De Lapis Satricanus

De Lapis Satricanus (Nationaal Museum, Rome)

De Lapis Satricanus is een steen met een inscriptie uit – u raadt het al – Satricum. Dat is de oude naam van het dorpje Borgo le Ferriere in Lazio. U kunt het kennen als de woonplaats van Maria Goretti, een in de jaren vijftig populaire heilige aan wier inmiddels ingetreden vergetelheid ik verder zal bijdragen door te bloggen over die inscriptie. Die is namelijk redelijk belangrijk.

Archaïsche teksten

De achtergrond is deze: over het archaïsche Italië hebben we vooral archeologische informatie. Het is daardoor voldoende duidelijk dat er een oriëntaliserende fase is geweest waarin een elite ontstond, en het is eveneens duidelijk dat de diverse Italische stammen en stadstaten voortdurend dingen van elkaar overnamen. Dat is al heel wat. Daarnaast zijn er geschreven bronnen, zoals Titus Livius en Dionysios van Halikarnassos, die informatie geven over het politieke leven in Rome. Deze bronnen zijn echter substantieel jonger. We zouden teksten uit de archaïsche periode willen hebben waarmee we de betrouwbaarheid van de Romeinse historiografische traditie kunnen evalueren.

Lees verder “De Lapis Satricanus”

Oudheidkundige prietpraat

De riviergod Acheloös; bronsje uit Tarquinia dat verder niet zoveel met dit stukje heeft te maken maar wel uit de juiste stad komt. Nu te zien in de Villa Giulia, Rome.

Twee jaar geleden werd in Tarquinia in Italië een mooi Etruskisch graf gevonden. Het had alles om een goed verhaal te vertellen, zoals een nog bewaard grafmaal (zie foto). Mooi, zou je denken, maar nee, het was nog niet spectaculair genoeg. De opgravers identificeerden het graf meteen als dat van een prins van koninklijke bloede en een familielid, misschien wel een broer, van de vijfde koning van Rome, Tarquinius Priscus.

In Italië wordt namelijk alles wat wordt opgegraven toegeschreven aan een uit de bronnen bekend persoon. Klaarblijkelijk zijn de aannames van de Italiaanse archeologie dat alle personen die ooit hebben bestaan, in onze bronnen staan vermeld, en dat archeologie geen bewijs kan leveren dat onafhankelijk is van geschreven bronnen. Als classici en oudhistorici het potentieel van de archeologie zo slecht begrijpen, lach je erom, maar in Italië zijn het de archeologen zelf en dat is om te huilen.

Lees verder “Oudheidkundige prietpraat”