologie van Israël, de mensenrechten van Cyrus de Grote, de zwarte etniciteit van de oude Egyptenaren of de historiciteit van Jezus betreft, steeds opnieuw blijkt dat mensen op het internet verouderde informatie vinden en geloven.

Dat slechte informatie goede verdrijft, is ook relevant voor boeken. Ik durf de voorspelling wel aan dat Van Rossems Het einde van het Romeinse Rijk een hoop publiciteit zal gaan krijgen: hij schoof al aan bij Jinek, waar hij bekende het boek in twee-en-een-halve maand te hebben geschreven, en hij mocht zijn niemendalletje presenteren in het Rijksmuseum van Oudheden. Het zal dus wel goed verkopen en zo Jeroen Wijnendaeles veel betere boek Romeinen en barbaren. De ondergang van het Romeinse Rijk in het westen onverkoopbaar maken. Iets soortgelijks geldt voor het Paulus-boek van Fik Meijer, dat vrijwel voorbijgaat aan het New Perspective on Paul (de revolutionaire discussie over wat Paulus nu eigenlijk bedoelde) en, zoals een van mijn correspondenten ooit opmerkte, “evengoed over een rondreizende stofzuigerverkoper zou kunnen gaan”. Nu wil ik aannemen dat rondreizende stofzuigerverkopers best interessante dingen meemaken, maar Meijers overbodige boek drukte wél het uitstekende Paulus en de rest van Bert Jan Lietaert Peerbolte uit de markt. Bad information drives out good.

Lees verder “De voorlichting in het gedrang (2)”

Pletter toch op met je “nieuwe boekenseizoen”

(Volkskrant 22 augustus)
(Volkskrant 22 augustus)

Sta me toe met een cliché te beginnen: mensen zijn knooppunten in informatienetwerken. Of het nu gaat om uw agenda of uw boodschappenlijstje, om de gegevens die u op uw computer verwerkt, om het leugentje-om-bestwil dat u ophangt of om het verhaaltje dat u uw kinderen ’s avonds voorleest: we zijn voortdurend bezig met informatie. Betrouwbare, verzonnen, aangename, verontrustende, bruikbare, nutteloze kennis: het is er allemaal.

Informatie is echter op zich onhandelbaar en daarom zijn er genres. Een encyclopedie beoogt feitelijk juiste informatie te geven, een roman levert enigszins intelligent vermaak, terwijl foto’s, landkaarten, liedjes, databestanden, films, Twitter en tijdschriften weer andere doelen hebben. Internet heeft, geloof ik, alle doelen tegelijk.

Lees verder “Pletter toch op met je “nieuwe boekenseizoen””

Boekverkoper van het jaar

Boekenbus
Boekenbus

En dan krijg je dus, van iemand die je eigenlijk best waardeert, een uitnodiging om een stem uit te brengen op “de boekverkoper van het jaar”.

Iedereen die geregeld in een boekhandel komt kan niet zonder ze: boekverkopers. Ze selecteren wat er in de winkel ligt, je kunt ze vragen om advies, een titel, welk boek je als volgende moet lezen. Maar wie is de beste boekverkoper van het land? Ieder jaar wordt er een verkiezing georganiseerd voor Beste boekverkoper van het jaar. De longlist is deze week bekendgemaakt, nu is het aan het publiek om te stemmen.

Lees verder “Boekverkoper van het jaar”

Boekhandel

Boekenbus
Boekenbus

Nog even over Sozopol aan de Zwarte Zee. Toen ik terugkwam uit het museum, zag ik deze oranje bus: een boekhandel, die kort nadat ik de foto had genomen openging. Een vriendelijke, baardige man vertelde me dat hij met de bus door Bulgarije reed, nu eens hier, dan weer daar, en elke zomer drie maanden in Sozopol.

Ik vond het een leuk idee en wilde een boek kopen, maar een lekkere Engelse thriller bleken ze niet te hebben: hoewel men stond in een vrij toeristisch stadje, was het assortiment niet gericht op de buitenlandse bezoekers maar op de Bulgaarse markt. Het was een echte boekhandel, waar de verkoper zich niet richt op de grootste gemene deler en het snelle geld, maar gewoon iets goeds wil verkopen.

Lees verder “Boekhandel”

Het boek is dood. Morsdood.

Het boek is dood (Roermond)

Ik weet heus wel dat de boekenrubriek in een krant een bijzaak is. Over vijf jaar worden boeken besproken in de lifestylebijlage. Dat is onvermijdelijk en wie daar nog over moppert is eigenlijk een zeurpiet. Het boek heeft zijn beste tijd gehad als medium in het culturele debat.

Ik heb me daarbij neergelegd. Het boek dat ik vandaag afrondde, zal mijn laatste zijn. Internet is sneller, staat meer zelfcorrectie toe en bereikt meer mensen. Met het verdwijnen van het boek gaat iets van waarde verloren, zeker, maar het is zoals het is.

En toch.

Lees verder “Het boek is dood. Morsdood.”

Boekenjood

Elke maandag verzorgt Ewoud Sanders – full disclosure: ik ken hem persoonlijk – op de achterpagina van het NRC Handelsblad de ‘woordhoek’, waarin hij vertelt over de geschiedenis van Nederlandse woorden en uitdrukkingen. Hij kan die geschiedenis reconstrueren dankzij een digitale databank waarin tienduizenden boeken zijn opgenomen. Als Sanders dus zegt dat het woord ‘speleoloog’ voor het eerst in gedrukte vorm verscheen in de Opregte Haarlemsche Courant van 16 juni 1896, dan is dat een snoeihard feit.

Vorige maand publiceerde Sanders een leuk boek over één enkel woord: ‘boekenjood’. Achter dit vergeten begrip gaan negentiende-eeuwse handelaren in tweedehandsboeken schuil, en achter hen schuilt een wereld die voor mij volkomen nieuw was.

Lees verder “Boekenjood”

Polare

De laatste keer dat ik in een Polare-boekhandel was, lagen er precies twee titels in de hoofdetalage. Op stapels. Erachter hing een poster van een die week opzichtig gehypete Japanse auteur wiens laatste roman ik overschat vond. Ik overwoog een foto te maken van de etalage omdat ze naar mijn gevoel de keten zo aardig typeerde: men benaderde slechts één soort lezer, namelijk degene die is geïnteresseerd in hypes en auteurs.

Jammer dat ik die foto niet heb gemaakt, denk ik nu, want ze zou een leuke illustratie bij dit stukje zijn geweest. Ik denk namelijk dat het publiek diverser is dan alleen mensen die lezen wat iedereen leest.

Lees verder “Polare”