Byblos in Leiden

Laat ik eerlijk zijn: objectiviteit is mij vreemd als ik schrijf over de Byblosexpositie in het Rijksmuseum van Oudheden. Ik heb immers met David Kertai het publieksboek geschreven en het museum heeft de helft van mijn reiskosten betaald toen ik onlangs naar Libanon ging. Wie een dezer dagen de expositie bezoekt, ziet dat enkele filmpjes die ik daar heb gemaakt, in de tentoonstelling zijn opgenomen. Dat was nooit mijn opzet en ik weet nog steeds niet wat ervan te denken. Maar objectief was ik dus niet toen ik afgelopen vrijdag de tentoonstelling voor het eerst bezocht. In plaats van iets over de expositie te vertellen, vertel ik u liever nog eens waar die om draait.

Relevantie

Het verhaal van Byblos is interessant. Er zijn immers weinig zaken in de Oudheid ontstaan die bewijsbaar relevant voor ons zijn in de zin dat ze ons beïnvloeden. Ik schrijf “bewijsbaar”. Je kunt invloed vermoeden, maar bewijzen is iets anders. Voor je zulke relevantie aan de Oudheid toeschrijft, moet je bijvoorbeeld uitsluiten dat iets tweemaal is uitgevonden. Zoals democratie: de onze heeft niets met de Atheense van doen. Zo zijn er meer complicaties waarover je moet nadenken vóór je relevantie claimt. Het lukt zelden dat je de sociaalwetenschappelijke claim dat er invloed is van de oude cultuur op de onze, sociaalwetenschappelijk kunt bewijzen. We hebben immers te maken met dataschaarste.

Lees verder “Byblos in Leiden”

Dooie stenen

Taxila-Sirkap: Boeddhistische stupa met korinthische pilasters.
Taxila-Sirkap: Boeddhistische stupa met korinthische pilasters.

Als deze blogpost geautomatiseerd online gaat, ben ik in Tasjkent, de hoofdstad van Oezbekistan. Vermoedelijk ben ik gebroken van een nachtvlucht met een overstap in Istanbul, heb ik allerlei douaneformaliteiten achter de rug en probeer ik, als u dit leest, nog wat slaap in te halen in mijn hotelkamer. Ik ben wel eens makkelijker op reis geweest. Waarom doe ik dit? Waarom heb ik mijn (uitstekende) agent het leven zuur gemaakt met verzoeken om onmogelijke vergunningen? Waarom heb ik de afgelopen weken geprobeerd vat te krijgen op de complexe geschiedenis van een land waarmee ik weinig aanknopingspunten heb? Waarom, als ik ook gewoon thuis kan zitten met een boek en een biertje erbij? Of, zoals een bevriende classicus gekscherend zei: “Waarom waag je je leven voor een paar dooie stenen? Dat zal ik wel nooit begrijpen.”

“Because it’s there,” citeerde ik, maar dat is natuurlijk geen echt antwoord. De echte reden is echter heel serieus: omdat ik de klassieken beter wil begrijpen.

Lees verder “Dooie stenen”

‘What have the Romans ever done for us?’

Het aquaduct van Tyana

Het is vermoedelijk een van de bekendste scènes uit Monty Python’s satire op religieus leven, Life of Brian: de Joodse opstandelingen die hun verzet tegen de Romeinen proberen te rechtvaardigen. ‘Wat hebben de Romeinen nou ooit gedaan voor ons?’, vraagt de leider retorisch.

Totaal onverwacht geeft iemand een antwoord: ‘De waterleiding’, waarna anderen de riolering, wegen, een irrigatiekanaal, gezondheidszorg, wijn en het badhuis noemen. De leider geeft het allemaal toe, maar blijft bij zijn punt:

But apart from better sanitation and medicine and education and irrigation and public health and roads and a freshwater system and baths and public order… what have the Romans done for us?

Lees verder “‘What have the Romans ever done for us?’”