Tag: relevantie van geschiedenis

relevantie van geschiedenis

Relevantie is de vijand van de geschiedenis

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Methodologie en theorie17 reacties
Een Skythische boogschutter op een Griekse vaasschildering (Louvre, Parijs)

Ieder mens heeft in het leven een zekere mate van pech en geluk, en daarin ben ik niet anders dan u. Beroepshalve leg ik de Oudheid uit, maar voor ik aan het werk kan gaan, moet ik helaas geld verdienen. Dat doe ik als journalist, als reisleider – ik heb nog een leuke reis naar Tunesië in de aanbieding en durf zachtjes weer te dromen van Jordanië en Libanon – en als docent. In die laatste categorie kwam zo’n anderhalf jaar geleden een verzoek iets te vertellen over de Skythen, terwijl nog onlangs mensen informeerden of ik de Avaren wilde behandelen. Oost-Europa staat immers in brand en als historicus kon ik wellicht licht werpen op de zaak.

Helaas nee. De vraag is op zich niet raar. Als je de eenentwintigste eeuw wil begrijpen, is kennis van de negentiende en twintigste eeuw zinvol. Meer onderwijs over de nieuwste tijd kan bepaald geen kwaad. Maar we hoeven en kunnen voor begrip van onze eigen tijd zelden terug te gaan naar Oudheid.

Lees verder “Relevantie is de vijand van de geschiedenis” →

Is geschiedenis stom?

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis29 reacties
Kleio, de muze van de geschiedenis

Een meisje van vijftien vindt geschiedenis een stom vak en wil weten waarom het nuttig is. Ik kan daarop verschillende antwoorden geven: officiële antwoorden waarmee je je leraar tevreden stelt, een feitelijk antwoord als je wil weten wat het écht is en een filosofisch antwoord.

Een van de officiële antwoorden is: je leert geschiedenis omdat een beetje kennis van het verleden handig is om het heden te begrijpen. Om een voorbeeld te geven: Nederlanders zijn, meer dan andere volken, gewend over dingen te overleggen. Dat is al eeuwen zo. Het is ontstaan toen we ons land tegen het water moesten verdedigen. Dan is het wel handig om te overleggen en vanouds hebben we daarvoor ook allerlei instellingen: niet alleen voor de polder maar ook voor bijvoorbeeld het bestuur van een stad. Die overlegcultuur is ons altijd goed van pas gekomen en daarom zit ze in ons ingebakken. Als je iets weet van deze geschiedenis, begrijp je waarom politici en managers tegen een muur lopen als ze dit zouden willen veranderen. Geschiedenis kan je dus helpen fouten te vermijden.

Lees verder “Is geschiedenis stom?” →

Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (2)

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Methodologie en theorie15 reacties
Na de Kristallnacht

Zoals ik gisteren aangaf, maakte de brand in de moskee i/o te Culemborg nogal wat gedachten bij me los. Alleen: ik ben blogger. En voor bloggen geldt hetzelfde als voor columnisten in kranten en de mensen die op de radio of de TV commentaar geven of discussiëren: het is lastig de diepte in te gaan. Je kunt vaak maar één gedachte uitwerken en die moet ook nog meteen begrijpelijk zijn (lees: aansluiten op de waan van de dag). Voor échte verdieping bieden de huidige media weinig ruimte. Het minste wat je kunt doen is even de tijd nemen tot de actualiteit ervan af is, zodat je je niet meer hoeft te wentelen in verontwaardiging of beschuldiging, en dan alsnog eens proberen zaken aan te snijden die bij je opkwamen. Bij dezen enkele losse gedachten.

Mijn allereerste reactie toen ik hoorde dat een moskee was afgebrand, was dat ik de vraag stelde wie deze kon hebben aangestoken. Je denkt meteen aan soortgelijke incidenten zoals in Enschede. Er zijn voldoende mensen bang voor de islam en nog vóór ik wist of de brand überhaupt was aangestoken meende ik dat er wel een dader zou zijn en had ik een daderprofiel opgesteld. Ik hoop dat u nu de vraag wil laten rusten of dat daderprofiel correct was, het gaat me erom dát ik reflexmatig reageerde.

Lees verder “Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (2)” →

Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (1)

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Islam, Methodologie en theorie, Politiek9 reacties
Ik heb geen plaatje van een brandende moskee (en eigenlijk gaat dit stukje er ook niet over) dus ik geef u deze foto maar van de Lotfollah-moskee in Isfahan.
Ik heb geen plaatje van een brandende moskee (en eigenlijk gaat dit stukje er ook niet over) dus ik geef u deze foto maar van de Lotfollah-moskee in Isfahan.

Het is verleidelijk om over de actualiteit te bloggen. Een nieuwsbericht over pakweg een rechtszaak tegen de NS maakt je boos of wanhopig of vrolijk, of alledrie, en dat wil je van je afschrijven. Het leuke is dat je met een actueel stukje ook wat meer lezers trekt. Soms wordt het doorgeplaatst naar andere websites en dan heb je wat eer van je werk.

Een nadeel van zo’n stukje is dat het een bepaalde eenvoud moet hebben. Je kunt er één gedachte in uitwerken, hooguit twee. Je kunt ook niet te veel voorkennis veronderstellen. De discussie over de islam, die in de kern gaat over lastige zaken als methodisch collectivisme en methodisch individualisme, is geen onderwerp voor een blogstukje. (Ik heb dat hier eens uitgelegd aan de hand van de ontspoorde discussie tussen Peter Breedveld en Marcel Hulspas.) De discussie die we zouden moeten voeren, leent zich ook niet voor een TV-debat en is vermoedelijk zelfs te complex voor een krant. Aangezien onze meningen desondanks worden beïnvloed door deze media, is de discussie inmiddels onderdeel van het probleem.

Lees verder “Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (1)” →

Het belang van Rome

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Middeleeuwen, Romeinse Keizerrijk5 reacties

brague

Hoewel mensen verschillende biologische klokken hebben, doen we alsof iedereen ochtendmens is. Kinderen moeten vroeg naar school, ook al is bekend dat ze op dat moment weinig opnemen. Als avondmensen latere kantoortijden konden krijgen, was de ochtendspits veiliger. We houden zo vast aan een dagritme dat stamt uit een oude, agrarische samenleving, zelfs eeuwen later, nu het contraproductief is. De koe leverde geen half werk toen ze de mens africhtte.

Het is maar één voorbeeld van de wijze waarop samenlevingen uit het verleden invloed hebben op de onze. Eeuwenlange culturele continuïteiten kúnnen bestaan. Zo bezien is het niet vreemd dat er mensen zijn die aannemen dat onze cultuur niet is geboren op het moment waarop in de vroege negentiende eeuw de industrialisatie alles veranderde, maar haar wortels eerder heeft, in de Grieks-Romeinse Oudheid.

Lees verder “Het belang van Rome” →

Rome en wij

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Romeinse Keizerrijk2 reacties
Zomaar een Romein (Antikensammlung, Munchen)

U kent de scène uit Life of Brian. Een anti-Romeinse verzetsgroep, het Volksfront van Judea, is in vergadering en de voorzitter herinnert eraan dat de Romeinen de bevolking onderdrukken en niets goeds tot stand brengen. Dan volgt de beroemd geworden retorische vraag “What have the Romans ever done for us?”, waarop meteen iemand antwoordt dat de bezetter een waterleiding heeft aangelegd. Nadat iedereen zaken heeft genoemd die de Romeinen wél hebben gedaan, herhaalt de voorzitter zijn vraag in iets aangepaste vorm:

All right… but apart from better sanitation and medicine and education and irrigation and public health and roads and a freshwater system and baths and public order… what have the Romans done for us?

Lees verder “Rome en wij” →