Tag: Friedrich Nietzsche

Vragen rond de jaarwisseling (2)

On door Jona LenderinginBijbel, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Oude Griekenland, Romeinse Keizerrijk, Romeinse Republiek9 reacties
Zie de zesde van de vragen hieronder: een versierd scheermes uit het Bardomuseum in Tunis.

Stuur uw vragen maar in, schreef ik, en wie weet of ik ze beantwoorden kan rond oud en nieuw. Gisteren beantwoordde ik de eerste vier vragen. We gaan vandaag verder.

5.Vraag via de mail: Ik ben nieuwsgierig naar de omgang met hongersnood, alternatieven voor voedsel, directe en indirecte gevolgen.

Het boek daarover is van Peter Garnsey en heet Famine and Food Supply in the Graeco-Roman World. Als er alternatieven zijn geweest voor voedsel, dan heb ik daar overheen gelezen. Garnsey constateert dat we geen harde cijfers hebben en gebruikt statistieken uit het Ottomaanse Griekenland. Daaruit leidt hij af dat de oogst eens in de vier jaar mislukte (voedselschaarste). Dan hielp men zich met importen en zorgde men dat er voldoende zaaigoed was voor het volgende jaar. Een wijze stad hield een strategische voorraad aan; in het keizerlijke Rome lag altijd voor een jaar extra voedsel.

Lees verder “Vragen rond de jaarwisseling (2)” →

Waren de Grieken en Romeinen kleurenblind?

On door Josine SchrickxinFactcheck, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Oude Griekenland, Romeinse Keizerrijk, Romeinse Republiek8 reacties
Bontgeverfd standbeeld

Iedereen die Homeros heeft gelezen, weet dat hij de zee ‘wijnkleurig’ noemt en zal zich afgevraagd hebben: hoe kan de zee de kleur van wijn hebben? Ook het andere kleurenspectrum kan op het eerste gezicht vreemd lijken. Er is geen duidelijk woord voor ‘blauw’, en dingen die voor ons verschillende kleuren hebben, worden met dezelfde kleur aangeduid. Hetzelfde geldt voor de Romeinen. Dit heeft geleid tot de wijdverbreide overtuiging in de negentiende eeuw dat de Grieken en Romeinen gedeeltelijk kleurenblind waren. Dat zegt bijvoorbeeld Friedrich Nietzsche:

Wie anders sahen die Griechen in ihre Natur, wenn ihnen, wie man sich eingestehen muß, das Auge für Blau und Grün blind war, und sie statt des ersteren ein tieferes Braun, statt des zweiten ein Gelb sahen (wenn sie also mit gleichem Worte zum Beispiel die Farbe des dunklen Haares, die der Kornblume und die des südländischen Meeres bezeichneten, und wiederum mit gleichem Worte die Farbe der grünsten Gewächse und der menschlichen Haut, des Honigs und der gelben Harze: so daß ihre größten Maler bezeugtermaßen ihre Welt nur mit Schwarz, Weiß, Rot und Gelb wiedergegeben haben). (Nietzsche, Morgenröte)

Lees verder “Waren de Grieken en Romeinen kleurenblind?” →

Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (2)

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Methodologie en theorie15 reacties
Na de Kristallnacht

Zoals ik gisteren aangaf, maakte de brand in de moskee i/o te Culemborg nogal wat gedachten bij me los. Alleen: ik ben blogger. En voor bloggen geldt hetzelfde als voor columnisten in kranten en de mensen die op de radio of de TV commentaar geven of discussiëren: het is lastig de diepte in te gaan. Je kunt vaak maar één gedachte uitwerken en die moet ook nog meteen begrijpelijk zijn (lees: aansluiten op de waan van de dag). Voor échte verdieping bieden de huidige media weinig ruimte. Het minste wat je kunt doen is even de tijd nemen tot de actualiteit ervan af is, zodat je je niet meer hoeft te wentelen in verontwaardiging of beschuldiging, en dan alsnog eens proberen zaken aan te snijden die bij je opkwamen. Bij dezen enkele losse gedachten.

Mijn allereerste reactie toen ik hoorde dat een moskee was afgebrand, was dat ik de vraag stelde wie deze kon hebben aangestoken. Je denkt meteen aan soortgelijke incidenten zoals in Enschede. Er zijn voldoende mensen bang voor de islam en nog vóór ik wist of de brand überhaupt was aangestoken meende ik dat er wel een dader zou zijn en had ik een daderprofiel opgesteld. Ik hoop dat u nu de vraag wil laten rusten of dat daderprofiel correct was, het gaat me erom dát ik reflexmatig reageerde.

Lees verder “Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (2)” →

2001 en zoroastrisme

On door Jona LenderinginFilm, Geschiedenis2 reacties

Het behoort tot de bekendste en indrukwekkendste beelden uit de filmgeschiedenis: de spectaculaire opkomst van de zon en de aarde over een maanlandschap in Stanley Kubrick’s beroemde 2001. A Space Odyssey. De scène is vooral onvergetelijk door de mooie muziek. De regisseur lijkt het een mooi geheel gevonden te hebben, want hij herhaalde de scène verschillende keren in de film, met enkele variaties, zoals de zon die opkomt over een vreemde monoliet of over een sikkelvorminge aarde (video).

Kubricks films zitten vaak vol kleine intellectuele grapjes. Een voorbeeld uit Doctor Strangelove is dat de Amerikaanse luchtmacht bevel krijgt om het “Laputa Missile Complex” in Rusland te bombarderen, waarna het niet verrassend meer is dat de Sovjet-partijleider tijdens een urgent telefoongesprek in een bordeel blijkt te zijn, want ja, la puta is Spaans voor prostituee. De grap is rechtstreeks ontleend aan Gulliver’s Travels. Zei ik al dat Kubricks grapjes nogal intellectueel waren?

Lees verder “2001 en zoroastrisme” →

Ach, geschiedenis

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken10 reacties
Kleio, de muze van de geschiedschrijving. Mozaïek uit Zeugma, nu in Gazi Antep.

1.

Momenteel ben ik in Antwerpen, waar ik morgen in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience een lezing zal verzorgen over Alexander de Grote. Om er op tijd te kunnen zijn, heb ik een hotel geboekt. Het bevindt zich in een oud gasthuis, waar sinds de dertiende eeuw de zieken werden verpleegd. Een deel is herbouwd als ziekenhuis, maar de kamers van de nonnetjes zijn nu in gebruik als hotel. Je slaapt hier, letterlijk, in de geschiedenis.

Daarvan kun je genieten. Dit is niet zomaar een kamer, dit is niet zomaar een huis. De hanenbalken zijn geen gewone stukken hout. Er komen associaties bij, die het huis versieren en een toegevoegde waarde vormen. En zoals kennis van de schilderkunst je helpt genieten van wat welbeschouwd een stuk textiel met opdruk is, zo helpt kennis van het verleden je extra genieten van wat welbeschouwd een structuur van bakstenen is.

Lees verder “Ach, geschiedenis” →