Historische belangstelling behoeft geen rechtvaardiging. Geschiedenis biedt, net als film of muziek, in de eerste plaats een aangename ervaring: het kan prettig zijn te voelen dat door dit document of dat op die plaats iets gebeurde dat mensenlevens veranderde, zoals het ook prettig is te reconstrueren hoe ooit iets is verlopen. Marcel Kurpershoek zet zich in Volg de wolken aan zo’n puzzel: hij wil weten hoe aan het einde van de vijfde eeuw v.Chr. Xenofon door het oosten van Turkije is getrokken, een tocht die de Griekse huurlingenleider vereeuwigde in zijn onderhoudende verslag Anabasis. Kurpershoek is niet de enige die historisch plezier beleeft aan een speurtocht naar iets wat op zich triviaal is: anderen zoeken hun stamboom uit, lezen alles over de overwintering op Nova Zembla of verzamelen oude munten.

Deze historische belangstelling is betrekkelijk onschuldig, maar het ligt anders als hedendaagse groepen hun identiteit ophangen aan het verleden. Die praktijk vormt het eigenlijke onderwerp van Kurpershoeks boeiende boek: hij toont hoe de religieuze en etnische conflicten in het oosten van het moderne Turkije voortduren dankzij overmatig ontwikkelde historische instincten. De Pontische Grieken zijn inmiddels verdwenen, Syrische christenen worden bedreigd door Koerdische bendes en de Koerden staan weer onder druk van de Turkse staat, waarmee ze een eeuw geleden nog waren verenigd doordat ze allebei een hekel hadden aan de Armeniërs. De verwarde situatie wordt helemaal complex nu afstammelingen van de verdrevenen proberen land terug te kopen en verlaten heiligdommen weer in gebruik nemen.

Lees verder “Xenofon achterna” →