De sji’ieten van Irak (3)

Najaf, het graf van de door sji’ieten vereerde Ali

[Dit is het derde stukje over de geschiedenis van de sji’ieten. Het eerste is hier.]

De graven van de imams zijn belangrijke pelgrimsoorden waar honderdduizenden sji’ieten naartoe komen. Anders dan de voor alle moslims aanbevolen pelgrimage naar Mekka, die plaatsvindt op specifieke data, is het bezoek aan de sji’itische pelgrimsheiligdommen niet aan een bepaalde tijd van het jaar verbonden. Langs de weg van Teheran naar Mashhad en langs de grote wegen in Centraal-Irak zie je dus altijd wel mensen wandelen met vlaggen, op weg naar zo’n mausoleum. In dit blogje wat foto’s.

Hieronder ziet u de mihrab in Kufa, waar de eerste imam, Ali dus, is vermoord. Daarna is hij begraven in Najaf, dat u hierboven zag. Het is een mooi heiligdom, waar ik met plezier heb rondgelopen. Het is met het Iraanse Qom het belangrijkste centrum voor sji’itische studie. U heeft wellicht gezien hoe de lokale leider, grootajatollah Sistani, dit voorjaar in zijn bescheiden huis in Najaf een ontmoeting had met de paus.

Lees verder “De sji’ieten van Irak (3)”

De sji’ieten van Irak (2)

De Umayyadenmoskee in Damascus, door de eerste kaliefen gebouwd in een kerk.

[Dit is het tweede stuk over de geschiedenis van de sji’ieten. Het eerste is hier.]

In mijn vorige stukje vertelde ik het officiële verhaal over de scheiding van soennieten en sji’ieten. Er was onduidelijkheid over de aard van het leiderschap. Degene die het uitoefende, genoot Gods steun, zoveel is duidelijk, maar wie was de ware heerser der gelovigen? Was het de Umayyadenkalief in Damascus of was het de imam, het familiehoofd van Ali’s afstammelingen?

Zoals de soennieten zijn verdeeld over vier rechtsscholen, zo zijn de sji’ieten verdeeld over wie nu de belangrijkste imams zijn. Niet iedereen wijst dezelfde vijfde en zevende imam aan, terwijl de meeste sji’ieten wachten op een twaalfde imam, Mahdi genaamd, die ooit zal terugkeren en een rol speelt aan het einde der tijden. Shi’iten waren betrokken bij enkele opstanden tegen de Umayyaden. Grosso modo was de tendens echter: depolitisering.

Lees verder “De sji’ieten van Irak (2)”

Het lot is altijd dwarser

shiraz_tomb_hafez_10

Shiraz is de stad van de rozen, van de liefde, van de Iraanse dichters en dan heel in het bijzonder van de Perzische dichter Hafez ter sprake. Hij leefde in de veertiende eeuw in een stad die miraculeus had weten te ontsnappen aan de grote invasies van de Mongolen. Hafez’ liefde voor zijn vaderstad is voor een deel te verklaren door het simpele feit dat buitenlandse reizen onveilig waren.

Zijn poëzie heeft de vorm van liefdesliedjes, en vaak gaat het inderdaad over liefde. Ook kroegen en drank worden bezongen, en het is zonder meer mogelijk de gedichten van Hafez te lezen als lof van Wein, Weib & Gesang. Het is echter wel Perzische poëzie, waarin het vaak een spel is dingen zó te zeggen dat ze lijken op iets anders.

Lees verder “Het lot is altijd dwarser”

Hollands winterlandschap

Hollands winterlandschap
Hollands winterlandschap

In de negentiende eeuw werd Perzië geregeerd door koningen van de Qajardynastie. Men noemt ze vaak zwak, en vergeleken met de eerdere Safavidenheersers of de negentiende-eeuwse Europese mogendheden valt daarvoor zeker wat te zeggen. Van de andere kant: de Qajarkoningen wisten te verhinderen dat Perzië een kolonie werd van Rusland of Groot-Britannië, hoewel de twee landen buitengewoon geïnteresseerd waren in annexatie en het olierijke land ook daadwerkelijk zouden bezetten in de twintigste eeuw. Tweemaal zelfs.

De Qajars zagen, net als de Romanovs in Rusland en de Ottomanen in Turkije, de noodzaak in van aanpassingen aan de westerse overmacht, en net als hun collega-vorsten slaagden ze maar ten dele. Zo bezien waren de Qajars niet uitzonderlijk incompetent of corrupt, of uitzonderlijk bekwaam of verheven.

Lees verder “Hollands winterlandschap”

Shiraz (Iran)

shiraz_tomb_hafez_10
Graf van Hafez

Shiraz is het Venetië van Iran. Niet omdat er bijzonder veel grachten zijn, niet omdat het toerisme er de belangrijkste economische sector is, maar omdat het een favoriete bestemming is voor huwelijksreizen. Het zal overdreven zijn dat ieder Iraans echtpaar het weekend na het huwelijksfeest afreist naar de hoofdstad van de zuidelijke provincie Fars, maar het is niet veel overdreven.

Een deel van de verklaring is dat Hafez er ligt begraven. De veertiende-eeuwse dichter schreef liefdesgedichtjes die nog altijd aansprekend zijn, vooral doordat ze bepaald niet zoetsappig zijn. Dat is des te interessanter omdat de teksten vaak een dubbele bodem hebben: wie eenmaal in de gaten heeft dat “de geliefde” ook kan slaan op God, ziet dat vrijwel elk gedicht twee kanten op gelezen kan worden. Zijn graf ligt in een mooi parkje waar het fijn toeven is.

Lees verder “Shiraz (Iran)”

Terug naar Iran

De werkkamer van de Shah

Ik heb een leuke muzikale associatie bij vliegvelden, maar ik heb een hekel aan internationaal vliegen. Vooral het gedoe bij de douane stoort me. Vervolgens zit je dicht opeengepakt in een vliegtuig, waar je dan zit te luisteren naar de tekortschietende veiligheidsinstructies en ongevraagd een smakeloze maaltijd krijgt voorgeschoteld.

Maar vanavond land ik wel mooi in Teheran. Het is een grote stad die, eerlijk is eerlijk, niet heel mooi is. Ik zal naar het archeologisch museum gaan, dat weer wél heel mooi is. Ik zal een vriend ontmoeten die ik al te lang niet heb gezien, en traditiegetrouw bezoeken we een van de paleizen in de stad, waar ik traditiegetrouw niet echt van kan genieten omdat ik traditiegetrouw worstel met mijn jetlag.

Lees verder “Terug naar Iran”