Zeus’ weegschaal

De “Zeus-krater” uit Enkomi (Cyprusmuseum, Nicosia)

Ik blogde gisteren over het Cyprusmuseum in Nicosia, waar onder meer de voorwerpen uit Enkomi zijn te zien, een Bronstijd-havenstad uit oostelijk Cyprus die door Mykeense kooplieden werd aangedaan. Ik wees erop dat in Enkomi aspecten van de vroegste Griekse cultuur kunnen zijn gedocumenteerd die later in het moederland wat ondergesneeuwd zouden zijn.

De vaas hierboven – perfect bewaard, zoals veel aardewerk in het Cyprusmuseum – is wat dat betreft intrigerend. Het voorwerp staat bekend als de “Zeus-krater” en kan worden gedateerd in de vroege veertiende eeuw. Aan de voor- en achterkant staan octopussen, een standaardmotief waar wij vandaag geen aandacht aan hoeven besteden. Het gaat om de strijdwagen die is afgebeeld onder een van de oren. Er staan twee mannen in, maar er is een derde persoon afgebeeld: onder het paard staat nog een krijger, die de strijd lijkt te willen aanbinden. Een vierde persoon, gekleed in een lang gewaad, staat helemaal rechts, vóór de wagen. Dat is de figuur waar het om gaat.

Lees verder “Zeus’ weegschaal”

Gehoornde god

Beeldje van een gehoornde godheid uit Enkomi (Cyprusmuseum, Nicosia)

Nog even een voorwerp uit het Cyprusmuseum in Nicosia: het mooiste museum waar ik in tijden ben geweest, vooral om een oogstrelende collectie puntgaaf bewaard aardewerk. Daarover zal ik het nog hebben. Vandaag schrijf ik over een bronzen beeldje, iets meer dan een halve meter hoog, dat is gevonden in Enkomi.

Dat vond ik op Cyprus de interessantste opgraving. Het gaat om een stad die in de Bronstijd – dus zeg maar het tweede millennium v.Chr. – bloeide dankzij de handel in koper, dat hier werd verscheept naar Byblos en Ugarit aan de kust van de Levant. Ook de Hittiten en Egyptenaren moeten tot de handelspartners hebben behoord. In de veertiende en dertiende eeuw legden ook Mykeense Grieken in Enkomi aan. Misschien heette de stad Alashya, de naam van een koninkrijk op Cyprus dat in Egyptische, Hittitische, Akkadische, Ugaritische en Mykeense teksten wordt genoemd. Het verhaal van Wen-Amun eindigt er.

Lees verder “Gehoornde god”

Myceense religie

Ring uit Tiryns (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)
Ring uit Tiryns (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)

Een gouden ring, gevonden in een graf uit de vijftiende eeuw v.Chr. in Tiryns in Griekenland. Nu in het Nationaal Archeologisch Museum in Athene. Van rechts af komt een optocht van figuren met leeuwenhoofden, die de kruiken met zich meedragen waarmee plengoffers worden gebracht. Het voorwerp van hun eerbetoon is de vrouw die links op een troon zit. Ze heeft ook een stuk vaatwerk in de handen. Ze zal wel een godin zin.

Lastig zichtbaar is, helemaal links, achter de troon, een adelaar: het symbool van het oppergezag, in later eeuwen het symbool van de oppergod Zeus. Midden boven is de zonneschijf te zien en rechts daarnaast een maansikkel.

Lees verder “Myceense religie”