Een Achaimenidische Bes

Oor van een Achaimenidische kruik, met onderaan Bes (Louvre, Parijs)

Zoals de trouwe lezers van deze blog weten, ben ik vorige maand een paar dagen naar Parijs geweest. We bezochten de Al-‘Ula-expositie in het Institut du Monde Arabe en als u wil weten wat we daar zagen en waarom het interessant is, dan kunt u terecht op een drietal webpagina’s dat ik onlangs heb gewijd aan de IJzertijdstad Dedan, het bergheiligdom Umm Daraj en de Nabatese stad / het Romeinse fort Hegra. Mooie sculptuur.

Maar ons voornaamste doel was natuurlijk het Louvre en daar bekeken we onder andere de Perzische afdeling. Tot de mooiste voorwerpen behoort een prachtig, van zilver gemaakt en deels verguld beeldje van een gevleugelde steenbok dat ooit het oor is geweest van een metalen kruik. (Het andere oor is tegenwoordig te zien in Berlijn.) Ik had het beeldje al eerder gezien maar dit keer viel me iets op.

Als u goed kijkt op het plaatje hierboven, ziet u dat de steenbok met zijn achterpoten staat op een langwerpig plaatje. Dat is de aanzet geweest waarmee het beeldje was vastgehecht aan de kruik. Noem het voor mijn part een stut. Als we nu wat beter kijken naar die voetensteun…

Bes (Louvre, Parijs)

… dan zien we dat dit het hoofd is van de god Bes uit Egypte. Bes, zo leerde ik een paar maanden geleden in het Allard Pierson-museum en zo vernam ik afgelopen zondag opnieuw bij een even korte als boeiende lezing van egyptoloog Olaf Kaper in datzelfde museum, wordt wel vaker afgebeeld als steunpilaar of als kapiteel. Hij is immers de gewone mensen tot steun. Ik sluit overigens niet uit dat hij de oren heeft meegekregen van de Griekse Silenos, maar dat terzijde.

Het leuke is hoe je iets wat je in het ene museum oppikt, meeneemt naar het andere en hoe het daar je blik scherpt. Een herhaald bezoek aan hetzelfde museum is daardoor nooit zinloos, want het museum is – net als een boek – steeds weer anders omdat je zelf anders bent.

[Dit was het 356e voorwerp in mijn reeks museumstukken. De Bes-expositie in het Allard Pierson-museum is nog tot en met 22 maart.]

Deel dit:

7 gedachtes over “Een Achaimenidische Bes

  1. Jeroen

    Maken die poten erop niet dat het indertijd als een dominant symbool zou worden gezien in plaats van ondersteuning? Je vijanden overwinnen en vertrappen, en dat soort beeldspraak?

    (oprechte vraag, hoor, want ik heb de ballen verstand van Perzische beeldcultuur)

    1. Rob Duijf

      Kleine correctie: je bènt zelf niet anders, je dènkt dat je zelf anders bent. Dat beïnvloedt de waarneming.

  2. Frans

    Prachtig ding, maar nu probeer ik me een kruik voor te stellen met twee van deze oren. Lijkt me nog lastig om die op te pakken, een metalen kruik zal nogal zwaar zijn en die vleugels zitten in de weg. (Ik heb alleen de foto om op af te gaan.)
    En waarom heeft die steenbok eigenlijk vleugels???

    1. Rob Duijf

      Misschien was die kruik helemaal niet bedoeld om praktisch te gebruiken, maar om neer te zetten ter meedere eer en glorie van de bezitter… Een stofvanger dus, die af en toe even met wat struisvogelveren werd afgeveegd…

Reacties zijn gesloten.