Wie een historische landkaart van antiek Armenië opzoekt, zal al snel iets vinden waarop het land zich uitstrekt vanaf Syrië over oostelijk Turkije naar Azerbaijan. Van de Middellandse tot de Kaspische Zee, met andere woorden. Dit was het rijk van Tigranes II de Grote, maar de waarheid is dat het slechts enkele jaren heeft bestaan en net als het Alexanderrijk altijd wankel was.

Zoals in die tijd gebruikelijk was, stichtte Tigranes verschillende steden, die hij Tigranokerta noemde. Een daarvan ligt even ten noorden van Stepanakert, de hoofdstad van Nagorno Karabach.

De bezoeker treft een klein kasteel aan uit de tijd waarin dit de grenszone was tussen Rusland en Perzië. Hier is het museumpje ondergebracht. Er is een aardige collectie aardewerk en goede uitleg, maar de grote stukken zijn elders ondergebracht, ik denk om beveiligingsredenen.

Van de site zelf zijn enkele muren te zien op de steile citadel, alsmede een kerk met een baptisterium. De muren zijn opvallend wijd, wat erop duidt dat hier nomaden waren. Dat past goed bij het prairie-landschap.

Waarom wilde ik dit zien? Om dezelfde reden als waarom de limes en Kara Tepe me boeien: we zijn hier aan de rand van de klassieke wereld. Hier sprak de hellenistische cultuur niet vanzelf en moesten keuzes worden gemaakt – wat was de moeite waard, wat niet? Meer dan in Athene of Rome ervaar je aan de periferie wat de kern is geweest van de klassieke wereld.

In Kara Tepe behield men een vormentaal die prestige verleende, in de Lage Landen wilden de Franken een bestuursapparaat handhaven, en in Tigranokerta was het een religie. Dat boeit me voldoende om te blijven reizen.